Το προσφυγικό-μεταναστευτικό: το ΠΣ είναι όργανο λήψης αποφάσεων και πρέπει να συζητά επί σχεδίου δράσης

Tο ΠΣ οφείλει να συζητά όλα τα θέματα που απασχολούν τις ζωή των νησιωτών όχι για «εκτόνωση» των συμμετεχόντων, αλλά με στόχο να διαμορφώνει αποφάσεις-προτάσεις για παρεμβάσεις πού είτε θα υλοποιήσει η ίδια η Περιφέρεια εφόσον έχει την αρμοδιότητα είτε θα εισηγείται στους καθ’ύλη φορείς αρμόδιους φορείς για να τις υλοποιήσουν.

Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ δεν θεωρεί σκόπιμο να τοποθετηθεί γενικά και αόριστα στο θέμα δίνοντας έμφαση είτε στο «συναισθηματικό», είτε σε θέματα που αφορούν άλλους και δεν μπορεί να επηρεάσει. Αντίθετα θεωρεί ότι ο μόνος τρόπος εξυπηρέτησης των συμφερόντων των νησιωτών είναι αφού κάνει μια πολύ σύντομη αποτίμηση της κατάστασης να καταθέσεις προτάσεις για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που δημιουργεί το προσφυγικό στις τοπικές κοινωνίες και ιδιαίτερα στο ρόλο που μπορεί να έχει η Περιφέρεια στη διαχείριση της κρίσης.

Κατά την άποψη μας, το προσφυγικό-μεταναστευτικό:

-          Αποτελεί για τη χώρα μας ουσιαστικά μια εμπόλεμη κατάσταση χωρίς πόλεμο που αλλάζει διαρκώς μορφή και ένταση, αφού αλλάζουν οι εξωτερικές συνθήκες που το δημιουργούν, αλλά και το ρυθμίζουν – πχ. η πρόσφατη στάση των ευρωπαϊκών χωρών να κλείσουν τα σύνορα τους, με αποτέλεσμα να χρειάζεται διαρκώς αναπροσαρμογή των χειρισμών στη διαχείριση του

-          έχει δημιουργήσει ένα ανεπανάληπτο κύμα αλληλεγγύης από Ελληνες και την παγκόσμια κοινότητα που μαζί με τις ΜΚΟ και τους επίσημους φορείς αγωνίζονται να διαχειριστούν τις χιλιάδες ατόμων που έχουν διακινηθεί τον τελευταίο χρόνο από τη χώρα μας και ειδικά από τα νησιά μας. Παράλληλα υπάρχουν και όλοι αυτοί που επωφελούνται εκμεταλλευόμενοι τον ανθρώπινο πόνο και αυτό δεν αφορά μόνο τους διακινητές αλλά και πολλούς άλλους πάνω στο έδαφος των νησιών μας.

-          έχει δημιουργήσει «κερδισμένους» και «χαμένους» στις τοπικές κοινωνίες. Από την μια μεριά δημιούργησε υψηλούς τζίρους για σειρά επιχειρήσεων μόνιμων ή προσωρινών, θέσεις εργασίας και άλλα εισοδήματα σε επαγγελματικές τάξεις που σε άλλους επέτρεψαν να αντιμετωπίσουν την κρίση και σε άλλους να βγάλουν πολλαπλά εισοδήματα κυρίως σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα ανατολικά τμήματα των νησιών μας. Από την άλλη πλευρά έχουν δημιουργηθεί προβλήματα, ειδικά σε επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα, τους εργαζόμενους σε αυτές και τους προμηθευτές τους που δραστηριοποιούνται στις άλλες περιοχές, αφού η τουριστική κίνηση από το εξωτερικό αναμένεται να είναι ιδιαίτερα μειωμένη για το 2016 και αβέβαιη η συνέχεια τις επόμενες χρονιές.

-          έχει δημιουργήσει πολλές πιέσεις σε υπηρεσίες και δομές όπως τις δομές παροχής υγείας, θαλάσσιας και χερσαίας αστυνόμευσης, στα συστήματα διαχείρισης στερεών αποβλήτων αλλά και σκαφών, μηχανών και άλλου εξοπλισμού που εγκαταλείπουν οι διακινητές στις παραλίες των νησιών.

Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης οφείλει να είναι ουσιαστικός στη διαχείριση του προσφυγικού ρεύματος, ιδιαίτερα στα νησιά όπου η παρουσία του κεντρικού κράτους είναι περιορισμένη. Ενώ είναι ένα από τα θέματα για τα οποία δεν υπάρχουν αρμοδιότητες στον χάρτη της αυτοδιοίκησης, θα έπρεπε να υπάγεται στις διατάξεις περί Πολιτικής Προστασίας και Εκτάκτων Αναγκών και να ενεργοποιούνται με απόφαση του αρμόδιου Υπουργείου με βάση συγκεκριμένα υπαρκτά σχέδια, αλλά και άμεσες δυνατότητες παρέμβασης. Αντίθετα διαπιστώσαμε ότι ενώ οι υπηρεσίες υπάρχουν σε επίπεδο Περιφέρειας και Δήμου, δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα σχέδια με αποτέλεσμα τα ΠΣΕΑ να απουσιάζουν παντελώς από την όποια  δράση, έστω συντονιστική, με τρόπο ανάλογο με αυτόν των φυσικών καταστροφών. Όπως έχω ήδη πει, αν υπήρχε ένας μεγάλος σεισμός στα νησιά και υπήρχαν χιλιάδες άστεγοι με αυτή την ταχύτητα θα είχε αντιδράσει το κράτος;

Με βάση τα βασικά προβλήματα που αναφέραμε προηγούμενα και λαμβάνοντας υπόψη  ότι η βελτίωση της λειτουργίας των αρμόδιων υπηρεσιών του κράτους και των ΗΕ στην ταυτοποίηση των προσφύγων και στη ρύθμιση των ροών ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν, ο ρόλος της Περιφέρειας θα έπρεπε να εστιάζεται κύρια:

-          στη δημιουργία και διαχείριση των υποδομών για την ασφαλή διαμονή των προσφύγων με διαδικασίες ανάλογες με εκείνες για την αντιμετώπιση μεγάλων φυσικών καταστροφών όπως πχ ένας σεισμός που άφηνε άστεγο για μεγάλο διάστημα ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού.  Βέβαια η διαχείριση των όποιων πόρων οφείλει να είναι διαφανής και αποτελεσματική γιατί όπως έχουμε δει και στο παρελθόν σε παρόμοιες περιπτώσεις (πχ. κατασκευές και σίτιση μεταναστών στη Παγανή, λειτουργία καντινών σήμερα) «στην αναμπουμπούλα….. τα τρωκτικά χαίρονται». Τα παράπονα που εκφράζονται από πολλούς συμπολίτες για τον ρόλο τουλάχιστον ορισμένων ΜΚΟ και μεμονωμένων ανθρώπων μπορεί να είναι υπερβολικά ορισμένες φορές αλλά όχι εντελώς αβάσιμα. Η υλοποίηση αυτού του σχεδίου θα έπρεπε να υλοποιηθεί με χρηματοδότηση από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων με βάση πρόταση της Περιφέρειας και την άμεση ενεργοποίηση της Αναπτυξιακής Εταιρείας της Περιφέρειας που έχει σαφώς πιο ευέλικτη λειτουργία από τις δημόσιες υπηρεσίες.

-          Στη δημιουργία ενός συντονιστικού οργάνου που θα επισημαίνει τα άμεσα και έμμεσα προβλήματα που δημιουργεί η έλευση τόσο μεγάλου αριθμού ανθρώπων όπως είναι το θέμα διαχείρισης ναυαγίων και εγκαταλελειμμένων πλοίων, διαχείρισης στερεών αποβλήτων, θεμάτων δημόσιας υγείας όπου υπάρχουν αρμοδιότητες της Περιφέρειας ώστε να υπάρχει αποτελεσματική δράση, αλλά και τα κατάλληλα αιτήματα που εθνικούς και διεθνείς φορείς για οικονομική ενίσχυση και στελέχωση. Χαιρετίζουμε τη σημερινή πρόταση της Περιφερειάχη και θα την υπερψηφίσουμε. Δεν μπορούμε όμως να μην πούμε ότι έρχεται με καθυστέρηση 9 μηνών. 

-          Την ενεργοποίηση και τον συντονισμό των υπηρεσιών που ασχολούνται με θέματα τιμών και αισχροκέρδειας για περιορισμό του προβλήματος

-          Στην επεξεργασία σχεδίου αντιμετώπισης της τουριστικής κρίσης με:

o   η οργάνωση μιας «εναλλακτικής» καμπάνιας τουριστικής προβολής της Περιφέρειας που να βασίζεται στα πραγματικά στοιχεία που είναι άλλωστε γνωστά στα πέρατα του κόσμου εξ αιτίας της έντασης της κρίσης και της δύναμης των ΜΜΕ και των κοινωνικών δικτύων. Η καμπάνια αυτή θα πρέπει κατά την άποψη μας να περιλάβει εκτός από τα διαχρονικά ισχυρά «χαρτιά» της χώρας μας που είναι οι έννοιες της «φιλοξενίας» και της «ασφάλειας» και αυτό της «αλληλεγγύης» για να προσεγγίσει ένα ιδιαίτερο κοινό που είναι ευαίσθητο στις εξελίξεις αυτές. Η καμπάνια αυτή θα στοχεύει:

§  την ενεργοποίηση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης αεροπορικών εταιριών όπως η Aegean που συνδέει τα νησιά και εκατοντάδες προορισμούς ανά τον κόσμο, τις εταιρείες Volotea και Bora που θα εξυπηρετήσουν για πρώτη φορά τη Λέσβο και τις εταιρείες charter αλλά και τους ΤΟ που συνεχίζουν και σήμερα να συνεργάζονται με τα νησιά καθώς και τις ακτοπλοϊκές εταιρείες

§  την «ενεργοποίηση» των αντανακλαστικών αλληλεγγύης των διεθνών οργανισμών, των ΜΚΟ, των μεμονωμένων εθελοντών αλλά και των επώνυμων που είτε επισκέφθηκαν, είτε δήλωσαν δημόσια υπέρ των νησιών να μιλήσουν για τη σημερινή πραγματικότητα και να καλέσουν σε αλληλεγγύη των νησιών που πλήττονται. 

o   Την δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου Τουρισμού που θα παρακολουθεί συστηματικά τις εξελίξεις στον ευαίσθητο αυτόν τομέα και να είναι σε θέση να προτείνει τόσο δράσης για τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων εσωτερικών ή εξωτερικών γεγονότων όσο και προτάσεις ανακούφισης των επιχειρήσεων που θίγονται από τα γεγονότα αυτά. Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ έχει υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις σε αυτό το επίπεδο.

Δυστυχώς η Περιφερειακή Αρχή μέχρι τώρα έχει περιοριστεί σε συναντήσεις «υψηλού επιπέδου» χωρίς όμως να καταθέτει συγκεκριμένες και κοστολογημένες προτάσεις ενταγμένες σε ένα σχέδιο δράσης. Ακόμη και στη πρόσφατη εμφάνιση της κας Καλογήρου στην υποεπιτροπή Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών της επιτροπής Περιφερειών της Βουλής δεν κατατέθηκε ούτε μία πρόταση. Αλλά και σήμερα δεν βλέπουμε να καταθέτει σχέδιο δράσης για να το συζητήσει η Διαπαραταξιακή Επιτροπή που προτείνει να συσταθεί. Ελπίζουμε ότι πριν τη πρώτη συνεδρίαση να έχουμε ένα σχέδιο για συζήτηση.

Παράλληλα η Περιφέρεια «απενεργοποίησε» την Επιτροπή Διαχείρισης της Κρίσης που είχε συσταθεί κατά προτροπή της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Τουρισμού και επιδίδεται σε επικοινωνιακές συναντήσεις χωρίς συγκεκριμένο περιεχόμενο. Μάλιστα αυτές οι συναντήσεις που δεν αφορούν το σύνολο της Περιφέρειας γίνονται χωρίς την πρόσκληση των περιφερειακών παρατάξεων που προσκαλούνται μόνο στις «γιορτούλες».

Τελειώνοντας ως ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ θα υποστηρίξουμε ότι αν και η Αναπτυξιακή Εταιρεία θα μπορούσε να έχει ενεργοποιηθεί από πέρσι και να είχε ήδη συμβάλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που αναφέραμε προηγούμενα και θα ζητήσουμε να ληφθεί σήμερα η πολιτική απόφαση για ενεργοποίηση της ΕΝΑ Χίου με περιφερειακή εμβέλεια. Μια τέτοια δομή μπορεί να αναλάβει να υλοποιήσει το σχέδιο που ελπίζουμε ότι θα προκύψει από τις εργασίες της διαπαραταξιακής επιτροπής και ως ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ θα αποδείξουμε ότι θέλουμε να είμαστε χρήσιμοι για τα νησιά μας.

Γιάννης Σπιλάνης

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ