Τα προβλήματα, το όραμα και οι στρατηγικές επιλογές για μια διαφορετική πορεία

 

Τα προβλήματα, το όραμα και οι στρατηγικές επιλογές για μια διαφορετική πορεία

Για να μπορέσεις να σχεδιάσεις ένα καλύτερο αύριο πρέπει να ξεκινήσεις από τη κατανόηση του σήμερα και των αιτιών που σε οδήγησαν σ’αυτό.

Για να αλλάξει η κατάσταση δεν μπορείς απλά να συνεχίζεις πάνω στα μονοπάτια του χτες, όταν όλα αλλάζουν γύρω.

Όμως για να αλλάξεις τα πράγματα πρέπει να οραματιστείς ένα διαφορετικό μέλλον και να επιλέξεις το κατάλληλο μονοπάτι που θα σε οδηγήσει στο στόχο σου.

Η ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ με τις δύο αρχικές της διακηρύξεις-τοποθετήσεις έβαλε το πλαίσιο της δικής της πρότασης και κάλεσε τους πολίτες των νησιών μας να το μοιραστούν μαζί της ξεκινώντας μια διαφορετική πορεία.

Με το παρόν κείμενο γίνεται προσπάθεια σύνδεσης των θέσεων αυτών τόσο με τον ευρύτερο περίγυρο ώστε να τεκμηριωθούν οι επιλογές αυτές, όσο και με τον τρόπο λειτουργίας και την καθημερινότητα μιας περιφερειακής αρχής.   

Τα προβλήματα. Κρίσιμα θέματα - διαπιστώσεις:

Η υποχώρηση της ΠΒΑ σε μία από τις τελευταίες θέσεις μεταξύ των περιφερειών της Ελλάδας και της Ευρώπης σε ότι αφορά το κατά κεφαλή ΑΕΠ δεν θα είχε τόση μεγάλη σημασία αν δεν έκρυβε από πίσω της μια σειρά από σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα, τα κυριότερα από τα οποία είναι:  

-          Συνεχιζόμενη συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης και ειδικά των ανταγωνιστικών-εξαγωγικών δραστηριοτήτων (αγροτική παραγωγή, μεταποίηση, τουρισμός, δημιουργική οικονομία)

-          Συρρίκνωση του πληθυσμού και επιδείνωση των ποιοτικών του χαρακτηριστικών (ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης) τόσο εξ αιτίας της μετανάστευσης των δυναμικότερων στρωμάτων του πληθυσμού όσο και λόγω της υπογεννητικότητας

-          Διεύρυνση του ελλείμματος ελκυστικότητας και ανταγωνιστικότητας των νησιών της ΠΒΑ, γεγονός που λειτουργεί ως κρίσιμος παράγοντας δημιουργίας, ως αιτία των παραπάνω προβλημάτων.

Οι πολιτικές που θα υιοθετηθούν οφείλουν να αντιμετωπίζουν τα αίτια των προβλημάτων δίνοντας έμφαση στη παραγωγική ανασυγκρότηση που φαίνεται να είναι η αιτία των περισσότερων δεινών.

Στη ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ πιστεύουμε ότι το κλειδί της ανάπτυξης βρίσκεται στη ποιότητα

• ποιότητα στη παραγωγή, που θα ανεβάσει την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών μας, φέρνοντας μεγαλύτερα εισοδήματα και νέες θέσεις εργασίας.

• ποιότητα στη ζωή, που θα αναδείξει τα νησιά μας ως τόπους που αξίζει κανείς να ζει και θα φέρει πίσω τους νέους μας, αλλά και λιγότερο νέους ανθρώπους που θέλουν να ζήσουν με έναν διαφορετικό τρόπο ζωής.

Η ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ προτείνει ένα διαφορετικό, εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης για την επιχειρηματικότητα και τον τουρισμό, που θα αναδεικνύει τα ιδιαίτερα τοπικά αγροτικά προϊόντα, στον σημαντικό πολιτισμό, τη υπέροχη φύση και την πλούσια παραγωγική παράδοση των νησιών μας. Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία που μας δίνει η νέα γνώση και τεχνολογία, θα δώσουμε ώθηση προκειμένου το Βόρειο Αιγαίο να κινηθεί δυναμικά προς το αύριο και να ανατρέψει τη φθίνουσα πορεία του.

Η ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ξέρει ότι το κλειδί για ένα καλύτερο αύριο βρίσκεται στη σύμπραξη της αυτοδιοίκησης, του επιχειρηματικού κόσμου, της επιστημονικής κοινότητας και ολόκληρης της κοινωνίας των ΠΟΛΙΤΩΝ του Βορείου Αιγαίου.

Χρειαζόμαστε την πείρα των παλιών, αλλά κυρίως χρειαζόμαστε τις φρέσκες, τις καινοτόμες ιδέες των νέων ανθρώπων που αποτελούν το αύριο των νησιών μας.

Αξίζει να ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΟΥΜΕ και να ΣΧΕΔΙΑΣΟΥΜΕ ένα μέλλον που θα κάνει τα νησιά μας τόπους ελκυστικούς στους οποίους κάποιος να θέλει να ζήσει και να δουλέψει.

Για να αλλάξει η σημερινή κατάσταση πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί.

Το χτίσιμο του εναλλακτικού μοντέλου ανάπτυξης - Λέξεις κλειδιά

-          Οι βασικοί πυλώνες: Βιώσιμη & Δίκαιη Ανάπτυξη, συμμετοχική Αυτοδιοίκηση και Αλληλεγγύη για όλους

-          Αιγαίο Αρχιπέλαγος: παγκόσμιο πάρκο πολιτισμού και περιβάλλοντος - Πολιόχνη: το αρχαιότερο κοινοβούλιο του κόσμου (το όραμα, η παρακαταθήκη της Μελίνας που είναι πάντα επίκαιρη)

-          Το κοινό μας φυσικό, πολιτιστικό και παραγωγικό κεφάλαιο και η προστασία του με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσα από τη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών

-          Νησιά Ποιοτικά, Πράσινα και Ισων Ευκαιριών

o   Ποιοτικά Νησιά: Τα νησιά λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους (μικρό μέγεθος, απομόνωση, περιφερειακότητα, ιδιαίτερο αλλά «εύθραυστο» φυσικό πολιτιστικό και ανθρώπινο κεφάλαιο) δεν μπορεί να παράγει μαζικά προϊόντα χαμηλής τιμής ώστε να μπει σε μεγάλες αγορές και να ανταγωνιστεί αντίστοιχες παραγωγές αγαθών και υπηρεσιών από ηπειρωτικές περιοχές αλλά ακόμη περισσότερο από χαμηλού κόστους χώρες. Αναγκαιότητα να λειτουργήσουν τα νησιά ως “καταστήματα ποιότητας» (boutique, delicatessen).  Αρχές αυτής της στρατηγικής: Ποιότητα, τοπικότητα και υψηλή προστιθέμενη αξία ή «Καν’το όπως η μαστίχα». Εργαλείο εφαρμογής το σήμα ολικής ποιότητας «Ποιότητα Αιγαίου» που να αφορά όλες τις διαστάσεις όπως Τροφή, Κουζίνα, Προϊόντα, Υπηρεσίες, Περιβάλλον, Πολιτισμός (Aegean Quality: Food + Cuisine + Products + Environment + Culture) – Η σύνδεση αγροδιατροφής με τουρισμό με αξιοποίηση του μοναδικού φυσικού, πολιτιστικού και παραγωγικού κεφαλαίου των νησιών αποτελεί προτεραιότητα αφού διατρέχει και αναδεικνύει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των νησιών

o   Πράσινα νησιά + κυκλική οικονομία. Η περιορισμένη διαθεσιμότητα πόρων απαιτεί μια αυστηρή διαχείριση τους.  Παράλληλα μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της εικόνας τους προς τα έξω.

o   Νησιά Ισων Ευκαιριών: Η παροχή στα νησιά της Περιφέρειας των Υπηρεσιών Δημοσίου Συμφέροντος (ΥΔΣ) όπως η υγεία, η παιδεία, οι μεταφορές, οι επικοινωνίες και η ενέργεια σε επίπεδο ανάλογο με εκείνο των ηπειρωτικών περιοχών αποτελεί βασικό στοιχείο ελκυστικότητας των νησιών ώστε οι νησιώτες να μην αισθάνονται ως πολίτες 2^ης κατηγορίας

-          Η Περιφέρεια οργανώνει τη δράση της γύρω από οριζόντιες θεματικές πολιτικές και πολυκεντρική, ανά νησί εξειδίκευση με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και προβλήματα, ταυτόχρονα με ισχυρή οριζόντια δικτύωση και εκτός των ορίων της Περιφέρειας

-          Προωθητικός έλικας για την υλοποίηση όλων των παραπάνω (όπως εκφράζεται και από το σήμα του συνδυασμού) είναι η συνεργασία και οι συνέργειες αυτοδιοίκησης, επιχειρηματιών, ακαδημαϊκής κοινότητας, με τη συμμετοχή των πολιτών και ειδικά των νέων.

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

(απάντηση και στο ερώτημα: γιατί ένας πολίτης να ασχοληθεί με τις περιφερειακές εκλογές)

Οι αρμοδιότητες της Περιφέρειας αφορούν κατά κύριο ρόλο τον αναπτυξιακό σχεδιασμό – σε αντίθεση με την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση που είναι αρμόδια για την καθημερινότητα του πολίτη- που μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις  μεγάλες κατηγορίες:

●        σε θέματα αδειοδοτήσεων και ελέγχου λειτουργίας επιχειρήσεων και επαγγελματιών διαφόρων κατηγοριών (πχ. ελαιοτριβείων, λατομείων, σφαγείων, των μεταφορών κλπ) σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία και αφορά τις συναλλαγές της Περιφέρειας με τους πολίτες 

●        σε θέματα κατασκευής υποδομών και κυρίως συγκοινωνιακών έργων, που αφορούν στις «αναπτυξιακές» αρμοδιότητες που παραδοσιακά είχαν οι νομαρχίες.

●        σε θέματα αναπτυξιακού προγραμματισμού στους τομείς της γεωργίας-κτηνοτροφίας-αλιείας, του τουρισμού, του ορυκτού πλούτου, της μεταποίησης, της δια βίου μάθησης, της πολιτικής προστασίας κλπ που δόθηκαν με τη δημιουργία της αιρετής αυτοδιοίκησης με τον νομοθέτη να θέλει να μετατρέψει την Περιφέρεια στον κύριο φορέα αναπτυξιακού σχεδιασμού.

Υπάρχουν θέματα όπως αυτά της διαχείρισης περιβάλλοντος, διαχείρισης νερών, διαχείρισης δασών, χωροταξίας, αθλητισμού, κοινωνικής πολιτικής κλπ για τα οποία είτε υπάρχουν συναρμοδιότητες με τους δήμους και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση ή το κεντρικό κράτος, είτε αποτελούν αρμοδιότητα των δύο αυτών επιπέδων διοίκησης. Για κάποια από τα θέματα θα πρέπει να υπάρξει επανακαθορισμός αρμοδιοτήτων ώστε να υπάρχει δυνατότητα ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των τοπικών θεμάτων από την αυτοδιοίκηση πάντα μέσα στο νομοθετικό πλαίσιο (διάκρισης αποφάσεων σκοπιμότητας και νομιμότητας). Σε όλους τους τομείς αυτούς η Περιφέρεια οφείλει να διαβουλεύεται με τα άλλα αρμόδια επίπεδα διοίκησης και να εκπονεί τα αντίστοιχα σχέδια δράσης.

Πέρα από τις παραπάνω αρμοδιότητες, η Περιφέρεια οφείλει να παρεμβαίνει για μια σειρά από θέματα που ενώ δεν περιλαμβάνονται ούτε καν στις αρμοδιότητες που αναφέρθηκαν, αλλά απασχολούν τους κατοίκους των νησιών όπως το φορολογικό (συμπεριλαμβανόμενου και του ΦΠΑ), αλλά και τα θέματα των υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος όπως υγείας, παιδείας, ενέργειας, μεταφορών κλπ. Για τα θέματα αυτά η Περιφέρεια οφείλει να έχει τεκμηριωμένες προτάσεις και να διεκδικεί την εφαρμογή τους τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Με βάση τα παραπάνω, η πρόταση για λειτουργική ομαδοποίηση των τομέων δράσης με βάση και το περιεχόμενο των αρμοδιοτήτων (νομοθεσία) αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες της περιφέρειας είναι η εξής:

-          Αναπτυξιακός σχεδιασμός

-          Αγροτική ανάπτυξη

-          Τουρισμός, πολιτισμός, αθλητισμός

-          Επιχειρηματικότητα και κοινωνική οικονομία

-          Απασχόληση, κατάρτιση και δια βίου εκπαίδευση

-          Περιβαλλοντική ποιότητα και δημόσια υγεία

-          Υποδομές, Διαχείριση Περιβάλλοντος & Πολιτική Προστασία

-          Κοινωνική Πολιτική & Αλληλεγγύη

-          Υποδομές & Υπηρεσίες Δημοσίου Συμφέροντος 

-          Νησιωτικότητα & Ευρωπαϊκά Θέματα

Αναπτυξιακός Σχεδιασμός: η καρδιά του εγχειρήματος

Την καρδιά του όλου εγχειρήματος της ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ αποτελεί ο αναπτυξιακός σχεδιασμός αφού μέσω αυτού μετουσιώνεται σε πράξη το όραμα. Μια Περιφέρεια οφείλει να κινηθεί άμεσα ώστε να υπάρξουν απτά αποτελέσματα, ορατά από τους πολίτες και παράλληλα να σχεδιάσει το αύριο με στόχο το 2030. Προτείνουμε να λειτουργήσει η Περιφέρεια πάνω τους παρακάτω οριζόντιους άξονες:

-          Ολοκλήρωση, αναβάθμιση και θέση σε πλήρη λειτουργία όλων των υποδομών που έχουν κατασκευαστεί τα προηγούμενα χρόνια. Πολλά έργα δεν έχουν ολοκληρωθεί ή κατασκευάστηκαν με ατέλειες ή παρουσίασαν πολύ γρήγορα ζημιές ή έχουν παλαιώσει και θέλουν αναβάθμιση ώστε να γίνουν πλήρως λειτουργικά και να παρέχουν τις αντίστοιχες ποιοτικές υπηρεσίες προς κατοίκους και επιχειρήσεις.

Ο ρόλος της διοίκησης είναι στη περίπτωση αυτή καθοριστικός ενώ βασικά χρηματοδοτικά εργαλεία είναι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ), αλλά και ο Τακτικός Προϋπολογισμός που έχουν αρκετή ευελιξία, ενώ πρέπει να εντατικοποιηθεί η απορρόφηση του τρέχοντος ΕΣΠΑ που παρουσιάζει σημαντική υστέρηση. 

-          Αξιοποίηση όλων των ευκαιριών για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας με έμφαση τους κλάδους αγροδιατροφής και τουρισμού και ταυτόχρονη προσπάθεια διασύνδεσης τους. Αξιοποίηση των καλών πρακτικών, των υπαρχουσών χρηματοδοτήσεων, των γνώσεων που υπάρχουν ή που παράγονται από ερευνητικά ιδρύματα και προγράμματα μέσα από την ενεργοποίηση θεσμικών εργαλείων συμβουλευτικής και παρεμβάσεων στην αξιοποίηση πόρων αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού. Επίσης είναι αναγκαία η ανάδειξη των νέων, καινοτομικών επιχειρηματικών ευκαιριών και η υποστήριξη τους από τους μηχανισμούς της περιφέρειας.  

Η αναδιάρθρωση της λειτουργίας του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης, των ΚΕΚΑΝΑΛέσβου και ΚΑΑΕΚΤ Σάμου και η ενεργοποίηση της ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ και μιας ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ προς τη κατεύθυνση αυτή αποτελεί άμεση προτεραιότητα ώστε η Περιφέρεια να αποκτήσει τα κατάλληλα εργαλεία. Η αξιοποίηση του Πανεπιστημίου Αιγαίου και άλλων ερευνητικών φορέων σε ότι αφορά την αναβάθμιση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών μέσα από την εισαγωγή καινοτομίας σε όλες τις φάσεις της παραγωγικής διαδικασίας, στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων (start ups) και στην επιμόρφωση και δια βίου εκπαίδευση εργοδοτών, εργαζομένων και ανέργων ώστε να ανταποκρίνονται στους νέους τους ρόλους. Η ενεργοποίηση του προωθητικού έλικα αποτελεί κρίσιμο παράγοντα της όλης αναπτυξιακής διαδικασίας

-          Σχεδιασμός νέων έργων και δράσεων ώστε να βελτιωθεί σε βάθος χρόνου η ελκυστικότητα των νησιών για την προσέλκυση-εγκατάσταση δραστηριοτήτων και ανθρώπων.

Αφορά:

Α) Εντοπισμό των κρίσιμων υποδομών και υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος (ενέργεια, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, υγεία, παιδεία) που πρέπει να υπάρχουν στα νησιά και τον σχεδιασμό για την κατασκευή τους.

Β) Αναβάθμιση του παραγωγικού και του ανθρώπινου κεφαλαίου μέσω ενίσχυσης δράσεων καινοτομίας, έρευνας και εκπαίδευσης-κατάρτισης

Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενίσχυση της λειτουργίας του αναπτυξιακού σχεδιασμού – τόσο οργανωτικά μέσα στις δομές της Περιφέρειας όσο και συμμετοχικά με την ενεργοποίηση θεσμών όπως η Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης με έμφαση στη δημιουργία του κατάλληλου εργαλείου που θα αξιοποιεί τόσο τις πιστώσεις του νέου ΕΣΠΑ -που θα είναι διπλάσιο από το τρέχον για την ΠΒΑ- όσο και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές και εθνικές χρηματοδοτήσεις. 

Τι θα γίνει τους πρώτους 5 μήνες:

●        Αποτύπωση της κατάστασης σε ότι αφορά την υλοποίηση του ΠΕΠ, του ΠΔΕ και του τακτικού προϋπολογισμού και κατάρτιση των σχεδίων για το 2020.

●        Κατάρτιση του επιχειρησιακού σχεδίου δράσης της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης μέσα στο συνολικό αναπτυξιακό σχέδιο Περιφέρειας Β.Αιγαίου που περιλαμβάνει και τους άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται σ’αυτήν (Δήμοι, Επιμελητήρια, κλπ)

●        Επανασχεδιασμός των μηχανισμών δράσης της Περιφέρειας: υπηρεσίες περιφέρειας και άλλες δομές

●        Δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού καταγραφής και τεκμηρίωσης των προβλημάτων και των αναγκών της Περιφέρειας αξιοποιώντας την αντίστοιχη αρμοδιότητα και τους πόρους του Περιφερειακού Ταμείου

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΣΠΑ 2021-27 - σκέψεις

Ο ρόλος των ΟΧΕ (Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις) και των CLLD (τοπική ανάπτυξη) + χρηματοδοτήσεις ιδιωτικού τομέα οφείλουν να έχουν κεντρικό ρόλο στη πρόταση μας. Προφανώς οι υποδομές θα αποτελούν το άλλο μεγάλο πυλώνα. Τέλος είναι αναγκαίος ο επανασχεδιασμός, σε  συνεργασία με τους Δήμους, της υλοποίησης κοινωνικών παρεμβάσεων ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικές και να ανακουφίσουν ουσιαστικά τις ευάλωτες ομάδες.

OXE – τουρισμός/πολιτισμός/περιβάλλον /τοπική παραγωγή

Υπάρχει ήδη ολοκληρωμένη πρόταση που κατατέθηκε στο ΠΣ χωρίς να συζητηθεί και περιλαμβάνει

●      Σύστημα σήμανσης ποιότητας παροχής ιδιωτικών υπηρεσιών (παρεμβάσεις αναβάθμισης λειτουργίας ΜΜΕ)

●      Σύστημα σήμανσης ποιότητας παροχής δημόσιων υπηρεσιών

●      Συστήματα δικτύωσης επιχειρήσεων και προβολής

●      Προστασία & Ανάδειξη πολιτιστικών και περιβαλλοντικών πόρων

ΟΧΕ – αξιοποίηση των τοπικών ποικιλιών – βιοποικιλότητας 

Η αξιοποίηση προηγούμενων βράσεων που υλοποίησε η Περιφέρεια (Biobus + Agriles + ….) και άλλων που υλοποιούνται με στόχο τη παραγωγή καινοτόμων ποιοτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας  με παράλληλη αξιοποίηση των παραπροϊόντων (κυκλική οικονομία)

ΟΧΕ – γαλαζια ανάπτυξη:

Ολοκληρωμένο πρόγραμμα προστασίας και ανάδειξης του θαλάσσιου πλούτου μέσα από τον θαλάσσιο τουρισμό, τον τουρισμό αλιείας, τον καταδυτικό τουρισμό, τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων σε προστατευόμενες περιοχές, την προστασία και ανάδειξη της ναυτικής παράδοσης και των παραδοσιακών σκαφών, επιστημονικό και εκπαιδευτικό τουρισμό.

Αυτή η δράση αφορά ιδιαίτερα τα μικρά νησιά της ΠΒΑ όπου εξ αιτίας του περιορισμένου χερσαίου χώρου είχαν πάντα στραμμένο το ενδιαφέρον τους για λόγους επιβίωσης προς τη θάλασσα.  Η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων όπως στην Αλόννησο και τη Ζάκυνθο είναι ένα θέμα που θα πρέπει να μας απασχολήσει σε συνεργασία με τον νέο-σύστατο Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών ΠΒΑ.  

OXE περιβάλλοντος-κλιματικής αλλαγής:

Ο σχεδιασμός παρεμβάσεων που αφορούν την Περιβαλλοντική Διαχείριση και την Πολιτική Προστασία που επηρεάζονται ιδιαίτερα από την Κλιματική Αλλαγή με στόχο την αντιμετώπιση τρωτότητας σε ότι αφορά στο νερό, στα δάση, στη βιοποικιλότητα, στη γεωργία, στις υποδομές.

Ανασυγκρότηση των μηχανισμών περιφερειακής  διακυβέρνησης

Η υλοποίηση του στόχου «Συμμετοχική Αυτοδιοίκηση» προϋποθέτει την ενεργοποίηση του προωθητικού έλικα μέσα από συγκεκριμένους μηχανισμούς-εργαλεία που βρίσκονται απαξιωμένα σε υπολειτουργία ή πλήρη αδράνεια, ενώ πρέπει να βρεθούν και άλλες καλές πρακτικές.

Προτεινόμενα Εργαλεία:

-          Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης με αντικείμενο τον αναπτυξιακό σχεδιασμό

-          Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης Νέων (<35 ετών) με θεματολογία κοινή με την προβλεπόμενη από τον νόμο για την ΠΕΔ

-          Προωθητική έλικα (Αυτοδιοίκηση/Επιχειρηματίες/Επιστημονική Κοινότητα)– Περιφερειακή Επιτροπή Καινοτομίας + πρόγραμμα start ups – Σύνδεση με ΠΕΔ

-          Επιχειρησιακό Σχέδιο Περιφέρειας ως εργαλείο λειτουργίας όλων των δομών της Περιφέρειας για την αξιοποίηση των χρηματοδοτήσεων (ΠΕΠ+ΠΔΕ+……)

-          Διοικητική αναδιάρθρωση Περιφέρειας σύμφωνα με τις σύγχρονες αρχές της διοίκησης

-          Αναπτυξιακή Εταιρεία (αναβίωση ΕΝΑ Χίου με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων σε αναπτυξιακά θέματα;) με στόχο την ανάληψη πρωτοβουλιών εμψύχωσης και αξιοποίησης τοπικών πόρων/υποδομών

-          Εθελοντές για την ανάδειξη της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής ταυτότητας των νησιών με αξιοποίηση των υπαρχόντων συλλόγων, ΜΚΟ κλπ κάτω από ένα σχέδιο

-          Σχολεία (πολιτισμός, περιβάλλον) με ένταξη δράσεων ευαισθητοποίησης μέσα από «διαγωνιστικές» διαδικασίες σε συνεργασία με την Περιφερειακή Δ/νση Εκπαίδευσης

-          ΚΑΛΟ – Κοινωνική Οικονομία (συνεργασία με ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ που αναδείχθηκε ως δομή υποστήριξης των ΚΟΙΝΣΕΠ στο Β.Αιγαίο για τη διάχυση του θεσμού)

-          Δημιουργίας Βάσης Τεκμηρίωσης εργαλείο για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό  - (εμβάθυνση του Ατλαντα των Νησιών)

Απόδημοι:

Η συμβολή της διασποράς (εσωτερικού και εξωτερικού) στην αναπτυξιακή, πολιτιστική, δημογραφική ανασυγκρότηση των νησιών μπορεί να πάρει συγκεκριμένο περιεχόμενο υπερβαίνοντας τις συναισθηματικές προσεγγίσεις και τις εθιμοτυπικές μέχρι σήμερα επισκέψεις. Αρχικά προτείνονται 3 άξονες δράσης που μπορούν να εμπλουτιστούν μετά από τις αντίστοιχες επαφές:

·       Υποστήριξη για την ανάδειξη της ταυτότητας του κάθε νησιού

·       Προώθηση των προϊόντων και του τουρισμού στους τόπους διαμονής τους

·       Στήριξη για start-ups

Η συνεργασία με τις άλλες νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας και της ΕΕ.

ΕΝΠΕ: ανάγκη για δημιουργία Επιτροπής Νησιωτικότητας που θα προετοιμάζει θέσεις για αρμοδιότητες και πολιτικές σε συνεργασία με ΚΕΔΕ

CPMR (Διάσκεψη Περιφερειακών Παράκτιων Περιοχών της ΕΕ) - συμμετοχή στην Επιτροπή Νησιών για διεκδίκηση ειδικών ρυθμίσεων για τη νησιωτικότητα σε επίπεδο ΕΕ.

Οι θεματικοί τομείς δράσης - αρχές  και ενδεικτικοί άξονες δράσης

Αγροτική Ανάπτυξη: Από το χωράφι στο ράφι και στο τραπέζι του τουρίστα με ποιοτικά και ιδιότυπα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας με στόχο την παραγωγική ανασυγκρότηση του κλάδου

Ολες οι μελέτες δείχνουν ότι η Ελλάδα για να είναι ανταγωνιστική οφείλει να εστιάσει στη ποιότητα και στη καινοτομία με δεδομένη τη πίεση που δέχεται από τις χώρες χαμηλού κόστους παραγωγής. Και αυτό διαπερνά όλους τους κλάδους όπως είναι ο τουρισμός, η μεταποίηση, η κτηνοτροφία, η γεωργία και η αλιεία. Αυτό είναι δυό φορές αλήθεια στα νησιά όπου το κόστος παραγωγής είναι μεγαλύτερο λόγω περιορισμένης γης και πόρων

Ειδικά σε ότι αφορά τον πρωτογενή τομέα στα νησιά μας ο στόχος μας είναι « Από το χωράφι στο ράφι και στο τραπέζι του τουρίστα με ποιοτικά, ιδιότυπα και υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντα». Αυτό συνεπάγεται σε παραγωγή της πρώτης ύλης και ανταγωνιστικών τυποποιημένων προϊόντων να βρίσκουν αγορές που να αμείβουν σωστά τους παραγωγούς ώστε να μην επιβιώνουν μόνο από τις επιδοτήσεις. Οι επιδοτήσεις είναι εργαλείο ανάπτυξης και αύξησης των εισοδημάτων μέσα από την αναβάθμιση της παραγωγής και όχι αυτοσκοπός.

Για να μπορέσει να υλοποιηθεί αυτός ο στόχος απαιτείται ολοκληρωμένο σχέδιο υποστήριξης παραγωγών σε όλα τα βήματα της παραγωγικής διαδικασίας με στόχο ποιοτικά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας με εξειδίκευση για κάθε σημαντικό προϊόν (λάδι, κρασί, μέλι, γάλα-τυρί, αρωματικά κλπ) ξεκινώντας από τα σημεία που είναι τα πλέον προβληματικά (όπως προσδιορίζονται από τη συνεργασία με τους ίδιους τους παραγωγούς) ανεξάρτητα αν είναι άμεσες αρμοδιότητες της Περιφέρειας ή πρέπει να συνεργαστεί είτε με τους δήμους είτε μα την αποκεντρωμένη διοίκηση αλλά και με το Υπουργείο. 

Οι δράσεις αυτές ενδεικτικά αφορούν:

·       Σταβλικές εγκαταστάσεις

·       Δακοκτονία- προώθηση της βιολογικής δακοκτονίας ανά νησί και διαφήμιση ότι στην ΠΒΑ ή σε κάποιο νησί ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΧΗΜΙΚΑ καταπολέμησης του Δάκου. Πειραματική εφαρμογή σε Λήμνο και Ικαρία.

·       Διαχειριστικά σχέδια βοσκοτόπων για να λυθεί το πρόβλημα της τεχνικής τακτοποίησης με δήλωση βοσκοτόπων σε άλλα νησιά, αλλά και της μείωσης του κόστους προμήθειας των ζωοτροφών. Αναδασώσεις με κτηνοτροφικά και μελισσοκομικά δέντρα σε περιοχές ερημοποιημένες και/η υπερβοσκημένες.

·       Σχέδια διαχείρισης νερού για να εξασφαλιστεί μακροχρόνια (και για τις επόμενες γενιές) ο πολύτιμος αυτός πόρος με τις μικρότερες δυνατές παρεμβάσεις στη φύση

·       Σχέδια διαχείρισης δασών για την αξιοποίηση τους με τον καλύτερο τρόπο αλλά και για μείωση των κινδύνων πυρκαγιών που απειλούν και τις καλλιεργημένες περιοχές.

·       Μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στον πρωτογενή τομέα και δράσεις για την αναγκαία προσαρμογή

·       Εκπαίδευση αγροτών & κτηνοτρόφων ώστε να ενσωματώσουν στη παραγωγική διαδικασία τις ορθές γεωργικές και κτηνοτροφικές πρακτικές

·       Στήριξη συλλογικών προσπαθειών (ομάδες παραγωγών, συνεταιρισμοί) ώστε να βελτιώνεται η διαπραγματευτική ικανότητα τόσο σε ότι αφορά τις αγορές πρώτων υλών και τη πώληση του προϊόντος αλλά και δράσεις που αφορούν στη τυποποίηση και διακίνηση των τελικών προϊόντων

·       Σχέδιο οργάνωσης των σφαγείων της ΠΒΑ ανά νησί  ή ομάδες γειτονικών νησιών (μεταφορά ζώων, κινητό σφαγείο)

·       Δράσεις ταυτοποίησης και διάδοσης τοπικών ποικιλιών σε συνεργασία με ερευνητικά ιδρύματα

·       Αγροδιατροφική Σύμπραξη με έμφαση στη προώθηση των τελικών προϊόντων

·       Αξιοποίηση των ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντων, αλλά και των παραδοσιακών προϊόντων και επέκτασή τους σε άλλα προϊόντα που σήμερα δεν περιλαμβάνονται.

·       Σύνδεση αγροδιατροφής και λοιπής μεταποίησης με τον τουριστικό τομέα

·       Ανάδειξη της ταυτότητας των νησιών μας: Aegean quality (εταιρείες παραγωγής), Aegean Cuisine (εστιατόρια), Aegean Food (stands – μπακάλικα)

·       Logistics για τη μεταφορά των προϊόντων αγροδιατροφής σε γειτονικές αγορές. Η δημιουργία του “container των νησιών”. Υποστήριξη της μεταφοράς μικρών φορτίων με ιστιοπλοϊκά (π.χ. Sail Med) για οικολογική μεταφορά προϊόντων και εύκολη πρόσβαση απευθείας σε τοπικές αγορές.

Τουρισμός- Πολιτισμός – Αθλητισμός

Τουρισμός: Ανάδειξη νησιωτικής ταυτότητας – ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών (Aegean quality) – Διαφοροποίηση των παρεχόμενων προϊόντων από το στερεότυπο «Ήλιος-θάλασσα-άμμος / 3S»

-          Διαμόρφωση τουριστικής εικόνας νησιών μέσα από διαβούλευση

o   Σαπφώ-Ομηρος-Ικαρος-Πυθαγόρας-Ηφαιστος: the islands of legend

o   Aristotle lagoon: αξιοποίηση του γεγονότος ότι Αριστοτέλης και Θεόφραστος θεμελίωσαν την επιστήμη της βιολογίας στη Λέσβο

o   Αξιοποίηση της Πολιόχνης Λήμνου ως της αρχαιότερης πόλης της Ευρώπης και του γεωμυθότοπου όπου έπεσε ο Ήφαιστος.

o   Dionysos trail: Αξιοποίηση του γεγονότος της ύπαρξης του σπηλαίου γέννησης του Διονυσου στον κόλπο του Ιερού Ικαριας, (σε αναλογία με το Δικταίο Άνδρο της Κρήτης όπου γεννήθηκε ο Δίας).

o   Ionian trail: Ανάδειξη του αρχαίου επικοινωνιακού διαδρομου Αττικής- Ιωνίας ως εμπορικού διαδρόμου της Αρτέμιδας (σύνδεση με Ιωνία και Δήλο- Αττική), ως διαδρόμου διάδοσης της αμπέλου, ως διαδρόμου σύνδεσης των κυριων φιλοσοφικών κέντρων της αρχαιότητας.

o   Ανάδειξη των Φούρνων ως διαχρονικού ιστορικού σημείου καταφυγής πλοίων (νησί με τα περισσότερα ναυάγια σε όλη τη Μεσόγειο).    

o   Νησιά της μυθολογίας, της φύσης, του πολιτισμού, της επιστήμης, των αισθήσεων, της μακροζωίας, του εναλλακτικού τουρισμού: απολαυστικά, ειρηνικά, ήρεμα, κοντά στη φύση, πολύχρωμα, ασφαλή, με δυνατότητες εμπειριών, υδάτινα, πολιτιστικά, πλούσια σε μυθολογία, σε επιστήμη,  παραδόσεις, αλληλεγγύη, αρμονία και αισθητική (enjoy-ful, peace-ful, silence-ful, natural-ful, colour-ful, safe-ful, experience-ful, water-ful, cultural-ful, myth-ful, science-ful, traditional-ful , solidarity-ful– harmony, aesthetic)

o   Η επιλογή για γευσιγνωσία, πολιτισμό, υδάτινο περιβάλλον (The tasteful, cultural, waterful choice)

-          Αναβάθμιση παρεχόμενων υπηρεσιών από τουριστικές ΜΜΕ με βάση σήμα ποιότητας (Aegean quality)

-          Κατασκευή υποδομών/δράσεων για τη δημιουργία νέων τουριστικών προϊόντων

o   Θαλάσσιος τουρισμός – δικτύωση νησιών

o   Θρησκευτικός τουρισμός (Ταξιάρχης Λέσβου, Νέα Μονή Χίου, Μονή Ευαγγελισμού Ικαρίας ως θρησκευτικό κέντρο των Κολλυβάδων, παλαιοχριστιανική εκκλησία 5^ου αι στην Ικαρία, κλπ.

o   Περιβαλλοντικό μονοπάτι Β.Αιγαίου (από την Ικαρία στη Λήμνο)

o   Πολιτιστική Διαδρομή Β.Αιγαίου

o   Διαδρομή τοπικής γαστρονομίας (*Food-itinerary). Σύνδεση με την Κιβωτό του κινήματος Slow Food.

-          Ανασχεδιασμός της τουριστικής προβολής με αξιοποίηση των σύγχρονων εργαλείων

-          Τουριστική διακυβέρνηση μέσα από την ενεργοποίηση τοπικών δυνάμεων ειδικά στη περίπτωση λειτουργίας δομών (πχ. Λήμνος τουριστική) βασισμένη στη γνώση μέσα από τη λειτουργία Παρατηρητήριο Τουρισμού

Πολιτισμός: Ανάδειξη νησιωτικής ταυτότητας και σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή.

Ανάδειξη της ταυτότητας κάθε νησιού ως στοιχείο ταυτόχρονα της αυτογνωσίας από τη πλευρά των πολιτών αλλά και ως τουριστικό θέλγητρο (attraction). Η χρήση των παγκόσμιας εμβέλειας προσώπων της ελληνικής μυθολογίας και ιστορίας ως brands (μαρκας) των νησιών: Ικαρος-Διόνυσος, Πυθαγόρας, Ομηρος, Σαπφώ-Αριστοτέλης, Ηφαιστος. Η ανάδειξη της «ιστορίας» των νησιών σε συνδυασμό με τη συνολικότερη ελληνική ιστορία και  γραμματεία με τη δημιουργία κέντρων εξιστόρησης (story telling) και κατάλληλων μουσειο-παιδαγωγικών προγραμμάτων που θα αφηγούνται την ιστορία και θα παροτρύνουν στην επίσκεψη των διαφόρων αξιοθέατων που θα αναδειχθούν ανάλογα - Κάλεσμα των απόδημων να στηρίξουν το εγχείρημα

Στήριξη της σύγχρονης πολιτιστικής παραγωγής ως τμήμα της δημιουργικής οικονομίας που αποτελεί ένα ιδιαίτερα δυναμικό κλάδο σε παγκόσμιο επίπεδο

Αθλητισμός: έμφαση στην υπερ-τοπικότητα των δράσεων

Ο αθλητισμός αποτελεί ένα από τα στοιχεία που επηρεάζουν την καθημερινότητα των πολιτών και την ελκυστικότητα των τόπων αφού δίνουν διεξόδους ιδιαίτερα στη νεολαία. Μπορεί όμως και να αποτελέσει ένα ευρύτερο πόλο έλξης νέων κατοίκων στα νησιά αλλά και τουριστών μέσα από την υποστήριξη υποδομών και δράσεων που αφορούν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιών.

Ο θαλάσσιος αθλητισμός αποτελεί έναν τομέα που ελάχιστα έχει αξιοποιηθεί έστω και αν υπάρχουν σήμερα αρκετές υποδομές και ακόμη περισσότερες δυνατότητες για ανάπτυξη του. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στους κόλπους Γέρας, Καλλονής, Μούδρου και Μεσαχτής που αποτελούν «φυσικά» προπονητήρια για ομάδες και ιδιώτες. Ενίσχυση τοπικών ιστιοπλοϊκών συλλόγων για δημιουργία θαλασσίων αθλημάτων. Ενίσχυση της Icarian Senior Regatta που συνδέεται με το νησί της μακροζωίας.

Ο αεραθλητισμός αποτελεί έναν τομέα που εγκαταλείφθηκε με τη διάλυση της Αεραθλητικής Ακαδημίας Ικαρίας λόγω μνημονίων. Απαιτείται η επαναφορά του με επανίδρυση της Ακαδημίας στην Ικαρία (λόγω Ικάρου) με εμβέλεια σε όλο το Βόρειο Αιγαίο για την ανάπτυξη αεραθλημάτων σε όλα τα νησιά της ΠΒΑ και τη δημιουργία περιφερειακών αεραθλητικών αγώνων..

Πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση, ποδήλατο και ορεινό τρέξιμο αποτελούν τομείς που μπορούν επίσης να αναπτυχθούν τόσο για τους μονίμους κατοίκους όσο και για επισκέπτες εξ αιτίας των ιδιαίτερων φυσικών χαρακτηριστικών των νησιών που τα κάνουν ελκυστικά για αυτές τις δραστηριότητες. Ηδη έχουν ξεκινήσει προσπάθειες με θετικά αποτελέσματα και πρέπει να υποστηριχθούν.

Το τρίαθλο είτε στη κλασσική του έκδοση (κολύμπι, ποδήλατο, τρέξιμο) είτε σε μια πιο «νησιωτική» έκδοση μπορεί να αποτελέσει έναν ιδιαίτερο πόλο έλξης   

Επιχειρηματικότητα:

Η βελτίωση των γενικών κανόνων λειτουργίας των επιχειρήσεων (αδειοδότηση, έλεγχοι) και η υποστήριξη μέσα από βελτίωση του περιβάλλοντος σε ότι αφορά τη πρόσβαση στη καινοτομία, στη χρηματοδότηση και στη προώθηση των προϊόντων παράλληλα με τη στήριξη νέων επιχειρήσεων αποτελεί τους βασικούς άξονες δράσης. Η πιο άμεση εμπλοκή της Περιφέρειας σε επενδύσεις που αξιοποιούν τοπικούς (δημόσιους) πόρους μέσω είτε κυρίως ΚΟΙΝ.ΣΕΠ είτε ιδιωτικών εταιρειών, αποτελεί επίσης μια πρωτοβουλία μέσα από την ανασύσταση της Αναπτυξιακής Εταιρείας.

Ενδεικτικά αναφέρονται:

-          Δημιουργία μηχανισμού αξιολόγησης επενδύσεων για το Β.Αιγαίο αντι της εκχώρησης των χρηματοδοτήσεων του ΕΣΠΑ σε εθνικής εμβέλειας μηχανισμούς με αποτέλεσμα να μπαίνουν κριτήρια που δεν ευνοούν την Περιφέρεια. Να εκτιμηθεί ότι στην επόμενη προγραμματική περίοδο όλες οι Περιφέρειες της χώρας πλην Αττικής θα ενταχθούν τις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές

-          Δημιουργία μηχανισμού διοχέτευσης χρηματοδοτήσεων στις ΜΜΕ των νησιών και ειδικά για τις πλέον μικρές με αξιοποίηση των υπαρχόντων μηχανισμών αλλά και με την αξιοποίηση του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου για την ίδρυση Ταμείου βορείου Αιγαίου

-          Προώθηση των Επιχειρηματικών Πάρκων σε συνεργασία με τα Επιμελητήρια

-          Συστηματική συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για την λειτουργία πόλου καινοτομίας και νεοφυών επιχειρήσεων.

-          Καταγραφή των πραγματικών αναγκών σε logistics και υποστήριξη της διακίνησης εμπορευμάτων μεταξύ των νησιών και στις άλλες αγορές

-          Προγράμματα κατάρτισης επιχειρηματιών, επαγγελματιών, εργαζομένων και ανέργων με βάση τις ανάγκες της αγοράς

-          Παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής προς επιχειρηματίες και νέους επιχειρηματίες σε συνεργασία με τα μελετητικά γραφεία

-          Αξιοποίηση της τεχνογνωσίας των μελετητικών γραφείων στο σχεδιασμό των νέων προγραμμάτων

-          Πρωτοβουλίες διασύνδεσης επιχειρήσεων

-          Διερεύνηση δυνατοτήτων δημιουργίας επενδύσεων σε διαφορετικούς κλάδους και αναδυόμενες δραστηριότητες

Εκπαίδευση-Κατάρτιση-Δια βίου μάθηση

Το πρόβλημα της έλλειψης κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού σε όλα τα επίπεδα και κλάδους απασχόλησης έχει αναδειχτεί σε όλες τις μέχρι τώρα συναντήσεις. Κατά συνέπεια είναι απαραίτητη η επεξεργασία ενός σχεδίου κατάλληλων μορφών εκπαίδευσης ανά νησί, που να ξεκινά από την επαγγελματική εκπαίδευση του Λυκείου μέχρι και την συνεχή επιμόρφωση επιχειρηματιών. Βασική προϋπόθεση για τον ορθολογικό σχεδιασμό της πολιτικής αυτής αποτελεί η γνώση της τοπικής αγοράς εργασίας και η γνώση των τοπικών δυνατοτήτων μέσα από τη δημιουργία του σχετικού Παρατηρητηρίου που να αξιοποιεί τις πληροφορίες που προέρχονται και από τις αντίστοιχες εθνικές δομές. Επίσης, απαιτείται ευελιξία στην αναπροσαρμογή των ειδικοτήτων της τεχνικής εκπαίδευσης ανάλογα με τις δυνατότητες και τη ζήτηση της τοπικής αγοράς εργασίας.

Ενδεικτικές Δράσεις:

-          Περιφερειακό Παρατηρητήριο Αγοράς Εργασίας για την καταγραφή- εκτίμηση της ανεργίας ανά νησί, που σήμερα δεν υπάρχει, και τον εντοπισμό των κενών στο υπάρχον σύστημα σε συνεργασία με τα Επιμελητήρια και άλλους ενδιαφερόμενους

-          Ενεργοποίηση των υπαρχουσών δομών κατάρτισης της Περιφέρειας ΚΕΚΑΝΑΛ, ΚΑΕΕΚΤ Σάμου σε συνεργασία με άλλες εθνικές δομές (ΕΛΓΟ-Δήμητρα, ΟΑΕΔ, Περιφερειακή Δ/νση Εκπαίδευσης) και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου

-          Αξιοποίηση των τοπικών ΜΜΕ για θέματα ενημέρωσης και κατάρτισης.

-          Σχεδιασμός προτάσεων κατάρτισης είτε μέσω του ΕΚΤ, είτε μέσω εθνικών, περιφερειακών και ιδιωτικών πόρων

Ποιότητα Περιβάλλοντος και Περιβαλλοντική Διαχείριση ως στοιχεία Πολιτικής Προστασίας Δημόσιας Υγείας και Αναπτυξιακού Σχεδιασμού

Το περιβάλλον αποτελεί ταυτόχρονα απαραίτητο στοιχείο διαβίωσης και  ποιότητας ζωής των κατοίκων και στοιχείο που μπορεί να αξιοποιηθεί αναπτυξιακά συμβάλλοντας στον προσδιορισμό και την ενδυνάμωση του brand name των νησιών. Με τη πρώτη του εκδοχή συνδέεται τόσο με τη Δημόσια Υγεία όσο και με τη Πολιτική Προστασία που αποτελούν ρητές αρμοδιότητες της Περιφέρειας, ενώ στη δεύτερη με τις αναπτυξιακές πολιτικές.  

Ενδεικτικές δράσεις:

-          Αποτύπωση της κατάστασης του περιβάλλοντος με στόχο την τεκμηρίωση των προτεινόμενων πολιτικών

-          Έλεγχος στη λειτουργία των κάθε μορφής και τύπου επιχειρήσεων με τη δημιουργία σχετικής εφαμρογής στη κεντρική βάση τεκμηρίωσης και σχεδιασμού

-          Ουσιαστική συμμετοχή στην υλοποίηση του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) σε συνεργασία με τους Δήμους και τις Επιχειρήσεις στο πλαίσιο της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και του εθνικού σχεδίου δράσης

-          Συνεργασία με τους δήμους για τα θέματα κατασκευής και λειτουργίας των μονάδων διαχείρισης υγρών αποβλήτων με επεξεργασία προτάσεων για επανάχρηση του νερού που προκύπτει από τον καθορισμό

-          Συνεργασία με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου (ΑΔΑ) και τους Δήμους για θέματα εξειδίκευσης της διαχείρισης νερού του Περιφερειακού Σχεδίου, σε σχέση με την προστασία των πηγών, τη χρήση των γεωτρήσεων, τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, τη δημιουργία ταμιευτήρων, τη διαχείριση χειμάρρων και τις δράσεις πρόληψης πλημμυρικών φαινομένων. Δημιουργία ενός Φορέα Διαχείρισης Νερού ανά νησί που θα ασχολείται με τα θέματα υδατικού ισοζυγίου και «τρωτότητας» με βάση τα αποθέματα, την κατανάλωση και τα σχέδια διαχείρισης που υπάρχουν.

-          Συνεργασία με την ΑΔΑ, τους Δήμους και τους εθελοντές δασοπυροσβέστες για το σχεδιασμό ενός προγράμματος διαχείρισης δασών για την μείωση των κινδύνων πυρκαγιών. Η Περιφέρεια καλείται να αναλάβει περισσότερο επιτελικό ρόλο στα θέματα σχεδιασμού και πρόληψης και να «αφήσει» τα θέματα συντονισμού της κατάσβεσης στα καθ’ ύλη αρμόδια σώματα.

-          Συνεργασία με τον νεοσυσταθέντα Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών για το σχεδιασμό δράσεων με στόχο τόσο την αποτελεσματική προστασία των περιοχών αυτών αλλά και για την ανάδειξη τους. Δημιουργία άτυπων συμβουλευτικών σωμάτων του Φορέα ανά νησί. Ιδιαίτερη έμφαση στη πιθανότητα δημιουργίας θαλασσίων πάρκων στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές που αφορούν κυρίως τα μικρά νησιά.

-          Συνεργασία με τη ΡΑΕ, το ΚΑΠΕ, το Δίκτυο Δάφνη και άλλους εμπλεκόμενους φορείς σχετικά με τον ενεργειακό σχεδιασμό στο Β.Αιγαίο και το βαθμό ευστάθειας του υπάρχοντος συστήματος. Προώθηση θεμάτων που έχουν να κάνουν με την αποδοτική χρήση ενέργειας ώστε να μειωθεί η ζήτηση ενέργειας στα νησιά.

-          Προώθηση δράσεων για σύσταση ενεργειακών κοινοτήτων με χρήση ΑΠΕ ώστε να μειωθεί το αποτύπωμα άνθρακα των νησιών

-          Στήριξη των δράσεων που υλοποιούνται σε Αη Στράτη και Φούρνους για υλοποίηση των δράσεων για τη μετατροπή τους σε πράσινα νησιά.

-          Ολοκληρωμένη δράση για βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης των νησιών με στόχο να καταστούν «πράσινα». Αποτροπή των μεγάλης κλίμακας έργων που έρχονται σε αντίθεση με το χτίσιμο του εναλλακτικού μοντέλου ανάπτυξης και δεν σέβονται (1) τη Βιώσιμη & Δίκαιη Ανάπτυξη, (2) το Αιγαίο Αρχιπέλαγος ως παγκόσμιο πάρκο πολιτισμού και περιβάλλοντος (3) το κοινό μας φυσικό, πολιτιστικό και παραγωγικό κεφάλαιο και (4) την κλίμακα των νησιών. Είμαστε αντίθετοι σε κεντρικούς σχεδιασμούς όπως η εξόρυξη ουρανίου (υπάρχει εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα στη Μεσαχτή Ικαρίας), η εξόρυξη πετρελαίου, η τοποθέτηση Βιομηχανικής κλίμακας ΑΠΕ στα νησιά μας, η δημιουργία πολύ μεγάλων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων.  

Κοινωνική Πολιτική: Αλληλεγγύη για όλους - Μεταναστευτικό – Πολυπολιτισμικότητα

Η «ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ» που υφίστανται τις συνέπειες των πολλαπλών κρίσεων που πέρασε και περνά η χώρα και ειδικά η Περιφέρεια Β. Αιγαίου, χωρίς αποκλεισμούς και διαχωρισμούς με φροντίδα στην αξιοπρέπεια των πολιτών, σε αντίθεση με την «φιλανθρωπία» των ισχυρών, και  τον «φόβο του άλλου».

Αν και οι αρμοδιότητες για τη κοινωνική πολιτική ανήκουν στους δήμους η Περιφέρεια όφειλε να είχε κάνει μια σειρά παρεμβάσεων, όπως:

o   Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ενταξης και σε συνεργασία με το Υπουργείο και τους Δήμους να παρακολουθεί και να σχεδιάζει ειδικές παρεμβάσεις με βάση τα προβλήματα που εντοπίζει. Τι επέλεξε να κάνει; Ανταγωνισμό στους Δήμους με Κοινωνικά Παντοπωλεία. Γιατί; Ποιος θα συντονίσει δομές και ΜΚΟ-ανθρώπους που δουλεύουν στο πεδίο;

o   Παρακολούθηση της Αγοράς Εργασίας: επιχειρήσεις και ανθρώπινο δυναμικό για διαπίστωση αναγκών εκπαίδευσης-κατάρτισης και δια βίου μάθησης όπου υπάρχει αρμοδιότητα της Περιφέρειας. Στη Κρήτη έμαθα για την ύπαρξη σχετικής Επιτροπής που έχει 60 άτομα και δεν λειτούργησε ποτέ και δεν έχει υποβάλλει ποτέ μία πρόταση. Χρειάζεται καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης των δομών εκπαίδευσης και κατάρτισης και επεξεργασία προτάσεων με τους άλλους συμμέτοχους της 4πλής έλικας (επιχειρηματική κοινότητα, πανεπιστήμιο, κοινωνία)

o   Μεταναστευτικό: Πρόβλημα σε ότι αφορά τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Μεταναστών και τα δικαιώματα των κατοίκων για μια φυσιολογική ζωή. Ποια τα βασικά προβλήματα;

o   Τουρισμός: η μόνη δραστηριότητα που επλήγη. Η Επιτροπή Κρίσης που δεν λειτούργησε ώστε να μειώσει τις αρνητικές συνέπειες και να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες

o   Η βελτίωση της προσωρινής διαβίωσης των μεταναστών με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες: υποστήριξη των προσπαθειών των αρμόδιων φορέων. Το θέμα της εκπαίδευσης των παιδιών (όχι σε γενιές που χάνονται και περιθωριοποιούνται – μετανάστες στις αναπτυγμένες χώρες που αποτελούν πόλους κρίσεων). Ο στόχος είναι διπλός: βελτίωση των πραγματικών συνθηκών και  μείωση των αρνητικών εικόνων προς τα έξω.

Το θέμα της δημιουργικής απασχόλησης και ψυχαγωγίας των μεταναστών για να μειώνονται οι τριβές μεταξύ τους από την παρατεταμένη απραξία και ψυχολογική πίεση

o   Το θέμα της επιβάρυνσης των δομών: Νοσοκομείο, δημόσιες υπηρεσίες, δημόσιοι χώροι κλπ

o   Ασφάλεια – Ενημέρωση πολιτών και τουριστών ώστε να υπάρξει διαχείριση του φόβου που αποτελεί τη βάση για την επικράτηση ξενοφοβικών τάσεων και εμποδίζει τη προσέλευση τουριστών με επικοινωνιακή ομάδα

Γενικός στόχος παραμένει –όσο η ροή μεταναστών από τη Τουρκία συνεχίζεται- η διατήρηση του πληθυσμού των μεταναστών που παραμένουν στα ΚΥΤ να είναι μέσα στα όρια αντοχής τους.

Υπηρεσίες Δημοσίου Οικονομικού και Κοινωνικού Συμφέροντος: προσβασιμότητα και ποιότητα

Η υλοποίηση του στόχου των ίσων ευκαιριών για τους νησιώτες και τις νησιωτικές επιχειρήσεις περνά μέσα από τη παροχή ΥΔΣ (μεταφορές, επικοινωνίες, ενέργεια, υγεία, παιδεία)  σε επίπεδο ανάλογο με εκείνο της ηπειρωτικής χώρας. Οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται και ρυθμίζονται σε εθνικό επίπεδο και η Περιφέρεια οφείλει να έχει άποψη για το επίπεδο των υπηρεσιών που παρέχονται και θέσεις-προτάσεις για τη βελτίωση τους, ενώ θα πρέπει να αξιοποιήσει κάθε δυνατότητα άμεσης παρέμβασης (πχ. ενεργειακές κοινότητες)

Νησιωτικότητα και Ευρωπαϊκές Πολιτικές

Η δραστηριοποίηση της Περιφέρειας τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να επιτευχθεί ένα ειδικό καθεστώς για τις νησιωτικές περιοχές θεωρείται αναγκαία.

Ειδικότερα θα επιδιωχθεί η ενεργοποίηση τόσο του Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής όσο και του Ερευνητικού Ινστιτούτου έτσι ώστε να ανοίξει ένας θεσμικός διάλογος στο εσωτερικό της χώρας που θα συμβάλει στη τεκμηρίωση της νησιωτικής πολιτικής.

Αντί επιλόγου

Το κείμενο που έχετε στα χέρια σας είναι αποτέλεσμα της γνώσης που έχει συσσωρευτεί αλλά και της εμπειρίας που αποχτήθηκε μέσα στο Περιφερειακό Συμβούλιο τα χρόνια που πέρασαν, αλλά και τον συζητήσεων που έχουμε ήδη αναπτύξει με φορείς, επιχειρήσεις, επαγγελματίες, πολίτες. Πολλά από τα κείμενα που μας οδήγησαν στις παραπάνω προτάσεις βρίσκονται στα http://ioannispilanis.blogspot.com και https://oikoanemos.wordpress.com/ και παρουσιάζουν αναλυτικά τα όσα συνοπτικά αναφέρουμε εδώ.

Η ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ από την ημέρα της δημιουργίας της έθεσε ως στόχο να μιλήσει επί της ουσίας των προβλημάτων που ταλανίζουν τα νησιά μας και τους κατοίκους τους και να βάλει στη κρίση των πολιτών το όραμα και το σχέδιο της.

Η συζήτηση αυτή θα συνεχιστεί ώστε να διαμορφωθεί ένα σχέδιο δράσης που θα είναι έτοιμο για εφαρμογή τη 1^η Σεπτεμβρίου.

Στον διάλογο αυτό όλες οι απόψεις μπορούν να συνεισφέρουν.