Ημέρα Περιβάλλοντος: Η κλιματική αλλαγή και η αναγκαιότητα για ριζικές αλλαγές στον σχεδιασμό.

Ημέρα Περιβάλλοντος: Η κλιματική αλλαγή και η αναγκαιότητα για ριζικές αλλαγές στον σχεδιασμό.

5^η Ιουνίου .

Μια μέρα Περιβάλλοντος που όμως μας υποδέχτηκε με σαφή τα δείγματα της κλιματικής αλλαγής μια και εδώ και μια εβδομάδα έχουμε βροχές εκτός εποχής, σαν να ήταν φθινόπωρο ή άνοιξη. Και όμως δεν φαίνεται να προβληματιζόμαστε για τις αλλαγές που έχουν ήδη γίνει στο παγκόσμιο κλίμα και ειδικότερα στο μοναδικό, όπως συνηθίζουμε να λέμε, κλίμα της Ελλάδας.

Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, εδώ και χρόνια, για μεταβολές που έχουν ήδη αρχίσει ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής (πχ. αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, ύψωση της στάθμης της θάλασσας, μείωση των βροχοπτώσεων, έντονα καιρικά φαινόμενα) και αναμένεται να ενταθούν στο άμεσο μέλλον, αν δεν αλλάξουμε πορεία. Για τα Νησιά του Αιγαίου το πρώτο και κύριο το πρόβλημα είναι του ΝΕΡΟΥ, όπως διαπιστώνεται και από το σχέδιο διαχείρισης του υδατικού διαμερίσματος Αιγαίου, που βρίσκεται σε διαβούλευση από τις 30 Μαΐου και προτείνει μια σειρά από αλλαγές στον τρόπο διαχείρισης του πολύτιμου αυτού για την επιβίωση μας αγαθού της φύσης.

Πέρασε όμως ο καιρός των διαπιστώσεων και των μεγάλων, αλλά κενών περιεχομένου και πράξεων, λόγων. Πρέπει να περάσουμε στη φάση της συντεταγμένης δράσης. Μιας δράσης που δεν μπορεί να θεωρεί δεδομένα τα όσα κάναμε μέχρι χθες, σπαταλώντας και υποβαθμίζοντας  τα περιορισμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη των νησιών μας, το ήπιο κλίμα μας και το μοναδικό μας περιβάλλον. Πόσο μάλλον, να το υποβαθμίζουμε σε τέτοιο βαθμό, που να απαιτούνται, στο όχι μακρινό πλέον μέλλον, έργα πολλών εκατομμυρίων προκειμένου να εξασφαλίσουμε με τεχνητό τρόπο, όσα η φύση μας χαρίζει πλουσιοπάροχα σήμερα. Βάζοντας επιπλέον σε κίνδυνο τις βασικές οικονομικές δραστηριότητες, όπως τη γεωργία, την αλιεία, τη κτηνοτροφία και τον τουρισμό.

Το νέο ΕΣΠΑ 2014-20 θέτει ανάμεσα στους υποχρεωτικούς στόχους του την προστασία του περιβάλλοντος, την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στη χρήση των πόρων και την ενίσχυση της μετάβασης σε οικονομία χαμηλών ρύπων.

 Η επίτευξη αυτών των στόχων γίνεται μόνο με αλλαγή της αναπτυξιακής φιλοσοφίας και με στροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη, γεγονός που απαιτεί στενή συνεργασία πολιτών, επιχειρήσεων και δημόσιου τομέα, και όχι απλά με την υλοποίηση κάποιων ασύνδετων μεταξύ τους έργων, όπως γίνεται μέχρι σήμερα.

Κατά τη πρόσφατη προεκλογική περίοδο, ο συνδυασμός «ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ»,  διατυπώνοντας το όραμα του για τη Περιφέρεια Β. Αιγαίου, κατέθεσε προτάσεις για «Πράσινα Νησιά» και για «Ποιοτικά Νησιά», βάζοντας το περιβάλλον στο κέντρο του προβληματισμού και της δράσης. Δυστυχώς όμως, όπως έχουμε ήδη επισημάνει, στη προεκλογική περίοδο δεν έγινε καμιά απολύτως συζήτηση για όραμα και στρατηγική. Το περιβάλλον ήταν τελείως απόν από το σκεπτικό, ειδικά των «ισχυρών» της εκλογικής αναμέτρησης.

Η απερχόμενη περιφερειακή αρχή που μέχρι τη 31^η Αυγούστου έχει την ευθύνη για τον σχεδιασμό της επόμενης προγραμματικής περιόδου, ΔΕΝ άνοιξε κανένα ουσιαστικό δημόσιο διάλογο και διαβούλευση, ως όφειλε τόσο από τον Καλλικράτη όσο και από τις δεσμεύσεις της χώρας μας προς την ΕΕ, για το πώς θέλουμε τα νησιά μας το 2020 και μετά.

Αντίθετα,  τα ερωτήματα που είδαν πρόσφατα τη δημοσιότητα αφορούσαν το αν θα «χωρέσουν νέες υποδομές» στο νέο πρόγραμμα, αποδεικνύοντας την αδυναμία των «μηχανισμών» να αλλάξουν φιλοσοφία και να αντιληφθούν τις αιτίες, που μετά από 30 χρόνια αποτυχημένου αναπτυξιακού σχεδιασμού στην Ελλάδα, μας οδήγησαν στην τραγική σημερινή κατάσταση. Αδυναμία να καταλάβουν την πλήρη αποτυχία του τρέχοντος προγράμματος  και να κατανοήσουν ότι τα έργα υποδομής από μόνα τους δεν παράγουν ανταγωνιστικότητα, εξωστρέφεια και νέες θέσεις εργασίας, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΛΥΣΗ ανάπτυξης. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ  άλλος σχεδιασμός που δεν θα θεωρεί το περιβάλλον εμπόδιο, αλλά θα το βλέπει ως ευκαιρία ανάπτυξης.

Καλούμε η κα Καλογήρου, ως επικεφαλής του συνδυασμού που κέρδισε τις εκλογές και θα διαχειριστεί το νέο ΕΣΠΑ,  να πάρει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες ώστε ο διάλογος να γίνει έστω και την ύστατη στιγμή, πριν κατατεθούν οι οριστικές προτάσεις της Διαχειριστικής Αρχής στη Ευρωπαϊκή Ένωση στις 17 Ιουλίου.

Γιάννης Σπιλάνης

Επ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Συνδυασμός «ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ»