ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ. ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΜΙΑΣ ΔΙΑΔΥΚΤΙΑΚΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΠΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΕ ΤΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Οι συζητήσεις για την επόμενη ημέρα για τον τουρισμό το 2020 δεν μπορεί παρά να γίνονται μέσα σε βαρύ κλίμα. Παγωμένοι ακόμα από την ακινησία του εγκλεισμού και την ανασφάλειας από τις αντικρουόμενες πληροφορίες και οδηγίες, καλούμαστε να βρούμε ένα καινούργιο τρόπο επανεκκίνησης με σχετική ασφάλεια, τώρα που η σεζόν είναι πια προ των πυλών. Την ίδια ώρα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού προβλέπει απώλεια του 60% της παγκόσμιας κίνησης το 2020 ως το ευνοϊκό σενάριο, ενώ δεν αποκλείει η μείωση να φτάσει και μέχρι το 80%.

Το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού Αιγαίου θέλοντας να συνεισφέρει στην καλύτερη κατανόηση της κατάστασης για τους ανθρώπους του Τουρισμού στο Βόρειο Αιγαίο, οργάνωσε την Πέμπτη 14 Μαΐου μια διαδικτυακή συζήτηση με τη συμμετοχή των καθηγητών Δημήτρη Μπούχαλη και Ανδρέα Παπαθεοδώρου, του Προέδρου της Aldemar Αλέξανδρου Αγγελόπουλου και του προέδρου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατικής Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) κ. Μανόλη Σακέλλη που την συντόνισε ο καθηγητή Γιάννη Σπιλάνη, Διευθυντή του Παρατηρητηρίου και Περιφερειακός Σύμβουλος με θέμα: «Η επόμενη μέρα στον τουρισμό. Η περίπτωση του Β. Αιγαίου».

Στην αρχή της συζήτησης παρουσιάστηκαν μια σειρά από διαγράμματα για την εξέλιξη του τουρισμού στις περιφέρειες της χώρας τα τελευταία χρόνια. Έγινε ξεκάθαρη η μικρή συμμετοχή στον ελληνικό τουρισμό του Βορείου Αιγαίου και η κρίση στην οποία βρίσκεται από την αρχή του αιώνα, καθώς και οι πολύ χαμηλές επιδόσεις, ειδικά στα έσοδα ανά διανυκτέρευση, που είναι στο 50% των αντίστοιχων εσόδων στη Περιφέρεια Ν. Αιγαίου για παράδειγμα.

Στη συνέχεια ζητήθηκε από τους ομιλητές να συμβάλλουν στην προσπάθεια των συμμετεχόντων να πάρουν ορθολογιστικές αποφάσεις για την τρέχουσα δύσκολη χρονιά, αλλά και να δώσουν ιδέες πως μπορούν να δουλέψουν σωστά σήμερα για να προετοιμάσουν για τα επόμενα χρόνια. Τρεις εβδομάδες μετά το σεμινάριο που βρισκόμαστε σε σχέση με όσα ειπώθηκαν εκείνη την ημέρα;

Ο κ.Μπούχαλης συνέστησε κινήσεις αλληλεγγύης για υποστήριξη των ανθρώπων που χτυπήθηκαν από την πανδημία και προστασία της χωρίς covet φήμης που έχουμε σήμερα. Δυστυχώς η κυβέρνηση προτίμησε να περάσουμε στο σταδιακό άνοιγμα επιχειρήσεων και συνόρων μέσα στον Ιούνιο ή και στον Ιούλιο, χωρίς καμία αισιοδοξία και με παντελή έλλειψη σιγουριάς για την διασφάλιση της υγείας.

Μεγάλο άγχος και μεγάλη αβεβαιότητα υπάρχουν σχετικά με την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα των υγειονομικών πρωτοκόλλων σε επίπεδο επιχείρησης και προορισμών, ενώ είναι ερώτημα κατά πόσο αυτά είναι εφαρμόσιμα αλλά και αν αυτά θα εφαρμοστούν από όλους τους εμπλεκόμενους επιχειρηματίες και εργαζόμενους αλλά και τους τουρίστες του κάθε προορισμού.

Παρά τις προσπάθειες που γίνονται για επανέναρξη του τουρισμού με κάθε τρόπο, η προοπτική συνεχίζει να φαίνεται ιδιαίτερα αβέβαιη, ειδικά σε ό,τι αφορά τον διεθνή τουρισμό. Ελάχιστες πτήσεις charter παραμένουν προγραμματισμένες και αυτό είναι σοβαρό πλήγμα για πολλές ελληνικές περιοχές. Ερώτημα παραμένει κατά τον κ.Παπαθεωδόρου αν οι ταξιδιώτες θα επιμείνουν να ταξιδέψουν παρά των περιορισμών που θα υπάρξουν ώστε να υποστηρίξουν την προ τη κρίση κανονικότητα τους.

Στη συζήτηση αναγνωρίστηκε η αναγκαιότητα για τη προστασία των μικρών καταλυμάτων και άλλων μικρών επιχειρήσεων, αλλά και των εργαζόμενων για τη βιωσιμότητα του τουριστικού οικοσυστήματος και έγινε σαφές το πόσο απαραίτητη είναι η αναδιοργάνωση όλων των διαδικασιών λειτουργίας των επιχειρήσεων με την απειλή που υπάρχει. Ίσως οι μικρές επιχειρήσεις φανούν τελικά περισσότερο ανθεκτικές από τις μεγαλύτερες οι οποίες ήδη αναζητούν σοβαρές χρηματοδοτικές ενισχύσεις για να επιβιώσουν.

Παράλληλα επισημάνθηκε ότι ασκείται πίεση  στις τουριστικές επιχειρήσεις να μειώσουν δραματικά τις τιμές τους και παράλληλα γίνεται μια έντονη προσπάθεια όλων των προορισμών να προσελκύσουν εσωτερικό τουρισμό που αναμένεται να επηρεαστεί λιγότερο από τον εισερχόμενο. Διευκρινίστηκε όμως ότι αυτό  δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική λύση καθώς αφενός δεν είναι ανεξάντλητος ο τουρισμός αυτός, αποτελεί μόνο το 15% των συνολικών διανυκτερεύσεων στα τουριστικά καταλύματα και αφετέρου για την εθνική οικονομία είναι μια χωρικά διαφοροποιημένη δαπάνη και όχι πρόσθετη ανάπτυξη με πρόσθετη δαπάνη. Η μείωση των εισοδημάτων που δημιουργεί το lockdown επηρεάζει και την ρευστότητα των νοικοκυριών για τουριστική δαπάνη.

Σε ότι αφορά το μέλλον έγινε προφανής η ανάγκη να υπάρξει επαναδιοργάνωση του προϊόντος με αξιοποίηση όλων των θετικών στοιχείων των επιμέρους προορισμών. Όπως τονίστηκε από τους ομιλητές είναι απαραίτητο να στραφούμε από το «ήλιος και θάλασσα» στην δημιουργία «εμπειριών» προκειμένου να προσελκύσουμε ένα διαφορετικό κοινό και θα διευρύνουμε την τουριστική περίοδο. Η ένταξη του τουρισμού στο περιβάλλον του όχι μόνο το φυσικό αλλά το κοινωνικό και το παραγωγικό, αποτελεί μια εναλλακτική αντιμετώπιση στην επανεκκίνηση του τουρισμού.

Επισημάνθηκε ότι ειδικά για το Β. Αιγαίο που δεν έχει υψηλή εξάρτηση από τους ΤΟ μπορούν ευκολότερα να δημιουργηθούν διαφορετικά προϊόντα αξιοποιώντας τους πόρους τους. Τονίστηκε η ανάγκη  σχεδιασμού μιας «στρατηγική προορισμού» για την επόμενη μέρα αφού το «business as usual» δεν φαίνεται να υπάρχει πλέον και το νέο περιβάλλον του τουρισμού (και όχι μόνο) θα είναι εντελώς διαφορετικό και όπως τόνισε ο κ. Αγγελόπουλος αυτό πρέπει να είναι έργο της Περιφερειακής Αρχής.

Στην έλλειψη δεδομένων για το σχεδιασμό αναφέρθηκε ο κ.Σακέλλης, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι θα υπάρξει τουλάχιστον το 50% της περσινής κίνησης και μαζί με την ενίσχυση από τη πλευρά της πολιτείας ώστε να μην μειωθούν ο αριθμός και η ποιότητα των υπαρχόντων πλοίων. Επίσης επισήμανε ότι πρέπει να αλλάξουν τα περιοριστικά μέτρα στα πλοία γιατί αυτοί δεν επιτρέπουν στα ταχύπλοα να έχουν κερδοφορία αλλά και στα συμβατικά πλοία.

Όλοι συμφώνησαν ότι  η επόμενη μέρα θα μας διδάξει να αξιοποιούμε δυνάμεις που είναι "κοιμώμενες" και έξω από τον τουρισμό, όπως την ένταξη του τουρισμού στο περιβάλλον φυσικό και οικονομικό ώστε να γίνει περισσότερο βιώσιμος. Αναγνωρίζοντας ότι η κλιματική αλλαγή θα είναι από τους παράγοντες που θα επηρεάσουν αρνητικά τον ελληνικό τουρισμό τις επόμενες δεκαετίες.

Αυτά είναι λίγα από όσα ακούστηκαν. Όποιοι δεν την παρακολούθησαν ή αν όποιοι θέλουν να ακούσουν κάποια ιδιαίτερα σημεία μπορούν να την βρουν στη σελίδα του Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού και στο You Tube 
(https://www.youtube.com/watch?v=euUqEuezRM4&t=31s).

Οι εξελίξεις συνέχισαν να είναι ραγδαίες από τότε, αλλά δεν φαίνεται να έχουν ανατρέψει τα όσα επισημάνθηκαν στη συζήτηση αυτή. Η χρονιά του 2020 συνεχίζει να φαίνεται ότι θα κινηθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα και αυτό θα οδηγήσει σε μια αναγκαστική αναδιοργάνωση του τομέα αλλά και των προορισμών.