Τι αλλάζει και τι δεν αλλάζει με την εφαρμογή του Μεταφορικού Ισοδύναμου

Τι αλλάζει και τι δεν αλλάζει με την εφαρμογή του Μεταφορικού Ισοδύναμου

Πολλές συζητήσεις και σχόλια γίνονται σχετικά με την αναμενόμενη εφαρμογή του Μεταφορικού Ισοδύναμου (ΜΙ) σε σχέση με τι και πόσο θα αλλάξει στη ζωή των νησιωτών ειδικά με βάση την κυρίαρχη άποψη ότι οι υψηλές τιμές στα νησιά οφείλονται στο υψηλό μεταφορικό κόστος. Θα προσπαθήσω να καταγράψω τον τρόπο με τον οποίο η μελετητική ομάδα του Πανεπιστημίου Αιγαίου αντιμετώπισε την εντολή που είχε να μελετήσει το αντικείμενο αυτό και να προτείνει εναλλακτικά σενάρια εφαρμογής.

Η φιλοσοφία του μέτρου, βασίζεται - και με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία και πρακτική - στο δικαίωμα του νησιώτη κατοίκου και του επιχειρηματία που δραστηριοποιείται σε αυτά, να απολαμβάνουν μεταφορικές υπηρεσίες με το ίδιο κόστος που απολαμβάνει ο κάτοικος και ο επιχειρηματίας της ηπειρωτικής χώρας. Για το λόγο αυτό, η όλη προσπάθεια εστιάστηκε κατ’αρχή στην εκτίμηση της διαφοράς κόστους για μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων σε θάλασσα και στεριά σε ίση απόσταση, διαφορά πάνω στην οποία βασίστηκε ο υπολογισμός της επιδότησης.

Σε ότι αφορά στους επιβάτες η προσέγγιση αυτή είναι σχετικά εύκολη εφόσον οι ναύλοι των πλοίων είναι επίσημα ανακοινωμένοι (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι κάθε είδους προσφορές των εταιρειών), ενώ οι τιμές των εισιτηρίων των ΚΤΕΛ προκύπτουν με βάση νομοθετική ρύθμιση που καθορίζει τη χιλιομετρική χρέωση, υψηλότερα για τις ενδονομαρχιακές μετακινήσεις (0,0979€/χιλ) και χαμηλότερα για τις διανομαρχιακές (0.0745€/χιλ), σταθερά ανεξάρτητα διαδρομής. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι στην ακτοπλοΐα υπάρχει υποχρεωτικός ανώτατος ναύλος ανά διαδρομή πλέον μόνο για τις άγονες γραμμές, ενώ στις ελεύθερες ακτοπλοϊκές γραμμές –που αποτελούν και τη πλειοψηφία των δρομολογίων- ο τελικός ναύλος είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής της κάθε εταιρείας αφού λάβει υπόψη της τη ζήτηση της γραμμής, την ύπαρξη ανταγωνισμού κλπ. Να σημειωθεί ότι όλοι οι υπολογισμοί του ποσού επιδότησης που δικαιούται ο κάθε νησιώτης ανά ταξίδι γίνονται με βάση το εισιτήριο οικονομικής θέσης.

Δυσκολότερος είναι ο υπολογισμός της μοναδιαίας διαφοράς κόστους μεταξύ θάλασσας και στεριάς για τα εμπορεύματα, αφού δεν υπάρχουν επίσημες τιμές αλλά αυτές καθορίζονται μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ ακτοοπλόων, μεταφορέων και επιχειρήσεων και επηρεάζονται από το μέγεθος των εταιρειών και τις ποσότητες των μεταφερόμενων ειδών. Ταυτόχρονα τα εμπορεύματα είναι πολλών κατηγοριών από τα ευπαθή που μεταφέρονται σε ψυγεία μέχρι τα ογκώδη (πχ. υλικά οικοδομών) με διαφορετική χρέωση. Μετά από έρευνα τιμών που έγινε σε επιχειρήσεις και μεταφορείς τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στη νησιωτική, έγινε εκτίμηση ενός μέσου κόστους ανά χιλιόμετρο σε θάλασσα και στεριά, με βάση μέτρησης τη παλέτα, για να υπολογιστεί η ανά χιλιόμετρο επιδότηση.

Κρίσιμη παράμετρος για να προχωρήσει έστω και πιλοτικά η εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου είναι ο προσδιορισμός του συνολικού κόστους ξεχωριστά για τους επιβάτες και ξεχωριστά για τα εμπορεύματα, αφού είναι αδιανόητο –ειδικά στη συγκεκριμένη περίοδο δημοσιονομικής επιτήρησης- να προταθεί πολιτική με άγνωστη τη συνολική κρατική δαπάνη. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία διακίνησης επιβατών και εμπορευμάτων έγινε εκτίμηση των συνολικών μετακινήσεων των μονίμων κατοίκων και μεταφοράς εμπορευμάτων προς και από τα νησιά και εκτιμήθηκε ο συνολικός προϋπολογισμός για το 2^ο εξάμηνο του 2018 και για το 2019. Για να μην υπάρξει υπέρβαση του προϋπολογισμού έχουν εκτιμηθεί ανώτατα όρια επιδότησης ανά κάτοικο και ανά νησί ώστε να μπορεί να ανακατανέμονται ποσά που δεν χρησιμοποιούνται από κάποιος κατοίκους που δεν μετακινούνται από όσους μετακινούνται περισσότερο. Με βάση αυτό το σκεπτικό η επιδότηση ανά εισιτήριο με επιστροφή στη γραμμή Χίος-Πειραιάς έχει εκτιμηθεί στα 31,67€, η επιδότηση ανά άτομο στα 116,2€ και για τη Χίο συνολικά περίπου στα 6εκ €. Το ποσό ανά άτομο και ανά νησί θα καθοριστεί τελικά με βάση το συνολικό ποσό της επιδότησης που θα εγκριθεί.

Από την εφαρμογή του μέτρου δεν θα αλλάξει η τιμή του ακτοπλοϊκού εισιτηρίου ούτε θα επιβαρυνθούν (έστω προσωρινά) ακτοοπλόοι και μεταφορείς. Τα χρήματα, που θα καταβάλουν οι δικαιούχοι νησιώτες, κάτοικοι και επιχειρηματίες,  θα επιστρέφονται στον λογαριασμό τους, είτε αυτός αφορά το φυσικό πρόσωπο που μετακινείται, είτε την επιχείρηση που διακινεί εμπορεύματα. Θα έχει μορφή επιδότησης, με το ποσό να είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο. Η εκκαθάριση στα εμπορεύματα θα γίνεται ανά τρίμηνο μετά από τη κατάθεση των δικαιολογητικών σε ειδική πλατφόρμα, ενώ για τους επιβάτες σε πολύ συντομότερο χρονικό διάστημα αφού θα γίνει προσπάθεια να καταγραφούν όλοι οι τελικοί δικαιούχοι και να αποκτήσουν έναν μοναδικό κωδικό που θα τους ταυτοποιεί.

Ο στόχος της πολιτικής είναι τριπλός:

-          να μειωθεί άμεσα το κόστος μετακίνησης των νησιωτών ώστε να μην αποτελεί εμπόδιο στην ικανοποίηση των αναγκών τους, συμπεριλαμβανόμενης και της ανάγκης για ψυχαγωγία

-          να μειωθεί έμμεσα το κόστος διαβίωσης των μονίμων κατοίκων αλλά και των επισκεπτών των νησιών, μειώνοντας το κόστος μεταφοράς των εμπορευμάτων, ώστε τα νησιά να γίνουν περισσότερο ελκυστικά

-          να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των εξαγωγικών επιχειρήσεων των νησιών αφού πλέον το κόστος των μεταφορικών στη θάλασσα θα εξισωθεί με εκείνο της στεριάς και κατά συνέπεια τα προϊόντα τους θα έχουν χαμηλότερη τιμή στην αγορά.

Για να ωφεληθούν περισσότερο αυτοί που έχουν περισσότερο ανάγκη, έχουν εκπονηθεί σενάρια με τη χρήση διαφόρων κριτηρίων:

-          κριτήριο πληθυσμιακό δεδομένου ότι η ανάγκη μετακίνησης των κατοίκων των μικρών νησιών που εξ αντικειμένου είναι μεγαλύτερη σε σχέση με αυτή των μεγαλύτερων νησιών και ειδικά των νησιών που είναι έδρα είτε νομαρχίας ή επαρχείου

-          κριτήριο εισοδηματικό δεδομένου ότι οι ασθενέστεροι οικονομικά νησιώτες πρέπει να μπορούν να μετακινούνται όταν έχουν ανάγκη

-          κριτήριο μεγέθους επιχείρησης με στόχο να υποστηριχθούν περισσότερο οι πολύ μικρές επιχειρήσεις (κάτω από 9 εργαζόμενους), που αποτελούν βέβαια τη συντριπτική πλειοψηφία των νησιωτικών επιχειρήσεων.

Η χρήση των κριτηρίων θα αποφασιστεί από τη πολιτική ηγεσία.

Στη μείωση του κόστους διαβίωσης των κατοίκων και λειτουργίας των επιχειρήσεων στοχεύει και το μέτρο της επιδότησης της μεταφοράς των καυσίμων που ανακοινώθηκε από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, αλλά προς το παρόν δεν έχει γίνει εκτίμηση του κόστους και του τρόπου εφαρμογής του μέτρου, τουλάχιστον από τη μελετητική ομάδα του Πανεπιστημίου Αιγαίου που είχε αναλάβει το αρχικό έργο.

Παράλληλα διερευνήθηκαν θέματα και προτάθηκαν εναλλακτικές λύσεις που αφορούν τον τρόπο εφαρμογής με στόχο:

-          να περιοριστούν όσο γίνεται τα λειτουργικά κόστη του συστήματος

-          να προσεγγισθεί ο τελικός χρήστης (επιβάτης, παραγωγός, έμπορος) και όχι οι ενδιάμεσοι στο κύκλωμα διακίνησης (ακτοπλοϊκές εταιρείες, μεταφορείς)

-          να υπάρχει διαφάνεια στην εφαρμογή ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες καταστρατήγησης του μέτρου από πλευράς δικαιούχων

Προφανώς υπάρχουν και άλλα θέματα που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της μελέτης πχ. χρέωση μικροεμπορευμάτων που διακινούνται είτε από ιδιώτες είτε από μικρές επιχειρήσεις, ειδικά μέτρα για ιδιαίτερα ευάλωτες κατηγορίες πληθυσμού κλπ που δεν υπήρχε το χρονικό περιθώριο να μελετηθούν διεξοδικά χωρίς να καθυστερήσει υπερβολικά η εφαρμογή της πολιτικής. Για το λόγο αυτό σε πρώτη φάση θα υπάρξει πιλοτική εφαρμογή κατά την οποία θα υπάρξει παρακολούθηση των αποτελεσμάτων με στόχο να διορθωθούν προβλήματα και ατέλειες σε επόμενη φάση. Τα νησιά στα οποία θα εφαρμοστεί, ο τρόπος εφαρμογής και το τελικό ποσό που θα διατεθεί αποτελεί απόφαση της Κυβέρνησης. Ειδικά σε ότι αφορά το ποσό που έχει προϋπολογιστεί για το 2019 (160 εκ €) καλύπτει τις εκτιμήσεις που έχουν γίνει, χωρίς βέβαια να αποκλείεται η αλλαγή των δεδομένων είτε λόγω ανακρίβειας των δεδομένων πάνω στα οποία βασίστηκαν οι υπολογισμοί είτε λόγω αύξησης των μετακινήσεων των κατοίκων αλλά και των διακινούμενων εμπορευμάτων λόγω αύξησης της τουριστικής κίνησης. 

Με την εφαρμογή του ΜΙ δεν θα λυθούν όλα τα προβλήματα, μερικά από τα οποία αναφέρονται σε συζητήσεις, υπομνήματα και αρθρογραφία. Η εφαρμογή του ΜΙ αφορά μόνο το κόστος των θαλάσσιων μεταφορών και όχι άλλες παραμέτρους που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα την ικανοποίηση των μετακινούμενων κατοίκων αλλά και το τελικό κόστος των προϊόντων όπως είναι:

- συνολικά τα προβλήματα της ακτοπλοϊας (υψηλή εποχικότητα, αναδιοργάνωσης δικτύου, ποιότητα υπηρεσιών κλπ)

- τα προβλήματα που σχετίζονται με την οργάνωση των μεταφορών στα νησιά (Logistics) γεγονός που: (α) «επιβάλει» σχετικά υψηλά αποθέματα στις νησιωτικές επιχειρήσεις,  (β) υποχρεώνει τα προϊόντα να κάνουν «κύκλους» μεταξύ των νησιών είτε λόγω διπλής και τριπλής νησιωτικότητας, είτε λόγω μη ύπαρξης άμεσων συνδέσεων, είτε ακόμη από έλλειψη μεταφορικού έργου μεταξύ δύο νησιών, (γ) υποχρεώνει τα φορτηγά να επιστρέφουν άδεια ή σχεδόν άδεια με συνέπεια οι μεταφορείς να επιρρίπτουν όλο το κόστος στα εισαγόμενα προϊόντα κλπ με αποτέλεσμα να ανεβαίνουν οι τιμές των τελικών προϊόντων

- το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων των νησιών γεγονός που επηρεάζει πολύ τόσο τις τιμές αγοράς και πώλησης τους των προϊόντων (πχ. υψηλά ποσοστά κέρδους ανά πωλούμενο προϊόν) σε σύγκριση με τις μεγάλες εταιρείες που έχουν δυνατότητα συμπίεσης κόστους προμηθειών και κόστους λειτουργίας.

- την έλλειψη στο νησιωτικό χώρο ανταγωνισμού μεταξύ κάθε μορφής επιχειρήσεων που εμπλέκονται με τη μεταφορά προσώπων και αγαθών με αποτέλεσμα να μην μετακυλύονται οι όποιες μειώσεις στον τελικό καταναλωτή

- την εποχικότητα λειτουργίας των επιχειρήσεων.

Είναι μάλιστα περίεργο ότι το θέμα της μετακύλυσης του οφέλους στον τελικό καταναλωτή το βάζει είτε η επιχειρηματική κοινότητα είτε πολιτικές παρατάξεις που είναι υπερ της ελεύθερης αγοράς και της μείωσης των κρατικών παρεμβάσεων.  Φαίνεται ότι ξεχνούν ότι έχει καταργηθεί εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια η διατίμηση προϊόντων και υπηρεσιών (εκτός ελάχιστων προϊόντων) αλλά και τα ανώτατα ποσοστά κέρδους και ότι οι τιμές διακυμαίνονται ανάλογα με τη ζήτηση και τη προσφορά, δηλαδή τον υπάρχοντα ανταγωνισμό και την ύπαρξη ή μη άτυπων συμφωνιών μεταξύ «ανταγωνιστικών» επιχειρήσεων για διατήρηση των τιμών σε κάποιο επίπεδο. Ας μην ξεχνάμε ότι όταν το 2013 μειώθηκε ο συντελεστής ΦΠΑ στην εστίαση από 23% στο 13% υπήρχε προσδοκία για μείωση κατά 8% των τιμών καταλόγου, γεγονός που παρατηρήθηκε σε ελάχιστες περιπτώσεις. Το ίδιο είχε συμβεί στις τιμές εισιτηρίων της ακτοπλοΐας όταν καταργήθηκαν οι φόροι υπερ τρίτων.   

Με βάση τη πολυπλοκότητα του συγκεκριμένου έργου αλλά και τη διασύνδεση του με άλλα θέματα που άπτονται των μεταφορών όπως αναφέραμε προηγούμενα η μελετητική ομάδα επέμεινε ότι χρειάζεται να συσταθεί είτε ένας Οργανισμός Νησιωτικών Μεταφορών που θα αναλάβει το σχεδιασμό και υλοποίηση της συνολικής πολιτικής μεταφορών στα νησιά όπως γίνεται στη Κορσική, είτε τουλάχιστον ένας μελετητικός φορέας (πχ. το Ερευνητικό Ινστιτούτο Νησιωτικής Πολιτικής) που θα αναλάβει να παρακολουθεί την εφαρμογή της πολιτικής και να προτείνει τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα.

Γιάννης Σπιλάνης

Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Απολογισμος Περιφερειακης Αρχης 2017

Αποφάσισαν ότι είναι ανώριμοι οι πολίτες για απλή αναλογική

Αποφάσισαν ότι είναι ανώριμοι οι πολίτες για απλή αναλογική

Μπορεί το νομοσχέδιο που έφερε η Κυβέρνηση για την μερική αντικατάσταση του νόμου που αφορά την αυτοδιοίκηση να είναι κατώτερο των αναγκών και σίγουρα δεν δικαιολογεί τα δύο χρόνια προετοιμασίας που προηγήθηκαν, αλλά η θέση της πλειοψηφίας των συλλογικών οργάνων της αυτοδιοίκησης ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ που υιοθέτησε η κα Καλογήρου και η παράταξη της είναι επιεικώς απαράδεκτη.

Οι σύμβουλοι της πλειοψηφίας – πολλούς από τους οποίους ακούγαμε να μιλούν για πρώτη φορά - ούτε λίγο ούτε πολύ επανέλαβαν πολλές φορές για να το εμπεδώσουμε, ότι οι έλληνες πολίτες είναι ανώριμοι για να συνεργαστούν μεταξύ τους για να σχεδιάσουν το αύριο της Περιφέρειας και χρειάζονται τουλάχιστον 30 χρόνια για να φτάσουν στο επίπεδο των υπολοίπων ευρωπαίων ώστε να υιοθετήσουμε την απλή αναλογική που εκείνοι χρησιμοποιούν. Αλλα δεν μας είπαν οι κατά τα άλλα ΜΕΝΟΥΜΕ ΕΥΡΩΠΗ ποιος ευθύνεται που μείναμε τόσο μακριά από την Ευρώπη.

Προφανώς το λένε έχοντας εκτιμήσει θετικά τα αποτελέσματα των μονοκομματικών κυβερνήσεων που μας διοίκησαν τα τελευταία 40 χρόνια, αλλά και των «ισχυρών» μονοπαραταξιακών διοικήσεων των δήμων και των νομαρχιών/περιφερειών. Είναι ευχαριστημένοι με την αναποτελεσματικότητα, την αδιαφάνεια, τη συναλλαγή, τις πελατειακές σχέσεις και τη διαφθορά που σύμφωνα με τους πολίτες χαρακτηρίζει τη λειτουργία της αυτοδιοίκησης και βασίζεται ακριβώς στο πλειοψηφικό σύστημα που δίνει στη πρώτη παράταξη του 2^ου γύρου το 60% των εδρών ανεξάρτητα των ποσοστών που έχει πάρει στον πρώτο γύρο που στη περίπτωση της κας Καλογήρου ήταν μόλις 31%; Είναι ευχαριστημένοι με τον τρόπο που λειτουργεί το Περιφερειακό Συμβούλιο που ασχολείται κυρίως με δευτερεύοντα θέματα, ενώ τα σημαντικά που αφορούν το σήμερα και το αύριο των νησιών μας τα περνούν από κάτω από το τραπέζι «αξιοποιώντας» δημιουργικά την πλαστή πλειοψηφία τους.   

Ηταν ιδιαίτερα υποκριτικό από πολλούς συμβούλους της πλειοψηφίας να μιλάνε ανοιχτά για τις πολιτικές συναλλαγές που θα έρθουν ……..στο μέλλον για τις θέσεις των αντιπεριφερειαρχών εξ αιτίας των συνεργασιών που θα φέρει ο εκλογικός νόμος, όταν οι ίδιοι εκπροσωπούν ακριβώς αυτή την συναλλαγή, ενώ διατηρούν τις θέσεις αυτές παρά τις διαφωνίες τους που έχουν εκφράσει δημόσια. Τόσο μεγάλη ανησυχία υπάρχει για το μέλλον …..του τόπου που θα μείνει ακυβέρνητος.

Το καλύτερο ανέκδοτο μας το επιφύλαξε η ίδια η κα Καλογήρου σε μια πεντάλεπτη παρέμβαση της για το τέλος της συνεδρίασης (άλλωστε για μια ακόμη φορά δεν ήταν παρούσα σε μια συζήτηση για ένα τόσο σοβαρό θέμα), ήταν αυτό της «νησιωτικότητας». Αφού ζήτησε συνολικά την απόσυρση του νομοσχεδίου και την συζήτηση του από την αρχή χωρίς να έχει υποβάλλει ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ σε ότι αφορά το θεσμικό πλαίσιο εδώ και δύο χρόνια, ζήτησε να υπάρξει ειδική επιτροπή για τη νησιωτικότητα.

Τι εμπόδισε τη κα Καλογήρου και τις παρατάξεις που διοίκησαν τη χώρα εδώ και 40 χρόνια και έχουν σήμερα την απόλυτη πλειοψηφία στην ΕΝΠΕ να το έχουν κάνει τα χρόνια που πέρασαν και να φέρουν τις προτάσεις τους  στο τραπέζι «στριμώχνοντας» τη Κυβέρνηση; 

Γιατί η κα Καλογήρου δεν υιοθέτησε τη πρόταση που της έχω κάνει δημόσια και προσωπικά από την αρχή της θητείας μας ώστε να ζητήσει από την ΕΝΠΕ να δημιουργήσει Επιτροπή Νησιωτικότητας για να ετοιμάσουμε -μαζί με τους συναδέλφους από τις άλλες νησιωτικές περιφέρειες και τα νησιά της Ελλάδας- προτάσεις για όλα τα θέματα που αφορούν στα νησιά είτε αφορούν τον τρόπο διοίκησης τους, είτε τον τρόπο και τις πολιτικές ανάπτυξης τους. Αντίθετα ούτε χτες, ούτε στο πρόσφατο αναπτυξιακό συνέδριο είχε να προτείνει κάτι το συγκεκριμένο πέρα από γενικολογίες.      

Και αν η κα Καλογήρου δεν έχει προτάσεις να καταθέσει, γιατί δεν υιοθετεί τις προτάσεις που έχουμε καταθέσει εμείς για το θέμα αυτό αξιοποιώντας τις πολλές ευκαιρίες που μας έχουν δοθεί τα χρόνια που πέρασαν και βρίσκονται αναρτημένες δημόσια (ioannispilanis.blogspot.gr). Ανάλογες προτάσεις καταθέσαμε και στο αναπτυξιακό συνέδριο σε θέματα νησιωτικής ανάπτυξης, αγροτικής ανάπτυξης, τουρισμού, αυτοδιοίκησης κάνοντας κριτική στους υπουργούς της Κυβέρνησης για σοβαρές ελλείψεις στη πολιτική τους. Εκτός και αν η γνώση και οι τεκμηριωμένες προτάσεις είναι …. καταδικαστέες και εκνευρίζουν τους «αρίστους» της παράταξης της κας Καλογήρου και την ίδια. 

Αν η κα Καλογήρου και οι παρατάξεις του χθες το μόνο που έχουν να προτείνουν είναι τις ….επιτυχίες που γνωρίζουν καλά οι πολίτες των νησιών, εμείς υποστηρίζουμε ότι είναι ώριμες οι συνθήκες για να υπάρξει πραγματική ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ με προτάσεις που θα συνεργάζεται με τις δημιουργικές και παραγωγικές δυνάμεις του τόπου για να διαμορφώσουν ΜΑΖΙ το ΟΡΑΜΑ για το αύριο και το ΣΧΕΔΙΟ για την υλοποίηση του.  Στη πορεία αυτή χρειάζεται να συστρατευθούν όλες και όλοι που έχουν προτάσεις για το αύριο των νησιών μας και δεν ανησυχούν κυρίως για το ……….. σε ποιόν θα πάνε οι έμμισθες θέσεις των αντιπεριφερειαρχών και πως θα εξασφαλίσουν τη ψήφο των συμπολιτών μας μέσα από χρηματοδοτήσεις του τύπου «και ότι άλλο προκύψει».

Ο τόπος μας έχασε πολλές ευκαιρίες στο πρόσφατο παρελθόν όταν και άφθονα λεφτά υπήρχαν και υπάλληλοι. Ο τόπος μας συνεχίζει και σήμερα, τις δύσκολες μέρες που περνάμε, να χάνει ευκαιρίες γιατί δεν υπάρχει σχέδιο. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Γιάννης Σπιλάνης

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ

Τοποθέτηση για το θέμα του νόμου της Αυτοδιοίκησης

Αγαπητοί συνάδελφοι,

το πόσο καλά λειτουργεί ο σημερινός νόμος φαίνεται ξεκάθαρα μέσα στην αίθουσα αυτή και στη σημερινή συζήτηση που γίνεται με απουσία της Περιφερειάρχη και των περισσοτέρων συμβούλων. Και αυτό συμβαίνει γιατί η πλαστή πλειοψηφία του 60% των συμβούλων που δίνει ο εκλογικός νόμος ανεξάρτητα του ποσοστού που πήρε ο συνδυασμός στο πρώτο γύρο και ο τρόπος που η περιφερειακή αρχή την χειρίζεται έχει αφαιρέσει κάθε ενδιαφέρον από τις συζητήσεις και έχει μετατρέψει το ΠΣ από το κέντρο λήψης αποφάσεων σε μια διαδικασία ρουτίνας. Αντίθετα οι αποφάσεις ουσίας που αφορούν στην ανάπτυξη της Περιφέρειας λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες. Τις καταγγελίες για υποβάθμιση του ΠΣ που έχει υποβάλει σύσσωμη η αντιπολίτευση δεν έχει καν δεχτεί να συζητήσει η περιφερειακή πλειοψηφία.

Το δεύτερο σημαντικό είναι ότι ενώ η συζήτηση για την αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου για την αυτοδιοίκηση έχει ξεκινήσει εδώ και 2 χρόνια, καμία κατάθεση προτάσεων δεν έχει γίνει σχετικά με όσα θα θέλαμε να αλλάξουν. Αλλά ούτε και σήμερα η εισήγηση της περιφερειακής αρχής αλλά και των άλλων παρατάξεων περιλάμβαναν προτάσεις σε αντίθεση με εμάς που έχουμε καταθέσει προτάσεις που βάζουμε και σήμερα στο τραπέζι (βλ. συνημμένο). Αντίθετα περιλάμβαναν μόνο την απόρριψη των κυβερνητικών προτάσεων ζητώντας απόσυρση του νομοσχεδίου και διάλογο ...από μηδενική βάση, χωρίς τη κατάθεση της όποιας πρότασης, ούτε γενικής, ούτε ειδικά για τα νησιά. Η περιφερειακή πλειοψηφία δεν παύει να επικαλείται τα πραγματικά προβλήματα της υποστελέχωσης  όταν αυτά οφείλονται σε πολιτικές που επέβαλε η προηγούμενη κυβέρνηση που ανήκει στο ίδιο κόμμα με εκείνη, και τα ανύπαρκτα της υποχρηματοδότησης (αφού οι μεταφορές ανεκτέλεστων έργων έφτασε το τέλος του 2017 τα 22 εκ €),

Μερικά σύντομα σχόλια για το Νομοσχέδιο που κατέθεσε η Κυβέρνηση ειδικά σε ότι αφορά το θεσμό της Περιφέρειας:

-          Θετικό στοιχείο η απλή αναλογική, αλλά αναγκαίος ο καθορισμός ελάχιστου % εισόδου ανάλογα με τον συνολικό αριθμό εδρών. Κατά την άποψη μας 3 έδρες είναι το ελάχιστο που χρειάζεται για να λειτουργεί ένας συνδυασμός. Όχι να περάσουμε από τη «στρέβλωση της ψήφου» και την «αλαζονεία της πλαστής αυτοδυναμίας» στην «ακυβερνησία των προσωπικών στρατηγικών" και της απλής καταγραφής δυνάμεων.

-          Δεν είναι φανερή η αναγκαία βελτίωση των ελέγχων νομιμότητας και οικονομικός έλεγχος των πράξεων της αυτοδιοίκησης χωρίς αυτοί να υπεισέρχονται σε θέματα σκοπιμότητας (κυρίως από τους οικονομικούς ελεγκτές). Οι πρωτοβάθμιοι εσωτερικοί έλεγχοι πρέπει να ενισχυθούν.

-          Δεν φαίνεται ο νόμος να συμβάλει στην αναγκαία αποσυμφόρηση των Συμβουλίων από διοικητικά θέματα ρουτίνας που πρέπει να λαμβάνονται από μονοπρόσωπα ή ολιγομελή σώματα ώστε το ΠΣ να εστιάζει στο σημαντικό θέμα του αναπτυξιακού σχεδιασμού και της λήψης αποφάσεων στα θέματα εφαρμογής της πολιτικής αυτής

-          Δεν φαίνεται να ενισχύονται οι συμμετοχικές διαδικασίες (πχ. Επιτροπή Διαβούλευσης) και να εισάγονται «ποινές» όταν δεν τηρείται η νομιμότητα σε ουσιαστικά θέματα όπως ο στρατηγικός σχεδιασμός, η υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η ενημέρωση για τη λειτουργία των νομικών προσώπων

-          Τα θέματα ανακατανομής των αρμοδιοτήτων παραπέμπονται από το νομοσχέδιο στο μέλλον, ενώ δεν φαίνεται ποιος θα είναι ο στόχος. Η αναγκαιότητα «της αποκλειστικότητας» της απόφασης σε ένα επίπεδο λήψης αποφάσεων και της διόρθωσης των στρεβλώσεων που προέκυψαν από τις διαδοχικές μεταφορές αρμοδιοτήτων στην αυτοδιοίκηση κρατικών αρμοδιοτήτων πρώτα αυτών του διορισμένου νομάρχη και μετά του διορισμένου ΓΓ Περιφέρειας.

-          Δεν φαίνεται ο νόμος να εισάγει τη ρήτρα νησιωτικότητας ειδικά σε ότι αφορά στις Περιφέρειες

Στα νησιά η έννοια των τοπικών θεμάτων είναι πολύ πιο ξεκάθαρη απ’ότι στην  ηπειρωτική χώρα. Δεν υπάρχουν ούτε εθνικά ούτε περιφερειακά έργα στα νησιά, αλλά υπάρχουν μόνο περιφερειακά δίκτυα και οριζόντιες δράσεις. Η ενίσχυση των προϋπολογισμών της νησιωτικής αυτοδιοίκησης είναι απαραίτητη για να λάβει υπόψη των πρόσθετο κόστος κατασκευής και λειτουργίας των υποδομών και των υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος στα νησιά, αλλά και της κατασκευής τουλάχιστον των βασικών υποδομών ανεξάρτητα του πληθυσμού που έχει ένα νησί.  

Το κράτος και η νησιωτική αυτοδιοίκηση πρέπει να οργανώσουν με τέτοιο τρόπο της υπηρεσίες τους ώστε να εφαρμόζεται η αρχή της μη μετακίνησης του νησιώτη για την εξυπηρέτηση του με ελέγχους για τη τήρηση της νομιμότητας και εξασφάλιση της διαφοροποίησης του ελέγχοντος από αυτό που αδειοδοτεί. 

Να δοθεί η δυνατότητας αδειοδότησης επιχειρήσεων σε σχέση με αναπτυξιακά κριτήρια εφαρμόζοντας έννοιες όπως του κορεσμού και της φέρουσας ικανότητας.

Το κράτος πρέπει να υιοθετεί κεντρικές πολιτικές και να νομοθετεί λαμβάνοντας υπόψη τις νησιωτικές ιδιαιτερότητες. 

Πρέπει να κατοχυρωθεί ο αναπτυξιακός ρόλος της Περιφέρειας με μεταφορά αρμοδιοτήτων από τη κεντρική διοίκηση για όσα έργα δεν είναι εθνικής η διαπεριφερειακής εμβέλειας. 

Ενίσχυση των νησιωτικών δήμων για υπηρεσίες προς τους πολίτες, για τη κοινωνική πολιτική και πολιτική ποιότητας ζωής συμπεριλαμβανόμενων και των υποδομών. Απαραίτητη είναι ειδική υποστήριξη των μικρών νησιωτικών δήμων.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η επιμονή πολλών συμβούλων της πλειοψηφίας να υποστηρίζουν ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι ώριμη να υιοθετήσει την απλή αναλογική που εφαρμόζεται με επιτυχία στη πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών, υπογραμμίζοντας ότι θα χρειαστούν 20 και 30 χρόνια να φτάσει σε αυτό το επίπεδο. Το ερώτημα που τίθεται είναι ποιές πολιτικές παρατάξεις είναι αυτές που ευθύνονται για την "ανωριμότητα" του ελληνικού λαού αν όχι αυτές που κυβέρνησαν για 40 χρόνια. 

Γιάννης Σπιλάνης

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ

Συνέδριο Αναπτυξιακής Ανασυγκρότησης ΠΒΑ

Συνέδριο Αναπτυξιακής Ανασυγκρότησης ΠΒΑ

Παρεμβάσεις σε συνεδρίες

1.2 Αναπτυξιακή Πολιτική, Χρηματοδοτικά Μέσα και Δημόσια Περιουσία

(ΛΑΜ Τετ 10.30- 13.30)

Κατάσταση-Εξελίξεις

Τα χρόνια προβλήματα και η επιδείνωση τους από τη κρίση:

Ø  Χαμηλό επίπεδο ανταγωνισμού της τοπικής οικονομίας (πρωτογενής, μεταποίηση και τουρισμός) ως % του ΑΕΠ: ΠΒΑ 25% έγινε 23%, ΠΝΑ 31% έγινε 39% Κρήτη 31% έγινε 37% Ελλάδα 24% έγινε 26%. Αντίθετα ο δημόσιος τομέας (ΔΔ, Εκπαίδευση, Υγεία) ΠΒΑ 32% και για τις 2 χρονιές, ΠΝΑ από 18% σε 16%, Κρήτη 21% και για τις δύο και Ελλάδα από 21% σε 22%.

Ø  Εξέλιξη επενδύσεων: γενική κατάρρευση σε απόλυτους αριθμούς, αλλά μικρότερη μείωση ως % του ΑΕΠ από 26% (2007) σε 18% (2015) όταν σε επίπεδο χώρας η εξέλιξη ήταν από 26% σε 11%. Η οικοδομή ήταν ο μεγάλος χαμένος γενικά αφού απορροφούσε στη ΠΒΑ 48% και μειώθηκε στο 7%.

Ø  Απασχόληση: % απασχόλησης πολύ χαμηλό ΠΒΑ 35%, ΠΝΑ 44% Κρήτη 42% Ελλάδα 40% - Μείωση της απασχόλησης στη κρίση χαμηλή: ΠΒΑ 7%, ΠΝΑ 1,5%, Κρήτη 15%, Ελλάδα 16%

Ø  Πληθυσμός – Φυσική Κίνηση: Γερασμένος με αρνητική φυσική κίνηση

Αιτίες

Ø  Ποιο το πρόβλημα συνολικά στα νησιά: υψηλότερο κόστος λειτουργίας επιχειρήσεων , νοικοκυριών και κράτους

Ø  Ποιο το πρόβλημα ειδικά στη ΠΒΑ: η μείωση της γεωργίας και της μεταποίησης δεν αντικαταστήθηκε από τουρισμό. Δημόσιο, Πανεπιστήμιο και Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας κράτησαν μια ισορροπία

Πως προχωράμε

Προτεραιότητα: Βελτίωση της ελκυστικότητας για εγκατάσταση επιχειρήσεων και ανθρώπων

Συγκριτικό πλεονέκτημα νησιωτικού χώρου: μοναδικότητα φυσικών, πολιτιστικών και παραγωγικών πόρων

Εμπόδια:

Ø  (εθνικό επίπεδο) η έλλειψη χωρικά διαφοροποιημένης κεντρικής αναπτυξιακής στρατηγικής που να αποτυπώνεται σε πολιτικές και νομοθεσίες (περιοχές ειδικών χαρακτηριστικών -νησιά, ορεινές, παράκτιες και παραμεθόριες περιοχές, αστικές και περι-αστικές περιοχές, λοιπές αγροτικές)

Ø  (ΠΒΑ) χαμηλή ελκυστικότητα για κλασσικό τουρισμό παραλίας + έλλειψη εναλλακτικού σχεδίου

Στρατηγική: Η νησιωτική στρατηγική: Ποιοτικά, Πράσινα και Ισων Ευκαιριών νησιά ως εξειδίκευση του Ευρώπη 2020

Χρειάζεται πολιτική 3 επιπέδων: ευρωπαϊκή, εθνική, περιφερειακή.

-          Ευρωπαϊκή για διαφοροποιημένες κλαδικές οριζόντιες πολιτικές σε ότι αφορά:

o   Τους συντελεστές ΦΠΑ για να αντισταθμίσουν ένα τμήμα του πρόσθετου κόστους λειτουργίας των νοικοκυριών, του κράτους και των επιχειρήσεων

o   Τη  πολιτική ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων στις επιχειρήσεις λόγω του μεγέθους των νησιωτικών επιχειρήσεων

o   Τη πολιτική στις ΥΓΟΣ δεδομένου ότι στα νησιά οι συνθήκες ανταγωνισμού δεν υπάρχουν στις περισσότερες των περιπτώσεων

o   Τα κριτήρια χρηματοδοτήσεων από κοινοτικούς πόρους ώστε να λαμβάνουν υπόψη τα υψηλότερα κόστη των έργων και την ανάγκη έργων ανά νησί. Λειτουργία ειδικού Ταμείου για ολοκληρωμένες δράσεις τύπου «θεματικών οριζόντιων ΟΧΕ» στο σύνολο του νησιωτικού χώρου με δυνατότητα εξειδίκευσης ανά περιφέρεια

-          Εθνική για διαφοροποιημένες πολιτικές:

o   (Στόχος: Ποιοτικά Νησιά):  Αξιοποίηση περιβαλλοντικού, πολιτιστικού και παραγωγικού κεφαλαίου μέσα από 2 εθνικά σχέδια Αγροδιατροφή+Τουρισμός & Γαλάζια Ανάπτυξη. Ειδικά κριτήρια για νησιωτικές επιχειρήσεις και δεσμευμένοι πόροι λόγω αδυναμίας ανταγωνισμού με επιχειρήσεις ηπειρωτικής Ελλάδας

o   (Στόχος: Πράσινα νησιά): Ειδικές νησιωτικές πολιτικές για ενέργεια, νερό, διαχείριση αποβλήτων. Εφαρμογή Σχεδίων Ολοκληρωμένης Διαχείρισης σε επίπεδο νησιού. Ανάλογες χρηματοδοτήσεις

o   (Στόχος: Νησιά ίσων Ευκαιριών) Υπηρεσίες Δημοσίου Οικονομικού και Κοινωνικού Συμφέροντος σε ανάλογο επίπεδο με αυτό της εθνικής επικράτειας

-          Ειδικό πρόγραμμα Ερευνας και Καινοτομίας για το σύνολο του νησιωτικού χώρου δεδομένης της ανάγκης να βρεθούν λύσεις εστιασμένες στα νησιά και στη κλίμακα τους.

-          Δομή που θα σχεδιάζει, θα εκτελεί, θα παρακολουθεί, θα αξιολογεί τη νησιωτική πολιτική: ΓΓ Νησιωτικής Πολιτικής στο Υπ. Ανάπτυξης ή στον Αντιπρόεδρο με δημιουργία Κυβερνητικού Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής

-          Περιφερειακή πολιτική.

o   Τεράστιο πρόβλημα με δεδομένη την αδυναμία χάραξης αναπτυξιακής πολιτικής και εστίαση σε έργα υποδομών (κυρίως δρόμους, λιμάνια κλπ) βλ. προτάσεις για ΠΔΕ και Ειδικό Αναπτυξιακό. Αδυναμία απορρόφησης

o    Αγροτική ανάπτυξη, τουρισμός, επιχειρηματικότητα, καινοτομία, απασχόληση & δια βίου κατάρτιση απορροφούν λιγότερο από 5% του προγράμματος. Μη στήριξη θεσμών που αλλού λειτουργούν: ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ, Αναπτυξιακή Εταιρεία (Καινοτομία, ΚΟΙΝΣΕΠ και άλλες δομές εφαρμογής εθνικών πολιτικών), Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης, ΚΕΚ,

o   Μη συνεργασία φορέων. Μη λειτουργία θεσμών όπως η Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης

Χωρίς πραγματικό σχέδιο αναπτυξιακής ανασυγκρότησης, όσα χρήματα και να δοθούν στην ΠΒΑ, όσες ad hoc λύσεις δοθούν σε χρονίζοντα προβλήματα δεν θα δώσουν αποτέλεσμα.

2.1. Αγροτική ανάπτυξη, Αλιεία και Παραγωγική Ανασυγκρότηση

(ΓΓΑΙΝΠ Τετ 14.00 – 17.00)

Η ατελής διαφοροποίηση της πολιτικής στην Ελλάδα: οι ορεινές και νησιωτικές περιοχές οφείλουν να έχουν διαφοροποιημένο νομοθετικό πλαίσιο και ενισχυμένο καθεστώς χρηματοδοτήσεων

Η εστίαση στη παραγωγή ποιοτικών και διαφοροποιημένων τυποποιημένων προϊόντων βασισμένων σε τοπικά χαρακτηριστικά και οι μηχανισμοί για την υλοποίηση της στρατηγικής «από το χωράφι στο ράφι και στο πιάτο του τουρίστα» (νομοθετήματα, χρηματοδότηση, τεχνική υποστήριξη, μηχανισμοί ελέγχου πρώτης ύλης, εκπαίδευση). Το παράδειγμα της Λήμνου με τη τυποποίηση όλων των σημαντικών προιόντων με τη συστηματική υποστήριξη του Τμήματος Διατροφής του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος «Αγροδιατροφή-Μεταποίηση- Τουρισμός» στο Β.Αιγαίο

Αλιεία, υδατοκαλλιέργειες, προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές – θαλάσσια πάρκα, κλειστοί κόλποι και άλλες ευαίσθητες περιοχές. Πολιτική για Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιας Ζώνης και Θαλάσσια Χωροταξία για τη προστασία και αξιοποίηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Διαχείριση δασών. Η λύση με ΚΟΙΝΣΕΠ για οργανωμένη διαχείριση με μείωση της εύφλεκτης ύλης και των κινδύνων πυρκαγιών.

Διακυβέρνηση:

Οι δομές στήριξης: Εταιρείες Τοπικής Ανάπτυξης (διαχείριση Leader) και Αγροδιατροφικές Συμπράξεις

Η μετεξέλιξη του Κέντρου Ερευνας Κάτω Τριτους για το λάδι και το Κέντρο ελέγχου Ποιότητας Γαλακτος να μετατραπούν σε Κέντρο Ερευνας Νησιωτικής Αγροτικής Οικονομίας σε συνεχή επικοινωνία με τους φορείς των αγροτών

Αξιοποίηση του Παλημνιακού Σχολικού Ταμείου με επικαιροποίηση του θεσμικού του πλαισίου

3.2 Αυτοδιοίκηση, Διαχείριση Φυσικών Καταστροφών και Πολιτική Προστασία

(ΛΑΜ  Τετ 17.30 - 20.30)

Νομοσχέδιο:

-          Θετικό η απλή αναλογική, αναγκαία ο καθορισμός ελάχιστου % εισόδου ανάλογα με τον συνολικό αριθμό εδρών. 3 έδρες είναι το ελάχιστο για να λειτουργεί σχεδιασμό. Όχι από τη «στρέβλωση της ψήφου» και την «αλαζονεία της πλαστής αυτοδυναμίας» στην «ακυβερνησία των προσωπικών στρατηγικών)

-          Δεν είναι φανερή η αναγκαία βελτίωση των ελέγχων νομιμότητας και οικονομικός έλεγχος των πράξεων της αυτοδιοίκησης χωρίς να υπεισέρχονται σε θέματα σκοπιμότητας (κυρίως από τους οικονομικούς ελεγκτές). Εσωτερικοί έλεγχοι.

-          Δεν φαίνεται ο νόμος να συμβάλει στην αναγκαία αποσυμφόρηση των Συμβουλίων από διοικητικά θέματα ρουτίνας ώστε να εστιάζει στο σημαντικό θέμα του αναπτυξιακού σχεδιασμού και της λήψης αποφάσεων στα θέματα πολιτικής

-          Δεν φαίνεται να ενισχύονται οι συμμετοχικές διαδικασίες (πχ. Επιτροπή Διαβούλευσης) και να εισάγονται «ποινές» όταν δεν τηρείται η νομιμότητα σε ουσιαστικά θέματα όπως ο στρατηγικός σχεδιασμός, η υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η ενημέρωση για τη λειτουργία των νομικών προσώπων

-          Τα θέματα ανακατανομής των αρμοδιοτήτων παραπέμπονται στο μέλλον, ενώ δεν φαίνεται ποιος θα είναι ο στόχος. Η αναγκαιότητα «της αποκλειστικότητας» της απόφασης σε ένα επίπεδο λήψης αποφάσεων και της διόρθωσης των στρεβλώσεων που προέκυψαν από τις διαδοχικές μεταφορές αρμοδιοτήτων πρώτα του διορισμένου νομάρχη και μετά του διορισμένου ΓΓ Περιφέρειας.

-          Δεν φαίνεται ο νόμος να εισάγει τη ρήτρα νησιωτικότητας ειδικά σε ότι αφορά στις Περιφέρειες

Στα νησιά η έννοια των τοπικών θεμάτων είναι πολύ πιο ξεκάθαρη απ’ότι στην ηπειρωτική χώρα. Δεν υπάρχουν ούτε εθνικά ούτε περιφερειακά έργα. Υπάρχουν περιφερειακά δίκτυα και δράσεις. Η ενίσχυση των προϋπολογισμών της νησιωτικής αυτοδιοίκησης

Ο ρόλος του κράτους και της νησιωτικής αυτοδιοίκησης και η αρχή της μη μετακίνησης του νησιώτη

-          Κεντρικές πολιτικές και νομοθέτηση λαμβάνοντας υπόψη τις νησιωτικές ιδιαιτερότητες. Ελεγχοι για τη τήρηση της νομιμότητας. Διαφοροποίηση του ελέγχοντος από αυτό που αδειοδοτεί

-          Η κατοχύρωση του αναπτυξιακού ρόλου της Περιφέρειας με μεταφορά αρμοδιοτήτων από τη κεντρική διοίκηση για όσα έργα δεν είναι εθνικής η διαπεριφερειακής εμβέλειας. Το θέμα της αδειοδότησης επιχειρήσεων σε σχέση με αναπτυξιακά κριτήρια. Η έννοια του κορεσμού και της φέρουσας ικανότητας.

-          Ενίσχυση των νησιωτικών δήμων για υπηρεσίες προς τους πολίτες, για τη κοινωνική πολιτική και πολιτική ποιότητας ζωής συμπεριλαμβανόμενων και των υποδομών. Η υποστήριξη των μικρών νησιωτικών δήμων

Φυσικές Καταστροφές και Πολιτική Προστασία είναι 2 κατ’εξοχή τομείς όπου η οργάνωση τους στο νησιωτικό χώρο οφείλει να είναι διαφορετική από ότι στον ηπειρωτικό. Και στη περίπτωση αυτή –με δεδομένο ότι οι παρεμβάσεις των πρώτων ωρών είναι κρίσιμες - το βάρος πρέπει να δοθεί στην ετοιμότητα των Δήμων. Και προπάντων να μην υπάρχει κατάτμηση αρμοδιότητας μεταξύ δήμου και Περιφέρειας με ότι αυτό σημαίνει για τα μηχανήματα και το ποιος έχει την ευθύνη συντονισμού.