Συνέδριο Αναπτυξιακής Ανασυγκρότησης ΠΒΑ

Συνέδριο Αναπτυξιακής Ανασυγκρότησης ΠΒΑ

Παρεμβάσεις σε συνεδρίες

1.2 Αναπτυξιακή Πολιτική, Χρηματοδοτικά Μέσα και Δημόσια Περιουσία

(ΛΑΜ Τετ 10.30- 13.30)

Κατάσταση-Εξελίξεις

Τα χρόνια προβλήματα και η επιδείνωση τους από τη κρίση:

Ø  Χαμηλό επίπεδο ανταγωνισμού της τοπικής οικονομίας (πρωτογενής, μεταποίηση και τουρισμός) ως % του ΑΕΠ: ΠΒΑ 25% έγινε 23%, ΠΝΑ 31% έγινε 39% Κρήτη 31% έγινε 37% Ελλάδα 24% έγινε 26%. Αντίθετα ο δημόσιος τομέας (ΔΔ, Εκπαίδευση, Υγεία) ΠΒΑ 32% και για τις 2 χρονιές, ΠΝΑ από 18% σε 16%, Κρήτη 21% και για τις δύο και Ελλάδα από 21% σε 22%.

Ø  Εξέλιξη επενδύσεων: γενική κατάρρευση σε απόλυτους αριθμούς, αλλά μικρότερη μείωση ως % του ΑΕΠ από 26% (2007) σε 18% (2015) όταν σε επίπεδο χώρας η εξέλιξη ήταν από 26% σε 11%. Η οικοδομή ήταν ο μεγάλος χαμένος γενικά αφού απορροφούσε στη ΠΒΑ 48% και μειώθηκε στο 7%.

Ø  Απασχόληση: % απασχόλησης πολύ χαμηλό ΠΒΑ 35%, ΠΝΑ 44% Κρήτη 42% Ελλάδα 40% - Μείωση της απασχόλησης στη κρίση χαμηλή: ΠΒΑ 7%, ΠΝΑ 1,5%, Κρήτη 15%, Ελλάδα 16%

Ø  Πληθυσμός – Φυσική Κίνηση: Γερασμένος με αρνητική φυσική κίνηση

Αιτίες

Ø  Ποιο το πρόβλημα συνολικά στα νησιά: υψηλότερο κόστος λειτουργίας επιχειρήσεων , νοικοκυριών και κράτους

Ø  Ποιο το πρόβλημα ειδικά στη ΠΒΑ: η μείωση της γεωργίας και της μεταποίησης δεν αντικαταστήθηκε από τουρισμό. Δημόσιο, Πανεπιστήμιο και Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας κράτησαν μια ισορροπία

Πως προχωράμε

Προτεραιότητα: Βελτίωση της ελκυστικότητας για εγκατάσταση επιχειρήσεων και ανθρώπων

Συγκριτικό πλεονέκτημα νησιωτικού χώρου: μοναδικότητα φυσικών, πολιτιστικών και παραγωγικών πόρων

Εμπόδια:

Ø  (εθνικό επίπεδο) η έλλειψη χωρικά διαφοροποιημένης κεντρικής αναπτυξιακής στρατηγικής που να αποτυπώνεται σε πολιτικές και νομοθεσίες (περιοχές ειδικών χαρακτηριστικών -νησιά, ορεινές, παράκτιες και παραμεθόριες περιοχές, αστικές και περι-αστικές περιοχές, λοιπές αγροτικές)

Ø  (ΠΒΑ) χαμηλή ελκυστικότητα για κλασσικό τουρισμό παραλίας + έλλειψη εναλλακτικού σχεδίου

Στρατηγική: Η νησιωτική στρατηγική: Ποιοτικά, Πράσινα και Ισων Ευκαιριών νησιά ως εξειδίκευση του Ευρώπη 2020

Χρειάζεται πολιτική 3 επιπέδων: ευρωπαϊκή, εθνική, περιφερειακή.

-          Ευρωπαϊκή για διαφοροποιημένες κλαδικές οριζόντιες πολιτικές σε ότι αφορά:

o   Τους συντελεστές ΦΠΑ για να αντισταθμίσουν ένα τμήμα του πρόσθετου κόστους λειτουργίας των νοικοκυριών, του κράτους και των επιχειρήσεων

o   Τη  πολιτική ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων στις επιχειρήσεις λόγω του μεγέθους των νησιωτικών επιχειρήσεων

o   Τη πολιτική στις ΥΓΟΣ δεδομένου ότι στα νησιά οι συνθήκες ανταγωνισμού δεν υπάρχουν στις περισσότερες των περιπτώσεων

o   Τα κριτήρια χρηματοδοτήσεων από κοινοτικούς πόρους ώστε να λαμβάνουν υπόψη τα υψηλότερα κόστη των έργων και την ανάγκη έργων ανά νησί. Λειτουργία ειδικού Ταμείου για ολοκληρωμένες δράσεις τύπου «θεματικών οριζόντιων ΟΧΕ» στο σύνολο του νησιωτικού χώρου με δυνατότητα εξειδίκευσης ανά περιφέρεια

-          Εθνική για διαφοροποιημένες πολιτικές:

o   (Στόχος: Ποιοτικά Νησιά):  Αξιοποίηση περιβαλλοντικού, πολιτιστικού και παραγωγικού κεφαλαίου μέσα από 2 εθνικά σχέδια Αγροδιατροφή+Τουρισμός & Γαλάζια Ανάπτυξη. Ειδικά κριτήρια για νησιωτικές επιχειρήσεις και δεσμευμένοι πόροι λόγω αδυναμίας ανταγωνισμού με επιχειρήσεις ηπειρωτικής Ελλάδας

o   (Στόχος: Πράσινα νησιά): Ειδικές νησιωτικές πολιτικές για ενέργεια, νερό, διαχείριση αποβλήτων. Εφαρμογή Σχεδίων Ολοκληρωμένης Διαχείρισης σε επίπεδο νησιού. Ανάλογες χρηματοδοτήσεις

o   (Στόχος: Νησιά ίσων Ευκαιριών) Υπηρεσίες Δημοσίου Οικονομικού και Κοινωνικού Συμφέροντος σε ανάλογο επίπεδο με αυτό της εθνικής επικράτειας

-          Ειδικό πρόγραμμα Ερευνας και Καινοτομίας για το σύνολο του νησιωτικού χώρου δεδομένης της ανάγκης να βρεθούν λύσεις εστιασμένες στα νησιά και στη κλίμακα τους.

-          Δομή που θα σχεδιάζει, θα εκτελεί, θα παρακολουθεί, θα αξιολογεί τη νησιωτική πολιτική: ΓΓ Νησιωτικής Πολιτικής στο Υπ. Ανάπτυξης ή στον Αντιπρόεδρο με δημιουργία Κυβερνητικού Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής

-          Περιφερειακή πολιτική.

o   Τεράστιο πρόβλημα με δεδομένη την αδυναμία χάραξης αναπτυξιακής πολιτικής και εστίαση σε έργα υποδομών (κυρίως δρόμους, λιμάνια κλπ) βλ. προτάσεις για ΠΔΕ και Ειδικό Αναπτυξιακό. Αδυναμία απορρόφησης

o    Αγροτική ανάπτυξη, τουρισμός, επιχειρηματικότητα, καινοτομία, απασχόληση & δια βίου κατάρτιση απορροφούν λιγότερο από 5% του προγράμματος. Μη στήριξη θεσμών που αλλού λειτουργούν: ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ, Αναπτυξιακή Εταιρεία (Καινοτομία, ΚΟΙΝΣΕΠ και άλλες δομές εφαρμογής εθνικών πολιτικών), Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης, ΚΕΚ,

o   Μη συνεργασία φορέων. Μη λειτουργία θεσμών όπως η Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης

Χωρίς πραγματικό σχέδιο αναπτυξιακής ανασυγκρότησης, όσα χρήματα και να δοθούν στην ΠΒΑ, όσες ad hoc λύσεις δοθούν σε χρονίζοντα προβλήματα δεν θα δώσουν αποτέλεσμα.

2.1. Αγροτική ανάπτυξη, Αλιεία και Παραγωγική Ανασυγκρότηση

(ΓΓΑΙΝΠ Τετ 14.00 – 17.00)

Η ατελής διαφοροποίηση της πολιτικής στην Ελλάδα: οι ορεινές και νησιωτικές περιοχές οφείλουν να έχουν διαφοροποιημένο νομοθετικό πλαίσιο και ενισχυμένο καθεστώς χρηματοδοτήσεων

Η εστίαση στη παραγωγή ποιοτικών και διαφοροποιημένων τυποποιημένων προϊόντων βασισμένων σε τοπικά χαρακτηριστικά και οι μηχανισμοί για την υλοποίηση της στρατηγικής «από το χωράφι στο ράφι και στο πιάτο του τουρίστα» (νομοθετήματα, χρηματοδότηση, τεχνική υποστήριξη, μηχανισμοί ελέγχου πρώτης ύλης, εκπαίδευση). Το παράδειγμα της Λήμνου με τη τυποποίηση όλων των σημαντικών προιόντων με τη συστηματική υποστήριξη του Τμήματος Διατροφής του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος «Αγροδιατροφή-Μεταποίηση- Τουρισμός» στο Β.Αιγαίο

Αλιεία, υδατοκαλλιέργειες, προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές – θαλάσσια πάρκα, κλειστοί κόλποι και άλλες ευαίσθητες περιοχές. Πολιτική για Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιας Ζώνης και Θαλάσσια Χωροταξία για τη προστασία και αξιοποίηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Διαχείριση δασών. Η λύση με ΚΟΙΝΣΕΠ για οργανωμένη διαχείριση με μείωση της εύφλεκτης ύλης και των κινδύνων πυρκαγιών.

Διακυβέρνηση:

Οι δομές στήριξης: Εταιρείες Τοπικής Ανάπτυξης (διαχείριση Leader) και Αγροδιατροφικές Συμπράξεις

Η μετεξέλιξη του Κέντρου Ερευνας Κάτω Τριτους για το λάδι και το Κέντρο ελέγχου Ποιότητας Γαλακτος να μετατραπούν σε Κέντρο Ερευνας Νησιωτικής Αγροτικής Οικονομίας σε συνεχή επικοινωνία με τους φορείς των αγροτών

Αξιοποίηση του Παλημνιακού Σχολικού Ταμείου με επικαιροποίηση του θεσμικού του πλαισίου

3.2 Αυτοδιοίκηση, Διαχείριση Φυσικών Καταστροφών και Πολιτική Προστασία

(ΛΑΜ  Τετ 17.30 - 20.30)

Νομοσχέδιο:

-          Θετικό η απλή αναλογική, αναγκαία ο καθορισμός ελάχιστου % εισόδου ανάλογα με τον συνολικό αριθμό εδρών. 3 έδρες είναι το ελάχιστο για να λειτουργεί σχεδιασμό. Όχι από τη «στρέβλωση της ψήφου» και την «αλαζονεία της πλαστής αυτοδυναμίας» στην «ακυβερνησία των προσωπικών στρατηγικών)

-          Δεν είναι φανερή η αναγκαία βελτίωση των ελέγχων νομιμότητας και οικονομικός έλεγχος των πράξεων της αυτοδιοίκησης χωρίς να υπεισέρχονται σε θέματα σκοπιμότητας (κυρίως από τους οικονομικούς ελεγκτές). Εσωτερικοί έλεγχοι.

-          Δεν φαίνεται ο νόμος να συμβάλει στην αναγκαία αποσυμφόρηση των Συμβουλίων από διοικητικά θέματα ρουτίνας ώστε να εστιάζει στο σημαντικό θέμα του αναπτυξιακού σχεδιασμού και της λήψης αποφάσεων στα θέματα πολιτικής

-          Δεν φαίνεται να ενισχύονται οι συμμετοχικές διαδικασίες (πχ. Επιτροπή Διαβούλευσης) και να εισάγονται «ποινές» όταν δεν τηρείται η νομιμότητα σε ουσιαστικά θέματα όπως ο στρατηγικός σχεδιασμός, η υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η ενημέρωση για τη λειτουργία των νομικών προσώπων

-          Τα θέματα ανακατανομής των αρμοδιοτήτων παραπέμπονται στο μέλλον, ενώ δεν φαίνεται ποιος θα είναι ο στόχος. Η αναγκαιότητα «της αποκλειστικότητας» της απόφασης σε ένα επίπεδο λήψης αποφάσεων και της διόρθωσης των στρεβλώσεων που προέκυψαν από τις διαδοχικές μεταφορές αρμοδιοτήτων πρώτα του διορισμένου νομάρχη και μετά του διορισμένου ΓΓ Περιφέρειας.

-          Δεν φαίνεται ο νόμος να εισάγει τη ρήτρα νησιωτικότητας ειδικά σε ότι αφορά στις Περιφέρειες

Στα νησιά η έννοια των τοπικών θεμάτων είναι πολύ πιο ξεκάθαρη απ’ότι στην ηπειρωτική χώρα. Δεν υπάρχουν ούτε εθνικά ούτε περιφερειακά έργα. Υπάρχουν περιφερειακά δίκτυα και δράσεις. Η ενίσχυση των προϋπολογισμών της νησιωτικής αυτοδιοίκησης

Ο ρόλος του κράτους και της νησιωτικής αυτοδιοίκησης και η αρχή της μη μετακίνησης του νησιώτη

-          Κεντρικές πολιτικές και νομοθέτηση λαμβάνοντας υπόψη τις νησιωτικές ιδιαιτερότητες. Ελεγχοι για τη τήρηση της νομιμότητας. Διαφοροποίηση του ελέγχοντος από αυτό που αδειοδοτεί

-          Η κατοχύρωση του αναπτυξιακού ρόλου της Περιφέρειας με μεταφορά αρμοδιοτήτων από τη κεντρική διοίκηση για όσα έργα δεν είναι εθνικής η διαπεριφερειακής εμβέλειας. Το θέμα της αδειοδότησης επιχειρήσεων σε σχέση με αναπτυξιακά κριτήρια. Η έννοια του κορεσμού και της φέρουσας ικανότητας.

-          Ενίσχυση των νησιωτικών δήμων για υπηρεσίες προς τους πολίτες, για τη κοινωνική πολιτική και πολιτική ποιότητας ζωής συμπεριλαμβανόμενων και των υποδομών. Η υποστήριξη των μικρών νησιωτικών δήμων

Φυσικές Καταστροφές και Πολιτική Προστασία είναι 2 κατ’εξοχή τομείς όπου η οργάνωση τους στο νησιωτικό χώρο οφείλει να είναι διαφορετική από ότι στον ηπειρωτικό. Και στη περίπτωση αυτή –με δεδομένο ότι οι παρεμβάσεις των πρώτων ωρών είναι κρίσιμες - το βάρος πρέπει να δοθεί στην ετοιμότητα των Δήμων. Και προπάντων να μην υπάρχει κατάτμηση αρμοδιότητας μεταξύ δήμου και Περιφέρειας με ότι αυτό σημαίνει για τα μηχανήματα και το ποιος έχει την ευθύνη συντονισμού.