Μελέτη στρατηγικής τουριστικής επικοινωνίας ΠΒΑ: προς την ηλεκτρονική εποχή με ασυντόνιστα βήματα

Από την αρχή της θητείας της Περιφερειακής Αρχής, με βάση το γεγονός ότι ο Καλλικράτης δίνει ως βασική αρμοδιότητα στις Περιφέρειες τον αναπτυξιακό σχεδιασμό, πιέζουμε να υπάρξουν οι απαραίτητες πρωτοβουλίες –ειδικά στους δύο παραγωγικούς πυλώνες της ΠΒΑ τον τουρισμό και την αγροδιατροφή. Θεωρούσαμε και θεωρούμε ακόμη ότι τα προβλήματα που υπάρχουν και στους δύο κλάδους δεν οφείλονται απλά σε θέματα προβολής, αλλά είναι ουσιαστικά προβλήματα που αφορούν όλη τη διαδικασία παραγωγής. Δεν εισακουστήκαμε μέχρι τώρα.

Ελπίζαμε ότι η ανάθεση μελέτης στρατηγικής τουριστικής επικοινωνίας θα μπορούσε να αναδείξει τα προβλήματα που ταλανίζουν τον τουρισμό της Περιφέρειας και να αποτελέσει την ευκαιρία για δρομολόγηση συνολικών λύσεων. Μάταια όμως. Ενώ δρομολογείται –και σωστά- το πέρασμα στην ηλεκτρονική προβολή, δεν φαίνεται να αντιμετωπίζονται μια σειρά από δομικά προβλήματα του τουρισμού του Β.Αιγαίου, απλά θα τα έχουμε πλέον σε «ηλεκτρονική μορφή». Η μελέτη που μας παρουσιάστηκε έχει όλες τις «γνωστές» αδυναμίες που συνδυάζουν τα λάθη από την πλευρά της αναθέτουσας αρχής και την ανεπάρκεια της μελετητικής ομάδας.

Πιο συγκεκριμένα:

-          Η Περιφερειακή Αρχή δεν φαίνεται να αναγνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα στον τουρισμό. Αλλιώς μια μελέτη που παραδόθηκε στις 7/12/2016 θα έπρεπε να παρουσιαστεί στις 7/12 και όχι 4 μήνες αργότερα όταν πρακτικά δεν μπορεί να επηρεάσει τη τρέχουσα περίοδο ανατρέποντας και τον προτεινόμενο από τον μελετητή σχεδιασμό που ξεκινούσε τον Γενάρη του 2017. Επιπλέον το γεγονός ότι η μελέτη δεν είναι ολοκληρωμένη –όπως φάνηκε στη παρουσίαση και στις απαντήσεις που δόθηκαν στους παρευρισκόμενους αμφιβάλουμε αν η υλοποίηση της θα …προλάβει το 2018. Μάλλον στοχεύει …… στις εκλογές του 2019

-          Η Περιφερειακή Αρχή δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη της την αναγκαιότητα συντονισμού ΟΛΩΝ των φορέων στο σχεδιασμό και τη προβολή του τουριστικού προϊόντος. Ούτε ότι οφείλει να ενεργοποιήσει τη διαδικασία συντονισμού και συνδιαμόρφωσης της στρατηγικής ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ εκπόνησης της μελέτης ώστε το τελικό σχέδιο να τους συντονίζει. Δηλαδή ότι θα έπρεπε από τον προηγούμενο Σεπτέμβριο να έχει ξεκινήσει η διαδικασία διαβουλεύσεων και όχι να ερχόμαστε σήμερα να συζητήσουμε τι. Απλά τη παραλαβή της μελέτης; Ελπίζαμε ότι μετά και την απάντηση από πλευράς Υπουργού Τουρισμού ότι δεν θα δεχθεί προτάσεις παρά μόνο όταν έχουν από κάτω τις υπογραφές ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ, να αλλάξει έστω και καθυστερημένα άποψη, έχοντας όμως χάσει πολύτιμο χρόνο. Από τις απαντήσεις της κας Καλογήρου στην απουσία τουλάχιστον των δημοτικών αρχών και στο πως προβλέπει να υπάρξει συντονισμός, καμία απάντηση δεν πήραμε.

-          Η Περιφερειακή Αρχή δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται ότι «προορισμός» δεν είναι η Περιφέρεια -που άλλωστε είναι μη αναγνωρίσιμη οντότητα από τους τουρίστες- αλλά τα νησιά και θα έπρεπε να δώσει ανάλογες οδηγίες στους μελετητές με έμφαση ότι η ΠΒΑ θα είναι πρακτικά ο «αόρατος» υποστηρικτής των επιμέρους προορισμών. Αυτό αντιμετωπίζει και το πρόβλημα (μάλλον την πρόφαση αν δει κανείς τι συμβαίνει στη πράξη) ότι χρειάζεται οι δράσεις για να μπορούν να χρηματοδοτηθούν από την Περιφέρεια να έχουν περιφερειακό χαρακτήρα.

-          Η κα Καλογήρου δεν έχει αντιληφθεί ότι ο στρατηγικός σχεδιασμός του τουριστικού προϊόντος δεν γίνεται με σχέδιο προβολής, αλλά με σχέδιο «παραγωγής» του νέου προϊόντος που χρειάζεται άλλου είδους σχεδιασμό.

-          Από πέρσι που ανατέθηκε η μελέτη δεν φαίνεται να έχει υπάρξει ουσιαστική συνεργασία μεταξύ Περιφέρειας με μελετητών. Ετσι η Περιφερειακή Αρχή διαφημίζει τη προβολή της Περιφέρειας σε αγορές όπως αυτή της Ρωσίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και του Αρζεμπαϊτζαν που όμως η μελέτη δεν θεωρεί αγορές στόχους.

-          Τέλος, η Περιφερειακή Αρχή δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί ότι το πρόβλημα στον τουρισμό δεν είναι έλλειμμα προβολής, αλλά δομικό και αφορά το ίδιο το τουριστικό προϊόν. Θέματα που έχουν επισημανθεί εδώ και χρόνια, υπογραμμίστηκαν και στη πρόσφατη ημερίδα που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με τον Δήμο Λέσβου, όπως η έλλειψη στόχευσης με ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων.

Σε ότι αφορά στη μελετητική ομάδα:

-          Δεν ασχολήθηκε καθόλου να κάνει ανάλυση της κατάστασης και να διαπιστώσει που είναι το πρόβλημα. Αυτό φαίνεται από το ότι διέθεσε μόλις 3 διαφάνειες για το σκοπό αυτό χωρίς να αναδεικνύει τόσο τα διαρθρωτικά προβλήματα όσο και αυτά της συγκυρίας.

-          Κατήργησε όλους τους βασικούς κανόνες του marketing που βασίζονται στην ανάδειξη των ειδικών χαρακτηριστικών του προϊόντος που «διαφημίζεται». Αντίθετα υπάρχει προσπάθεια «ισοπέδωσης» των διαφορών των προορισμών και της προβολής των αυτονόητων αφού ένα νησί έχει υποχρεωτικά παραλίες, και μάλιστα ιδιαίτερα γνωστών σε όλο τον κόσμο αφού εκεί βγήκαν οι χιλιάδες μεταναστών.  

-          Επιμένει να δομεί το όλο σχέδιο προβολής γύρω κάτι άγνωστο και τελικά εντελώς αδιάφορο αν όχι αρνητικό στον τουρίστα, το «Β. Αιγαίο», εγκλωβισμένος στη διοικητική λογική, αντί να προβάλει τους προορισμούς. Ακόμη και στη λογική του «αστερισμού», θα μπορούσε να εστιάσει στη «μοναδικότητα των αστεριών». Που όμως βρίσκεται το «σλόγκαν» κάθε νησιού; Πουθενά. Πλήρης η ισοπέδωση.

-          Δεν αναγνωρίζει την διαφορά του πόρου από το προϊόν. Εντάσσει λοιπόν στην επικοινωνία της «πόρους» που ο τουρίστας ούτε να τους δει δεν μπορεί (πχ. τους άυλος πόρους όπως Ομηρική εμπειρία, Αλκαίος, Πυθαγόρας), αλλά και άλλους που δεν αποτελούν αντικείμενο κάποιου «προϊόντος» που μπορεί να αγοραστεί από τον επισκέπτη, ενώ μιλά για «τουρισμό εμπειρίας». Φαντάζεστε πχ. μια αυτοκινητοβιομηχανία να προβάλει ένα μοντέλο που δεν υπάρχει;

-          Ενώ προτείνει ως κεντρικό σλόγκαν της Περιφέρειας «τον αστερισμό των 10 νησιών», ταυτόχρονα βάζει στα έντυπα τα «9 βότσαλα» και το «επίσημο» λογότυπο της Περιφέρειας. Πιστεύει κανείς ότι αυτό διευκολύνει την αναγνωρισιμότητα ή απλώς μπερδεύει;

-          Αναφέρεται πότε στα 3 «μεγάλα» νησιά και πότε στα 10 του «αστερισμού», ενώ ο τρόπος που προτείνει να σχεδιαστεί η προβολή (πχ. ιστοσελίδα) δεν αφορά μόνο το σήμερα, αλλά και το αύριο. Αλλωστε το «χτίσιμο» μιας εικόνας δεν μπορεί να αποδώσει σε λίγους μήνες αλλά σε βάθος χρόνου (χρόνων) όπως όφειλε να γνωρίζει ένα «έμπειρο γραφείο».  

-          Επιμένει στην αποτυχημένη προβολή της Περιφέρειας ως σύνολο όταν είναι επιβεβλημένη η προβολή του κάθε προορισμού χωριστά. Αυτό δεν σημαίνει ανυπαρξία συντονισμού, αλλά ακριβώς το αντίθετο από αυτό που προτείνει η μελέτη. Δηλαδή να υπάρχει η προβολή από τη Περιφέρεια και στην ίδια σελίδα να «συνδεθούν» και οι άλλες υπάρχουσες σελίδες, απλά για να «τρελάνουμε» τους υποψήφιους τουρίστες, σπρώχνοντας τους τελικά να επιλέξουν άλλους προορισμούς. Τη στιγμή που η προσπάθεια είναι να βάλουμε τα νησιά-προορισμούς στον τουριστικό χάρτη, θα επιμένουμε να μιλάμε για τον ανύπαρκτο προορισμό, το Β.Αιγαίο, και να προσπαθούμε να τον «ανεβάσουμε» στις μηχανές αναζήτησης, αντί να το κάνουμε για τα νησιά-προορισμούς. Αντίθετα συνολικά το Αιγαίο είναι γνωστός προορισμός και θα μπορούσε και το σλόγκαν να είναι «Exploring the Aegean Constellation».

-          Επιμένει στην αποκομμένη οπτικά προβολή του Β.Αιγαίου από την υπόλοιπη Ελλάδα και τα Τουρκικά παράλια που δεν αντιλαμβανόμαστε τι εξυπηρετεί. Ο προορισμός βρίσκεται στο «πουθενά»; Αυτή θα είναι και η βάση της προβολής στην «αόρατη» Τουρκία που στις σημερινές συνθήκες εμφανίζεται από τους ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες ως η μόνη σανίδα σωτηρίας για το 2017; Ας αφήσουμε ότι η Σάμος συνδέεται καθημερινά με Κυκλάδες και Δωδεκάνησα και μόνο 3 φορές την εβδομάδα με Χίο και Λέσβο.

-          Δεν τεκμηριώνει για ποιους λόγους επέλεξε συγκεκριμένες αγορές στόχους στους οποίους δεν περιλαμβάνονται αγορές όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία που έχουν σημαντική παρουσία στη χώρα, με εταιρείες χαμηλού κόστους που έρχονται ακόμη και στα νησιά μας, με τουρίστες που ταξιδεύουν συχνά χωρίς οργανωμένα πακέτα (ώστε να καλύψουμε το πρόβλημα της μη ύπαρξης charter) και έχουν προφίλ «απαιτήσεων» που ταιριάζει στα χαρακτηριστικά το Β.Αιγαίου. Παράλληλα καμία αναφορά δεν γίνεται για τις αγορές της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας που μπορούν εύκολα να προσεγγίσουν τα νησιά μας μέσα από το δίαυλο της Καβάλας. Τέλος δεν γίνεται αντιληπτό γιατί η αγορά της Μ. Βρετανίας είναι β’ κατηγορίας όταν πχ. ένα από τα ειδικά προϊόντα της Περιφέρειας, το bird-watching, μπορεί να βρει εκεί μεγάλη αγορά.   

-          Επιμένει στο island hopping όταν οι συνδέσεις μεταξύ των νησιών είναι προβληματικές και ακριβές; Η ότι μπορεί χωρίς δυσκολία να έρθει στη Λήμνο με πτήση charter και να φύγει από τη Σάμο; Αντίθετα μάλιστα και σε σύγκριση με τα μικρά νησιά του Ν.Αιγαίου όπου ο επισκέπτης σε 3 μέρες έχει δει το νησί και θέλει να επισκεφτεί ένα ή δύο ακόμη, ένα συγκριτικό πλεονέκτημα των 5 μεγάλων νησιών του Β.Αιγαίου είναι ότι ο επισκέπτης μπορεί να παραμείνει μια εβδομάδα χωρίς να βαρεθεί Με αυτό φαίνεται ότι αγνοεί το τι σημαίνει «ειδικές μορφές τουρισμού». Όταν ένας επισκέπτης επιλέξει τη Λέσβο για birdwatching επειδή γνωρίζει ότι αυτός ο προορισμός είναι σημαντικός γι’αυτό το προϊόν, μετά θα πάει στη Χίο για ορχιδέες ή το αντίστροφο; 

-          Δεν αναφέρει πουθενά την ανάγκη διαφοροποίησης της προβολής στις επιμέρους αγορές, ξεκινώντας από τη βασική διάκριση μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής αγοράς. Θα διαφοροποιηθούν σλόγκαν και εικόνες ή θα έχουν το ίδιο περιεχόμενο για όλους όπως μας έδειξαν.

-          Στην επικοινωνιακή της στρατηγική δεν εντάσσει την «αντιμετώπιση του προσφυγικού». Ένα υπαρκτό θέμα, ένα θέμα που έφερε ειδικά τη Λέσβο αλλά και τα άλλα νησιά του Β.Αιγαίου στη παγκόσμια επικαιρότητα, προσπαθούμε να το κρύψουμε από το χαλί.  Αντίθετα στη πρόσφατη ημερίδα, εκφράστηκε η άποψη ότι δεν μπορεί να αγνοηθεί ειδικά αφού υπάρχει ο φόβος να αναζωπυρωθεί ανά πάσα στιγμή

-          Η ενδιαφέρουσα πρόταση όπως είναι αυτή της «κάρτας ταξιδιωτικών προνομίων» είναι ελάχιστα αναπτυγμένη τόσο ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο λειτουργίας της. Θα περιλαμβάνει δημόσιο και ιδιωτικό τομέα; Ποιούς και με ποια κριτήρια; Δεν μπορεί να φαντάζεται κανείς ότι χωρίς συγκεκριμένη στρατηγική αυτό μπορεί να ετοιμαστεί, να λειτουργήσει και να αποδώσει άμεσα.

-          Προτείνει ο μελετητής να υπάρξει και μηχανή κρατήσεων. Προτείνει να γίνει ένας φορέας DMMO που θα αναλάβει να υποστηρίζει τη λειτουργία και τη παρακολούθηση του όλου έργου ή όχι; Η απλά μια σελίδα χωρίς διαχειριστή και όπου βγει; Και μετά του χρόνου ξαναρχίζουμε από την αρχή; 

-          Τέλος δεν υπάρχει κοστολόγιο για την υλοποίηση όσων αναφέρθηκαν, αλλά κυρίως για την υποστήριξη τους σε βάθος χρόνου. Είναι εύκολο να απαντά κανείς ότι μπορούν να προστεθούν όσες γλώσσες θέλουμε αλλά με ποιο κόστος; Από ποιους θα γίνει η συνεχής, καθημερινή υποστήριξη των δράσεων στο διαδίκτυο και με ποιο κόστος;

Η παράταξη μας ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ, συνεπής όπως μέχρι τώρα στη προσπάθεια συμβολής στη αναπτυξιακή προσπάθεια, καταθέτει ακόμη μια φορά τις προτάσεις της:

-          Αμεση δημιουργία Περιφερειακού Συμβουλίου Τουρισμού με τη συμμετοχή εκπροσώπων των νησιών και των τουριστικών επαγγελματιών τους.

-          Αμεση ενεργοποίηση της Αναπτυξιακής Εταιρείας της Περιφέρειας που πρόσφατα ανασυστάθηκε να συγκεντρώσει τις πάμπολλες μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα από διαφορετικούς φορείς και σε συνεργασία με την Διεύθυνση Τουρισμού της Περιφέρειας και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου που έχει εξειδικευμένους επιστήμονες να καθίσουν άμεσα να δουλέψουν για την εκπόνηση πρότασης που θα αντιμετωπίζει τόσο τα άμεσα όσο και τα δομικά προβλήματα του τουρισμού. Προφανώς σε συνεχή επικοινωνία με το Περιφερειακό Συμβούλιο Τουρισμού και την Περιφερειακή Αρχή.

-          Αμεση έναρξη διαδικασιών για την υλοποίηση ολοκληρωμένου τουριστικού σχεδιασμού και προβολής με τη δέσμευση όλων των φορέων της ΠΒΑ ότι τουλάχιστον ολόκληρο το «πακέτο» των 25 εκ € που πρόσφατα αποφάσισε να δώσει η Κυβέρνηση να «δεσμευτεί» για την αντιμετώπιση του κρισιμότερου προβλήματος που αντιμετωπίζουν σήμερα τα νησιά: του τουρισμού. Ταυτόχρονα υπάρχουν και οι πόροι προβολής από το ΠΕΠ της τάξεως του 1,2 εκ € που δεν επιτρέπεται στις σημερινές συνθήκες να σπαταληθούν όπως γινόταν μέχρι χτες. Χρειάζεται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός που να γίνει τώρα.

Συμπερασματικά, ο επικοινωνιακός σχεδιασμός που μας παρουσιάστηκε, παρά το γεγονός ότι έχει το πλεονέκτημα να στηρίζεται στο διαδίκτυο σε σχέση με ότι έχουμε δει μέχρι σήμερα, δεν φαίνεται ούτε να αναγνωρίζει τα υπάρχοντα προβλήματα, ούτε να δρομολογεί τη θεραπεία τους. Και βέβαια δεν ασχολείται καθόλου με την τρέχουσα περίοδο ούτε απαντά στο ερώτημα του Υπουργείου Τουρισμού στο τι θέλει σήμερα η Περιφέρεια για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Όπως αναφερθήκαμε ήδη, η Περιφέρεια από το 2015, όταν φάνηκε ότι η προσφυγική κρίση δημιουργεί πρόβλημα στον τουρισμό, δεν έκανε τίποτα στο να το αντιμετωπίσει. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι στο διάστημα αυτό των δύο χρόνων έγιναν μόλις δύο συναντήσεις φορέων Λέσβο και συνεχίστηκε η ίδια πολιτική προβολής και για το 2017 όπως και πριν τη κρίση. Και με τον σχεδιασμό που μας παρουσίασε φαίνεται να μην έχει αντιληφθεί ότι είναι δικός της ρόλος να το αντιμετωπίσει, με τους δικούς της οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους. 

Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ έχει υποβάλλει προτάσεις για τα θέματα τουρισμού πριν και μετά τη προσφυγική κρίση, και είναι πάντα παρούσα και διαθέσιμη ώστε να συμβάλει σε μια πραγματική αλλαγή σελίδας στον τουρισμό.     

Γιάννης Σπιλάνης

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ

Όχι στη παραχώρηση και Δημιουργία Ρυθμιστικής Αρχής Νησιωτικών Μεταφορών για τον έλεγχο ποιότητας και τιμολόγησης των παρεχόμενων υποδομών και υπηρεσιών

Το θέμα της παραχώρησης δημόσιων υποδομών και της ιδιωτικοποίησης υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Για το λόγο αυτό είχαμε τοποθετηθεί πριν τρία χρόνια κατά τη προεκλογική περίοδο με σαφήνεια.

Είχαμε πει ότι η κατασκευή, η οργάνωση και η λειτουργία των υποδομών και υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος (όπως είναι πχ. οι θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές, η ενέργεια, η ύδρευση, υγεία, οι τηλεπικοινωνίες, τα μέσα ενημέρωσης κλπ) είχαν στη χώρα μας όλα τα χαρακτηριστικά της λειτουργίας του κράτους: χαμηλό επίπεδο υπηρεσιών και υψηλό κόστος λειτουργίας που διαχέονταν στο κοινωνικό σύνολο μέσα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η δυσαρέσκεια των πολιτών για τις υπηρεσίες που απολάμβαναν, ενώ πολλές φορές λειτουργούσαν ανασταλτικά στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Δεν υπάρχει ούτε ένας πολίτης σ’ αυτή τη χώρα που να μην έχει αγανακτήσει, έστω μια φορά στη ζωή του, γι’ αυτές τις υπηρεσίες.

Τα παραπάνω είναι συνέπειες του πως δομήθηκε και λειτούργησε το κράτος πρακτικά από τη σύσταση του: αδιαφάνεια στη λειτουργία, απαράδεκτη συμπεριφορά προς τους πολίτες, διαπλοκή, συναλλαγή, διαφθορά, πελατειακές σχέσεις με υπερβολικούς διορισμούς, ανάθεση της διοίκησης τους σε αποτυχημένους κομματικούς φίλους με διατεταγμένη υπηρεσία. Αποτέλεσμα: υψηλό κόστος λειτουργίας με χαμηλού επιπέδου υποδομές και υπηρεσίες Τα παραδείγματα πολλά και ο καθένας μας έχει ανάλογη εμπειρία. Το συμπέρασμα είναι ότι οι υποδομές & οι υπηρεσίες αυτές δεν λειτουργούσαν με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.

Με βάση τα παραπάνω, η αναδιοργάνωση της λειτουργίας των φορέων αυτών ήταν και παραμένει επιτακτική, ενώ η δημιουργία συνθηκών ανταγωνισμού στη θέση του κρατικού μονοπωλίου, όπου αυτό είναι εφικτό αλλά χωρίς πλήρη απόσυρση του κράτους, είναι ευπρόσδεκτη. Σε πολλές περιπτώσεις, η ανάθεση της λειτουργίας σε κοινωνικούς φορείς (π.χ. στη Γαλλία η λειτουργία λιμανιών και αεροδρομίων από τα Επιμελητήρια) ή ακόμη και απελευθέρωση της παροχής των υπηρεσιών (π.χ. τηλεπικοινωνίες στην Ελλάδα) λειτούργησε θετικά, ειδικά στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκεί βέβαι εφαρμόζονται οι κανόνες δημόσιας λογοδοσίας και κοινωνικού ελέγχου - με βάση την ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία- ανεξάρτητα αν ο πάροχος της υπηρεσίας είναι ιδιώτης ή το κράτος. Σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. ύδρευση, σιδηροδρομικές υπηρεσίες) διαπιστώθηκε ότι η παραχώρηση ή και η εκποίηση των δημόσιων υπηρεσιών είχε αρνητικά αποτελέσματα τόσο στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών όσο και στο κόστος τους, με αποτέλεσμα κυβερνήσεις και αυτοδιοίκηση να αναλαμβάνουν και πάλι τη λειτουργία τους.

Η επιμονή της ΕΕ για εκποίηση ή μακροχρόνια μίσθωση υποδομών και υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος όχι μόνο δεν εξασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον μακροχρόνια, αλλά ούτε καν τα βραχυχρόνια προσδοκώμενα ταμειακά οφέλη για την αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους. Η πολιτική αυτή πρέπει να αναθεωρηθεί άμεσα και να βρεθούν λύσεις μέσα από συναίνεση των ενδιαφερόμενων μερών (π.χ. τοπικοί φορείς, επαγγελματίες) και πάντα με μοναδικό στόχο την προστασία του δημόσιου συμφέροντος, ενώ το δημόσιο χρέος θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί είτε με την εκποίηση καθαρά παραγωγικών υποδομών (πχ. ξενοδοχεία, πολυκατοικίες, οικόπεδα και αγροτεμάχια χωρίς στρατηγικό ενδιαφέρον) που υπάρχουν στη κατοχή του κράτους για διάφορους λόγους.

Δεν είναι δυνατόν όταν η ίδια η ΕΕ έχει αναγνωρίσει τη σημασία των υπηρεσιών Δημοσίου Συμφέροντος (τόσο των οικονομικών, όσο και των γενικών) σε ότι αφορά στη συνοχή μέσα στη συνθήκη της Λισαβόνας (άρθρο 14) , η ίδια η ΕΕ να έρχεται και με τις επιταγές της να την αναιρεί. Ειδικά στο νησιωτικό χώρο, όπου λόγω του μικρού μεγέθους και της απομόνωσης των νησιών το κόστος κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας των υπηρεσιών δημόσιου συμφέροντος είναι υψηλό και δεν υπάρχουν συνθήκες λειτουργίας ανταγωνισμού, η όλη διαδικασία προμηνύει αρνητικές συνέπειες, που θα λειτουργήσουν αθροιστικά στις επιπτώσεις της κρίσης, δημιουργώντας συνθήκες αποκλεισμού των νησιωτών και των νησιωτικών επιχειρήσεων από αυτές τις ζωτικές υπηρεσίες, είτε λόγω έλλειψης, είτε λόγω υψηλού κόστους στη λειτουργία των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών καθιστώντας τα νησιά ακόμη λιγότερο ελκυστικά. Αυτό είναι προφανές (με ελάχιστες εξαιρέσεις) σε ότι αφορά τη παροχή των υπηρεσιών ακτοπλοΐας και αεροπλοΐας από τους ιδιώτες χωρίς στοιχειώδη έλεγχο από το κράτος και δεν αναμένεται τα πράγματα να είναι καλύτερα με τη παραχώρηση χρήσης των υποδομών. Αλλωστε και ο Διεθνής Αερολιμένας της Αθήνας θεωρείται από τους ακριβότερους.  Όταν οι ίδιοι οι εφοπλιστές διαμαρτύρονται ότι η παραχώρηση των υπηρεσιών αποκομιδής αποβλήτων στα λιμάνια σε ιδιώτες έχει αυξήσει τα τέλη ελλιμενισμού, τι θα πουν οι τουριστικοί επιχειρηματίες όταν θα αυξηθούν τα κόστη επίγειας εξυπηρέτησης των αεροπλάνων και τα εισιτήρια; Θα ζητούν να τα πληρώσει ποιος ώστε να μειωθεί το συνολικό κόστος των εισιτηρίων;    

Η πρόταση μας είναι συνολική για τη λειτουργία των Υπηρεσιών Δημοσίου Συμφέροντος και ειδικά για αυτές των μεταφορών: δημιουργία μιας Ρυθμιστικής Αρχής Νησιωτικών Μεταφορών που θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί την ποιότητα και τη χρέωση των παρεχόμενων υπηρεσιών ανεξάρτητα του φορέα που τις παρέχει.

Οι νησιώτες δεν είμαστε πολίτες 2ης κατηγορίας και επομένως Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα οφείλουν να βρουν τώρα τους χρηματοδοτικούς και οργανωτικούς μηχανισμούς, ώστε να μας παρέχουν υπηρεσίες σε ποιότητα και τιμή ανάλογες με αυτές στην ηπειρωτική χώρα. Είναι ο μοναδικός τρόπος ώστε τα νησιά να είναι ελκυστικά για εγκατάσταση ανθρώπων και επιχειρήσεων. Είναι βασική προϋπόθεση για να μιλάμε για Εδαφική Συνοχή. Η εφαρμογή της «ρήτρας νησιωτικότητας» έχει πάρει τη μορφή του κατεπείγοντος. Το προβλέπουν η Συνθήκη της Λισσαβόνας και το Ελληνικό Σύνταγμα. Το θεσμικό πλαίσιο ετοιμάστηκε. Αυτό που λείπει είναι η πολιτική βούληση.  Ε μ ε ί ς  την έχουμε.

Γιάννης Σπιλάνης

Το προσφυγικό-μεταναστευτικό: το ΠΣ είναι όργανο λήψης αποφάσεων και πρέπει να συζητά επί σχεδίου δράσης

Ενας σχεδόν χρόνο μετά τη προηγούμενη συζήτηση του μεταναστευτικού, έρχεται ξανά το θέμα στο ΠΣ.

Όπως είχαμε τονίσει και πέρσι, το ΠΣ οφείλει να συζητά όλα τα θέματα που απασχολούν τις ζωή των νησιωτών όχι για «εκτόνωση» των συμμετεχόντων ή για τις όποιες πολιτικές σκοπιμότητες, αλλά με στόχο να διαμορφώνει αποφάσεις-προτάσεις για παρεμβάσεις πού είτε θα υλοποιήσει η ίδια η Περιφέρεια -εφόσον έχει την αρμοδιότητα- είτε θα εισηγείται στους καθ’ ύλη φορείς αρμόδιους φορείς για να τις υλοποιήσουν. Παραμένει λοιπόν το ερώτημα αν η Περιφέρεια έχει αρμοδιότητα στο θέμα, ποια είναι αυτή και πως την υλοποιεί και αν όχι ποιος την έχει και αν η Περιφέρεια μπορεί σε κάτι να συμβάλει με τις προτάσεις της και τις δράσεις της

Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ δεν θεωρεί σκόπιμο να τοποθετηθεί γενικά και αόριστα στο θέμα δίνοντας έμφαση είτε στο «συναισθηματικό» του θέματος, είτε σε θέματα που αφορούν άλλους και δεν μπορεί να επηρεάσει. Αντίθετα θεωρεί ότι ο μόνος τρόπος εξυπηρέτησης των συμφερόντων των νησιωτών είναι, αφού κάνει μια πολύ σύντομη αποτίμηση της κατάστασης, να καταθέσει προτάσεις για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που δημιουργεί το προσφυγικό στις τοπικές κοινωνίες και ιδιαίτερα στο ρόλο που μπορεί να έχει η Περιφέρεια στη διαχείριση της κρίσης.

Κατά την άποψη μας, το προσφυγικό-μεταναστευτικό:

-          Αποτελεί για τη χώρα μας ουσιαστικά μια εμπόλεμη κατάσταση χωρίς πόλεμο που αλλάζει διαρκώς μορφή και ένταση, αφού αλλάζουν οι εξωτερικές συνθήκες που το δημιουργούν αλλά και το ρυθμίζουν, με αποτέλεσμα να χρειάζεται διαρκώς αναπροσαρμογή των χειρισμών στη διαχείριση του. Ετσι μετά τις αθρόες αφίξεις μεταναστών το 2015, με βάση την ισχύουσα αλλά ιδιαίτερα εύθραυστη συμφωνία η έμφαση σε τοπικό επίπεδο εστιάζεται στην δημιουργία καλύτερων συνθηκών παραμονής των μεταναστών στα νησιά που ξεκινά από τις κατάλληλες εγκαταστάσεις παραμονής (μεγάλης διάρκειας απ’ότι φαίνεται) μέχρι και το θέμα της εκπαίδευσης των παιδιών αλλά και της ενδεχόμενης  ενσωμάτωσης τους. 

-          έχει δημιουργήσει ένα ανεπανάληπτο κύμα αλληλεγγύης από Ελληνες και την παγκόσμια κοινότητα που μαζί με τις ΜΚΟ και τους επίσημους φορείς αγωνίστηκαν να διαχειριστούν τις χιλιάδες ατόμων που διακινήθηκαν ειδικά από τα νησιά μας και τώρα τη διαχείριση της παραμονής των εγκλωβισμένων, μέχρι να υπάρξει κάποια απόφαση. Παράλληλα υπάρχουν και όλοι αυτοί που επωφελούνται εκμεταλλευόμενοι τον ανθρώπινο πόνο και αυτό δεν αφορά μόνο τους διακινητές αλλά και πολλούς άλλους πάνω στο έδαφος των νησιών μας.

-          έχει δημιουργήσει «κερδισμένους» και «χαμένους» στις τοπικές κοινωνίες. Από την μια μεριά δημιούργησε υψηλούς τζίρους για σειρά επιχειρήσεων μόνιμων ή προσωρινών, θέσεις εργασίας και άλλα εισοδήματα σε επαγγελματικές τάξεις που σε άλλους επέτρεψαν να αντιμετωπίσουν την κρίση και σε άλλους να βγάλουν πολλαπλά εισοδήματα κυρίως σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα ανατολικά τμήματα των νησιών μας. Από την άλλη πλευρά έχουν δημιουργηθεί προβλήματα, ειδικά σε επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα, τους εργαζόμενους σε αυτές και τους προμηθευτές τους που δραστηριοποιούνται στις άλλες περιοχές, αφού η τουριστική κίνηση από το εξωτερικό ήταν ιδιαίτερα μειωμένη για το 2016 και τουλάχιστον προβληματική για το 2017 αλλά και τις επόμενες χρονιές αν δεν υπάρξουν οι κατάλληλες πολιτικές.

-          έχει δημιουργήσει πολλές πιέσεις σε υπηρεσίες και δομές όπως τις δομές παροχής υγείας, θαλάσσιας και χερσαίας αστυνόμευσης, στα συστήματα διαχείρισης στερεών αποβλήτων και νερού.

Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης οφείλει να είναι ουσιαστικός στη διαχείριση του προσφυγικού ρεύματος, ιδιαίτερα στα νησιά όπου η παρουσία του κεντρικού κράτους είναι περιορισμένη. Ενώ είναι ένα από τα θέματα για τα οποία δεν υπάρχουν αρμοδιότητες στον χάρτη της αυτοδιοίκησης, θα έπρεπε να υπάγεται στις διατάξεις περί Πολιτικής Προστασίας και Εκτάκτων Αναγκών και να ενεργοποιούνται με απόφαση του αρμόδιου Υπουργείου με βάση συγκεκριμένα υπαρκτά σχέδια, αλλά και άμεσες δυνατότητες παρέμβασης. Αντίθετα διαπιστώσαμε ότι ενώ οι υπηρεσίες υπάρχουν σε επίπεδο Περιφέρειας και Δήμου, δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα σχέδια με αποτέλεσμα τα ΠΣΕΑ να απουσιάζουν παντελώς από την όποια  δράση, έστω συντονιστική, με τρόπο ανάλογο με αυτόν των φυσικών καταστροφών. Επομένως εμφανίζεται η εικόνα ότι καμια υπηρεσία δεν είναι αρμόδια.

Με βάση τα βασικά προβλήματα που αναφέραμε προηγούμενα και λαμβάνοντας υπόψη  ότι η βελτίωση της λειτουργίας των αρμόδιων υπηρεσιών του κράτους και των ΗΕ στην ταυτοποίηση των προσφύγων και στη ρύθμιση των ροών ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν, ερώτημα είναι ποιος είναι ο ρόλος της Περιφέρειας. Από τη κατανομή των αρμοδιοτήτων στη Περιφέρεια με βάση τον Καλλικράτη, η Περιφέρεια μπορεί να παρέμβει σε θέματα δημόσιας υγείας και σε θέματα έκτακτης ανάγκης. Ταυτόχρονα η Περιφέρεια έχει καθοριστικό ρόλο στον αναπτυξιακό τομέα και ειδικά στον τουρισμό. Όμως ποια είναι η δράση της Περιφέρειας όταν η ίδια δεν λειτούργησε τη Διαπαραταξιακή Επιτροπή που συστήθηκε με δική της πρωτοβουλία; Αδικα χαιρετίσαμε θετικά τη περσινή πρωτοβουλία, ενώ σήμερα δεν είχαμε τοποθέτηση της Περιφερειακής Αρχής.

Ειδικότερα η κα Καλογήρου θα έπρεπε να μας πει ποια ήταν η συνέχεια που έδωσε:

-  στην εγκεκριμένη πρόταση με χρηματοδότηση από την Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης για δομή ασυνόδευτων ανηλίκων

- στη απορρόφηση χρηματοδοτήσεων από την ίδια Τράπεζα που όπως πληροφορηθήκαμε διέθεσε 400.000€ που έμειναν αζήτητα, ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για θέματα δημόσιας υγείας όπου και υπάρχει ρητή αρμοδιότητα

- στη διεκδίκηση κονδυλίων από άλλους φορείς πχ. Ταμείο Ασύλου για άλλες παρεμβάσεις

- στη υλοποίηση δράσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του προσφυγικού στον τουρισμό

Αφού μέσα σε ένα χρόνο τίποτα δεν έχει γίνει, οφείλουμε να επανέλθουμε στις περσινές μας προτάσεις:

-          Στη λειτουργία ενός συντονιστικού οργάνου στο πλαίσιο της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης  με τη συμμετοχή που θα επισημαίνει τα άμεσα και έμμεσα προβλήματα που δημιουργεί το μεταναστευτικό όπως είναι το θέμα διαχείρισης ναυαγίων και εγκαταλελειμμένων πλοίων, διαχείρισης στερεών αποβλήτων, θεμάτων δημόσιας υγείας όπου υπάρχουν αρμοδιότητες της Περιφέρειας ώστε να υπάρχει αποτελεσματική δράση, αλλά και τα κατάλληλα αιτήματα που εθνικούς και διεθνείς φορείς για οικονομική ενίσχυση και στελέχωση.

-          Την ενεργοποίηση και τον συντονισμό των υπηρεσιών που ασχολούνται με θέματα τιμών και αισχροκέρδειας για περιορισμό του προβλήματος

-          Στην επεξεργασία σχεδίου αντιμετώπισης της τουριστικής κρίσης.  

Δυστυχώς η Περιφερειακή Αρχή μέχρι τώρα:

- έχει περιοριστεί σε συναντήσεις «υψηλού επιπέδου» χωρίς όμως να καταθέτει συγκεκριμένες και κοστολογημένες προτάσεις ενταγμένες σε ένα σχέδιο δράσης.

- «απενεργοποίησε» την Επιτροπή Διαχείρισης της Κρίσης που είχε συσταθεί κατά προτροπή της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Τουρισμού και επιδίδεται σε επικοινωνιακές συναντήσεις χωρίς συγκεκριμένο περιεχόμενο, ενώ δεν φαίνεται να διεκδίκησε ή να αξιοποίησε τους πρόσθετους πόρους που πήρε για το λόγο αυτό το Υπουργείο Τουρισμού όπως μάθαμε πρόσφατα από τον Αναπληρωτή Υπουργό Ανάπτυξης. Αντίθετα όπως φαίνεται από τα δημοσιεύματα μετά από 20 μήνες δεν κατάφερε ούτε καν να συντονίσει τους φορείς ώστε να κατατεθεί μια πρόταση.

- δεν χρησιμοποίησε μέχρι τώρα τους πρόσθετους πόρους που πήρε από τη Κυβέρνηση για να υλοποιήσει ένα αναπτυξιακό σχέδιο που να αντιμετωπίζει τη προσφυγική κρίση στον τομέα αρμοδιότητα της που είναι ο αναπτυξιακός σχεδιασμός και ειδικά ο τουριστικός σχεδιασμός και η αντιστροφή της τουριστικής εικόνας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Αντίθετα διαθέτει όλους τους πόρους σε έργα οδικού δικτύου. Ερώτημα παραμένει πως αξιοποιήθηκαν όσοι πόροι έχουν έρθει στη Περιφέρεια για το προσφυγικό και πως θα αξιοποιηθούν τα 25 εκ. που διαθέτει η Κυβέρνηση από εθνικούς πόρους. Ούτε το ετήσιο σχέδιο που θα «εγκριθεί» από την απόλυτα υποβαθμισμένη Επιτροπή Διαβούλευσης στην αρχή της εβδομάδας πείθει για κάτι τέτοιο.

Τελειώνοντας ως ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ θα υποστηρίξουμε ότι έστω και σήμερα χρειάζεται να υπάρξει σχέδιο για την αντιμετώπιση τόσο των προβλημάτων που χρονίζουν, όσο και των όσων μας προέκυψαν λόγω του μεταναστευτικού.

Ως ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ έχουμε αποδείξουμε ότι θέλουμε να είμαστε χρήσιμοι για τα νησιά μας με ουσιαστική συμμετοχή και συγκεκριμένες προτάσεις που ο κάθε πολίτης του Β.Αιγαίου μπορεί να βρει στο fb και στη σελίδα μας. Είμαστε εδώ και περιμένουμε έστω και σήμερα το ΠΣ να ενεργοποιήσει την Επιτροπή Διαχείρισης της Κρίσης του Μεταναστευτικού για να σχεδιάσει τα επόμενα βήματα, αφού το πρόβλημα αυτό δεν θα τελειώσει σύντομα,.

Γιάννης Σπιλάνης

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ

ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ ΠΡΟΣ την κα ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΧΗ

Θεμα: Αναπτυξιακός Σχεδιασμός και Απολογισμός Εργου Περιφέρειας

Κα Περιφερειάρχη,

Με βάση το άρθρο 185 του ν.3852/10 η Περιφερειακή Αρχή οφείλει μέχρι τις 31/1 κάθε έτους να παρουσιάσει τον απολογισμό του προηγούμενου έτους της Περιφερειάρχου και της Εκτελεστικής Επιτροπής. Σήμερα 21/3, δύο σχεδόν μήνες από την ημερομηνία αυτή δεν υπάρχει καμία σχετική ενημέρωση.

Το θέμα θα μπορούσε να θεωρηθεί τυπικό, ειδικά αν η περιφερειακή αρχή προκρίνει να κάνουν απολογισμό οι υπηρεσίες και όχι εσείς η ίδια και η Εκτελεστική Επιτροπή όπως ορίζει ο νόμος, αν το πνεύμα του νόμου δεν όριζε ότι αυτή η διαδικασία αυτή έχει ως στόχο να ενημερωθούν οι πολίτες της Περιφέρειας για όσα έχουν συμβεί τον ένα χρόνο και για τις μελλοντικές δεσμεύσεις της περιφερειακής αρχής.

Όμως η ενημέρωση αυτή είναι σημαντική και για τα μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου που μέχρι σήμερα δεν έχουμε ΚΑΜΜΙΑ ενημέρωση σε ότι αφορά την υλοποίηση όσων έχουμε αποφασίσει, αλλά και για τη λειτουργία των υπολοίπων δομών (Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης, ΚΕΚΑΠΕΛ, Γραφείο Βρυξελλών, Διαχειριστική Αρχή) των οποίων ο ρόλος είναι συμπληρωματικός.

Μεταξύ άλλων δεν έχουμε ενημερωθεί:

-          Πως προχωρά η εκτέλεση του επιχειρησιακού προγράμματος της Περιφέρειας και ποιοι είναι οι δείκτες υλοποίησης και αποτελεσμάτων

-          Πως προχωρά η υλοποίηση του ΠΕΠ, ποιοι είναι οι δείκτες υλοποίησης και αποτελεσμάτων

-          Για την εκτέλεση του τεχνικού προγράμματος 2016: τι ψηφίστηκε και τι υλοποιήθηκε

-          Για την εκτέλεση του τακτικού προϋπολογισμού 2016: τι ψηφίστηκε και τι υλοποιήθηκε

-          Για το επιχειρησιακό πρόγραμμα πολιτισμού: τι ψηφίστηκε το 2015 και τι υλοποιήθηκε μέχρι σήμερα

-          Για το ετήσιο πρόγραμμα τουρισμού 2016: τι ψηφίστηκε και τι υλοποιήθηκε

Ταυτόχρονα ενημερωνόμαστε μέσω του τύπου ότι:

-          Το Υπουργείο Ανάπτυξης έδωσε το 2016 πρόσθετη επιχορήγηση 8.000.000€ στη Περιφέρεια για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού το οποίο δεν γνωρίζουμε πως υλοποιήθηκε

-          Το Υπουργείο Ανάπτυξης έδωσε πρόσθετη χρηματοδότηση στο Υπουργείο Τουρισμού για τη προβολή των νησιών που πλήγηκαν από το μεταναστευτικό και ότι η Περιφέρεια δεν έχει καταθέσει πρόταση, ενώ το προσφυγικό υπάρχει εδώ και 20 μήνες

-          Το Υπουργείο Ανάπτυξης δίνει κατ’αρχή ενίσχυση 25.000.000 € στους φορείς της Περιφέρειας Β.Αιγαίου και δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει σχεδιασμός για την απορρόφηση των χρημάτων αυτών και προς ποια κατεύθυνση, όταν διαρκώς «τονίζουμε» για ανεπάρκεια πόρων και περικοπές προϋπολογισμών και όταν ο τουρισμός αποτελεί τον «μεγάλο χαμένο» της προσφυγικής κρίσης.

Με βάση τα παραπάνω κα Περιφερειάρχη σας ζητούμε

- να μας ενημερώσετε τόσο απολογιστικά για όσα έχουν γίνει και να μας παρουσιάσει τον σχεδιασμό για το επόμενο διάστημα

- να προγραμματίσετε άμεσα τον απολογισμό πεπραγμένων της Περιφερειάρχη και της Εκτελεστικής Επιτροπής με βάση τα όσα προβλέπει το νόμος σε ότι αφορά τη διαδικασία και τη δημοσιότητα (άρθρο 185, παρ. 2-4) και να ενημερώσετε σχετικά το ΠΣ  .

Μυτιλήνη 21/03/2017

Γ.Σπιλάνης

Περιφερειακός Σύμβουλος και Επικεφαλής της παράταξης ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ