Η ΑΠΑΞΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Τα τελευταία γεγονότα στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε συνδυασμό με τα όσα ακούμε και βλέπουμε καθημερινά να συμβαίνουν στις άλλες δύο βαθμίδες της εκπαίδευσης, υπογραμμίζουν για μια ακόμη φορά το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ένα σύστημα που αδυνατεί να παράγει πρώτα απ’όλα ολοκληρωμένους πολίτες με παιδεία που θα συγκροτήσουν μια υγιή κοινωνία και στη συνέχεια τεχνολόγους και επιστήμονες που με τις γνώσεις τους θα μπορούν να συμβάλλουν -μέσα από την προσπάθεια τους για την προσωπική τους ευημερία- στην οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας.

Μα πώς να υλοποιηθούν οι στόχοι αυτοί όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι στο εκπαιδευτικό σύστημα, γονείς και μαθητές, δάσκαλοι και υπουργείο έχουμε βαλθεί με συστηματικό τρόπο – ο καθένας από τη πλευρά του και με διαφορετικό μερίδιο ευθύνης – να αντικαταστήσουμε την εκ-παιδευτική διαδικασία που επιβραβεύει όσους ενδιαφέρονται και προσπαθούν από μια διαδικασία παραγωγής αριστούχων διπλωματούχων ήσσονος προσπάθειας.

Θεωρώ ότι την βασική ευθύνη για όλη αυτή την εξέλιξη την έχουμε εμείς οι γονείς. Οχι μόνο δεν αντιστεκόμαστε στην διολίσθηση αυτή, αλλά συμβάλλουμε καθοριστικά στη ταχύτερη επιδείνωση της κατάστασης με την στάση μας που ξεκινά από την απλή αδιαφορία για το ότι συμβαίνει μέσα στο σχολείο και καταλήγει στην εξεύρεση ατομικών λύσεων για την επίτευξη των στόχων μας: την απόκτηση τυπικών εφοδίων (βλέπε διπλωμάτων) από τα παιδιά μας με οποιοδήποτε οικονομικό κόστος.

Στο μυαλό των περισσοτέρων από εμάς το σχολείο ισοδυναμεί με υποχρεωτική παρουσία των παιδιών μας για ορισμένες ώρες την ημέρα χωρίς προσδοκία απόκτησης σοβαρών γνώσεων, δεξιοτήτων, ερεθισμάτων και γενικότερα εφοδίων που θα τα βοηθήσουν στη συνέχεια της ζωής τους: κάτι σαν φύλαξη. Αυτά θα τα πάρουν μόνο αν εμείς πληρώσουμε: πρώτα τη ξένη γλώσσα, μετά τους υπολογιστές, τη μουσική και τη ζωγραφική, στη συνέχεια τα μαθηματικά, τη φυσική, τα αρχαία. Αν δεν υπήρχαν αυτές οι ρημάδες οι απουσίες δεν θα χρειαζόταν να πηγαίνουν καν στο σχολείο, αφού εκεί όπου πληρώνουμε τα λένε καλύτερα. Άλλωστε αυτό δεν γίνεται μετά το Πάσχα στη 3^η Λυκείου με την δική μας «ευλογία»;

Και μετά αναρωτιόμαστε, εμείς της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, γιατί οι φοιτητές δεν έρχονται στη τάξη να μας ακούσουν και να μάθουν, αλλά προτιμούν να πληρώσουν κάποιον να τους τα πει ή ακόμη και να τους δώσει έτοιμες τις εργασίες. Μα μετά από τόσα χρόνια «εκπαίδευσης» έχουν εμπεδώσει πολύ καλά ότι η «δημόσια δωρεάν εκπαίδευση» δεν έχει αξία. Πρέπει να πληρώσεις για να αγοράσεις κονσερβαρισμένες και μασημένες γνώσεις και τελικά και το ίδιο το πτυχίο (προσεχώς και από τα υπό αναβάθμιση σε μη κρατικά Πανεπιστήμια Ιδιωτικά Κολέγια με τα υψηλά δίδακτρα). Αυτό δεν τους ζητάμε ως γονείς σαν απόδειξη κοινωνικής καταξίωσης; Ευτυχώς που υπάρχει και αυτή η μερίδα των φοιτητών που έστω και καθυστερημένα (3^ο και 4^ο έτος) βγαίνει από τον λήθαργο προσπαθώντας να κερδίσει μέρος του χαμένου χρόνου, αποκτώντας επιστημονικές γνώσεις και δεξιότητες απαραίτητες για επαγγελματική αποκατάσταση.

Ετσι βλέπουμε τις όποιες θετικές προσπάθειες του κράτους και των συνειδητών δασκάλων (με Δ κεφαλαίο) να πέφτουν στο κενό:

-          Τι γίνεται με την ενισχυτική διδασκαλία; Πολλοί την ζητάμε και διαμαρτυρόμαστε που δεν υπάρχει, αλλά όταν ξεκινήσει δεν στέλνουμε τα παιδιά μας γιατί ήδη έχουμε κανονίσει για ιδιαίτερα ή φροντιστήριο αγγλικών!!!!! Λες και δεν γνωρίζαμε από πριν ότι τα μαθήματα θα γίνονταν 1-4μμ.

-          Τι γίνεται με τις εξωεκπαιδευτικές δραστηριότητες που οργανώνουν όλο και περισσότερα σχολεία με την συγχρηματοδότηση του κράτους; Ενας αρχικός ενθουσιασμός που συχνά ξεφουσκώνει αφού δεν αντιμετωπίζεται με υπευθυνότητα από γονείς και μαθητές. Το αποτέλεσμα είναι η εθελοντική δουλειά να καταλήγει ως υποχρέωση του εκπαιδευτικού που πρέπει να τελειώνει για να μην βρεθεί εκείνος και το σχολείο εκτεθειμένοι, αντί να αποτελεί ευκαιρία για δημιουργική δουλειά, για απόκτηση ενδιαφερόντων, για ανάδειξη κλίσεων, για απόκτηση εμπειριών κλπ που μπορούν να βοηθήσουν σε καλύτερο επιστημονικό και επαγγελματικό προσανατολισμό των παιδιών μας. Όταν δεν αντιμετωπίζεται από πολλούς γονείς ως χάσιμο χρόνου απαγορεύοντας στα παιδιά τους να συμμετέχουν. Αλλωστε προέχει το δίπλωμα των αγγλικών να αποκτηθεί στα 12!!!

-          Τι γίνεται με τις εκπαιδευτικές εκδρομές; Τι τα θέλουμε τα μουσεία και την ορθοστασία; Δεν πάμε να δούμε από κοντά τα ινδάλματα μας ή να ψωνίσουμε κανένα συνολάκι ώστε να είμαστε in!!! Αυτό λέγεται εκπαίδευση στο life style!!!

-          Τι γίνεται με τον σεβασμό που πρέπει να δείχνουν οι μαθητές στους δασκάλους τους; Σιγά μην τους αφήσουμε να μαλώσουν τα «βλαστάρια μας». Αλλωστε οι δικές μας παρεμβάσεις που συχνά είναι άστοχες και ιδιοτελείς αποτελούν συχνά τη δικαιολογία πολλών συλλόγων διδασκόντων στο να μην αφήνουν τους Συλλόγους Γονέων να έχουν άποψη για το τι γίνεται μέσα στο σχολείο.

Σ’αυτή μας τη «προσπάθεια» βρίσκουμε «συμπαραστάτες» τόσο τη πολιτεία, όσο και σημαντική μερίδα από την κοινότητα των εκπαιδευτικών.

Οι τελευταίοι κάνουν ότι μπορούν για να μας ευχαριστήσουν για να μην γκρινιάζουμε, ενώ ταυτόχρονα «δείχνουν» τον «σωστό» δρόμο στα παιδιά μας. Τα παραδείγματα πολλά και θα μπω στον πειρασμό να αναφέρω μερικά αντιπροσωπευτικά:

-          Δασκάλα της πόλης μας (χωρίς δυστυχώς να αποτελεί μεμονωμένο παράδειγμα)  διορθώνει ασκήσεις μαθηματικών βάζοντας άριστα σε μαθητές που βγάζουν διαφορετικό αποτέλεσμα. Γιατί; Δεν μπορούσε να ελέγξει την άσκηση σωστά ενώ μιλούσε στο κινητό της!!! Και γιατί να διακινδυνεύσει να την μαρτυρήσουν τα κακά παιδιά; Βάλε λοιπόν δέκα με τόνο σε όλους να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο. Δεν φταίμε εμείς οι γονείς που ενώ μαθαίνουμε ότι αυτό γίνεται σε καθημερινή βάση δεν αντιδρούμε; Μετά αναρωτιόμαστε γιατί τα παιδιά μας αντιδρούν στην όποια πίεση για διάβασμα και επιπλέον θέλουν κινητό από το δημοτικό και απαιτούν να το έχουν μαζί τους στο σχολείο; Η παροιμία είναι γνωστή: «Με όποιο δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις».

-          Καθηγητές που δίνουν θέματα SOS στους μαθητές για τις τελικές εξετάσεις με στόχο να γίνουν αρεστοί σε μαθητές και γονείς που θα κουραστούμε λιγότερο στις επαναλήψεις, ενώ ευκολότερα θα μπορούμε να πάρουμε το πολυπόθυτο «άριστα». Τι επιβραβεύουμε με τη στάση μας; Την μικρότερη προσπάθεια, μέχρι τα παιδιά μας να το εμπεδώσουν.

-          Καθηγητές που βάζουν μεγάλους βαθμούς σε όλα τα μαθήματα για να μην έχουν τη γκρίνια μας, ενώ και αυτοί που θέλουν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους τελικά αναγκάζονται να υποχωρήσουν. Αποτέλεσμα πρώτο είναι να μην μπορεί να φανεί που έχει κλίση ή αντίστοιχα αδυναμία το παιδί μας και δεύτερο να έχουμε δράματα όταν στις εισαγωγικές εξετάσεις η βαθμολογία του γραπτού απέχει «παρασάγγες» από τον προφορικό βαθμό. Τι έχουμε πετύχει με τη στάση μας; Την συνολική απαξίωση του δημόσιου συστήματος (με αντίστοιχο θρίαμβο της παραπαιδείας) στα μάτια των παιδιών, που ενώ ξέρουν ή έστω υποψιάζονται την πραγματική κατάσταση τους, «βολεύονται» προσωρινά με τη ψεύτικη εικόνα που δημιουργείται.

-          Οργάνωση της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών για τα καινούρια βιβλία του Δημοτικού στη περίοδο των μαθημάτων, με αντίστοιχη απώλεια ωρών διδασκαλίας, ενώ υπάρχουν ελεύθερες ημέρες από 15 μέχρι 30 Ιουνίου!!!. Το ίδιο γίνεται συνήθως και με τις συνεδριάσεις των Συλλόγων Διδασκόντων, τις Γενικές Συνελεύσεις των συνδικαλιστικών οργάνων κλπ Προς χαρά των παιδιών μας που γλιτώνουν μαθήματα!!!!

-          Καθηγητές της τεχνικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που έχουν αποδεχτεί το ρόλο που τους δώσαμε γονείς και πολιτεία: ότι τα (για μια ακόμη φορά μετονομασθέντα) ΤΕΕ, είναι αποθήκες ανίκανων μαθητών και επομένως δεν υπάρχει λόγος να γίνεται μάθημα. Λες και δεν έχουμε ως χώρα ανάγκη από καλούς τεχνίτες, χωρίς να χρειάζεται να αναφερθεί ότι πιθανά θα είναι οι πιο καλοπληρωμένοι απ’όλους μας !!!!

  

Δεν θα ήθελα να αναλύσω ιδιαίτερα τις ευθύνες της πολιτείας. Όχι γιατί δεν είναι σημαντικές, αλλά είναι χιλιοειπωμένες και δεν νομίζω ότι έχω να προσθέσω κάτι νέο. Απλά παραθέτω:

-          υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων με αποτέλεσμα οι κτιριακές υποδομές και ο εξοπλισμός να είναι ανεπαρκείς, η χρηματοδότηση για λειτουργικές δαπάνες (θέρμανση, καθαρισμό, γραφική ύλη κλπ) μονίμως μικρή και καθυστερημένη, οι διδάσκοντες κακοπληρωμένοι και ωθούμενοι να βρουν πρόσθετα εισοδήματα, ασκούν πλημμελώς στην καλύτερη των περιπτώσεων τα εκπαιδευτικά τους καθήκοντα. Αυτό το 5% της χρηματοδότησης της παιδείας παραμένει άπιαστο όνειρο και με δική μας ευθύνη.

-          στρεβλό θεσμικό πλαίσιο που ευνοεί τις «έξωθεν» παρεμβάσεις στις οποίες επιδίδονται όλες οι κυβερνήσεις και οι παρατρεχάμενοι τους με περισσό ζήλο, αλλά δεν επιτρέπει την ανάληψη ευθυνών από την ίδια την εκπαιδευτική κοινότητα για την επίτευξη των στόχων της εκπαίδευσης. Συνεχή νομοθετήματα που με την πρόφαση να μην αφήσουν περιθώρια για αυθαιρεσίες, δημιουργούν ένα τέτοιο πλέγμα που οδηγεί στην παραλυσία ή στην παρανομία στη προσπάθεια να λειτουργήσει το σύστημα. Αποτέλεσμα να επικρατούν η ασυδοσία αφού κανείς δεν τιμωρείται και η ακινησία

-          Εστίαση στο εξεταστικό αντί της εστίασης στη γνώση και στη διαμόρφωση πολιτών. Η κοινή γνώμη, με την ευγενική συμπαράσταση των ΜΜΕ και σημαντικής μερίδας πολιτικών, απαιτεί διευκολύνσεις για την επίτευξη του υπέρτατου στόχου: την ανοιχτή πρόσβαση σε τίτλους σπουδών και στην παραπάνω βαθμίδα εκπαίδευσης χωρίς ουσιαστική αξιολόγηση που αποτελεί άλλωστε δημοκρατική κατάκτηση και κεκτημένο!!!!!!   Ποιος τολμά να εμποδίσει την πορεία αυτή με εντατικοποίηση των σπουδών. Αφού έτσι κι’αλλοιώς –η δικαιολογία είναι έτοιμη- το πτυχίο δεν έχει αντίκρισμα στην αγορά εργασίας και όπου αν δεν υπάρχει μέσον, παραμονεύει η ανεργία, γιατί να εμποδίσουμε κάποιον να φτάσει ανενόχλητος στην απόκτηση του;

Είναι τόσο ζοφερή η εικόνα ή μήπως οι γνωστές Κασσάνδρες προβλέπουν την καταστροφή που τελικά δεν έρχεται; Και αν ναι, υπάρχει λύση και ποια είναι αυτή;

Κρίση υπάρχει και είναι αναμφισβήτητη. Δυστυχώς δεν αποτελεί απλά κρίση των διαδικασιών του εκπαιδευτικού συστήματος που θα θεραπευτεί με τεχνικές ρυθμίσεις νομοθετικού χαρακτήρα.  Αλλωστε και όσες καινοτόμες προσπάθειες εισήχθηκαν στο σύστημα, αποβλήθηκαν ως ξένο σώμα γιατί υπήρξε προσπάθεια επιβολής χωρίς την αντίστοιχη προετοιμασία της εκπαιδευτικής κοινότητας. Αποτελεί βαθιά κρίση αξιών του κοινωνικού συστήματος που αντανακλάται και στην εκπαίδευση. Αν δεν συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημα οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (γονείς – ειδικά στις χαμηλές βαθμίδες εκπαίδευσης-, εκπαιδευόμενοι και δάσκαλοι) ώστε να προχωρήσουμε σε αλλαγή στάσης αξιοποιώντας το υφιστάμενο πλαίσιο και τα διαθέσιμα μέσα ώστε να προετοιμάσουμε το δρόμο για ουσιαστικές αλλαγές, δύσκολα βλέπω τη πολιτεία να «αναγκάζεται» να πάρει τέτοιες πρωτοβουλίες. Αντίθετα να νομοθετεί για να ρυθμίσει όσα θεωρεί εκκρεμότητες.  Αυτό το ζούμε τις μέρες αυτές με τα γεγονότα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Νομίζω ότι θα πρέπει πρώτα απ’όλα εμείς οι γονείς να πάψουμε να είμαστε Ιδιώτες και να ξαναγίνουμε Πολίτες στηρίζοντας το δημόσιο σχολείο και απαιτώντας από την πολιτεία και τους εκπαιδευτικούς να αλλάξουν στάση. Πρέπει να αποφασίσουμε να αφιερώσουμε το χρόνο που χρειάζεται δραστηριοποιούμενοι στους Συλλόγους Γονέων και σε συνεργασία με τους Συλλόγους Διδασκόντων και τις μαθητικές κοινότητες να εργαστούμε ώστε η Δημόσια Εκπαίδευση να παίξει τον ρόλο της προς την κοινωνία στο σύνολο της. Αν εμείς δεν θέλουμε να παρέμβουμε αφήνοντας τον ρόλο αυτό στους «άλλους», ας μη γκρινιάζουμε ότι τίποτα δεν γίνεται!!!!

Και ας μην ξεχνάμε: η απαξίωση του δημόσιου σχολείου, αποτελεί το πρώτο βήμα κοινωνικού αποκλεισμού των πλέον αδύναμων της κοινωνίας μας που στη συνέχεια επηρεάζει όλους μας. Σήμερα αφορά τα παιδιά της διπλανής πόρτας, τον Αλεξ, αύριο τα παιδιά μας, μεθαύριο όλη την κοινωνία.

ΕΜΠΡΟΣ, Ιούνιος 2006