Συνδυασμός: ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ

Σπιλάνης Ιωάννης του Πάνου, Υποψήφιος Περιφερειάρχης, Δρ. Οικονομολόγος, Επ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Βελούτσος Δημήτριος του Γρηγορίου, Υποψήφιος Αντιπεριφερειάρχης Λέσβου, Συνταξιούχος εκπαιδευτικός, τ. Αντιδήμαρχος Πλωμαρίου

Δραπανιώτης Μανουήλ του Σοφιανού, Υποψήφιος Αντιπεριφερειάρχης Σάμου, Ελεύθερος επαγγελματίας - ηχολήπτης

Πιππίδης Μιχαήλ του Ιωάννη, Υποψήφιος Αντιπεριφερειάρχης Χίου, Γεωλόγος – Συνταξιούχος Νομαρχιακός υπάλληλος

Περιφερειακή Ενότητα Ικαρίας

1. Μαυρογεώργης Θεοφάνης του Χρήστου, Συνταξιούχος, οικονομολόγος
2. Μπαστούνα Καρναβά Αγγελική του Κωνσταντίνου, Συνταξιούχος Ασφαλίστρια
3. Νιαπά Αγγελική του Παντελή, Οικονομολόγος - Ιδιωτική υπάλληλος

Περιφερειακή Ενότητα  Λέσβου

1. Αθηνιώτης Γεώργιος του Αντωνίου, Συνταξιούχος Έμπορος
2. Βουνάτσος Στυλιανός του Χαραλάμπους, Συνταξιούχος ελεύθερος επαγγελματίας – Φανοποιός
3. Γενητσαριώτης Νικόλαος του Παναγιώτη, Αρτοποιός
4. Γλιγλής Γρηγόριος του Κωνσταντίνου, Ελαιοκαλλιεργητής - Τυποποιητής
5. Δρακούλα Ειρήνη του Γεωργίου, Καθηγήτρια Γαλλικών
6. Ζιάκα Ιωάννα του Ξενοφώντος, Σχεδιάστρια - Γραφίστρια - Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
7. Κόκκαλη Ασπασία του Ευαγγέλου, Συνταξιούχος Εθνικής Τράπεζας
8. Κουντουρά Μαριάνθη του Αθανασίου, Συνταξιούχος Δημόσιος Υπάλληλος, Ενεργειακή θεραπεύτρια
9. Κωνσταντέλλης Μιχάλης  του Ιωάννη, Δημοσιογράφος - Υποψήφιος διδάκτορας ΜΜΕ και Κινηματογράφου
10. Λόγγιοζ (Λογγίου) Κλεονίκη του Βασιλείου, Ιδιωτική Υπάλληλος, Σύμβουλος επιχειρηματικότητας
11. Ματαράγκας Διονύσιος του Ιωάννη, Δρ. Γεωλόγος - Συνταξιούχος Ι.Γ.Μ.Ε
12. Μεφίρης Ηλίας του Στεφάνου, Συνταξιούχος ΟΤΕ, Φωτογράφος
13. Μπουρνούς Δημήτριος του Νικολάου, Σκηνοθέτης
14. Νίκου-Σταυρινός Αλέξανδρος του Μιχαήλ, Τουριστικός Επιχειρηματίας
15. Πανταχός Μιχαήλ του Βασιλείου, Τουριστικός Επιχειρηματίας
16. Παυλής Ιωάννης του Σπυρίδωνος, Φαρμακοποιός
17. Πρίμπας Παναγιώτης του Ευστρατίου, Ελεύθερος επαγγελματίας – Υποδηματοποιός
18. Σαββάκη Χριστίνα του Ευαγγέλου, Συνταξιούχος Εθνικής Τράπεζας
19. Τζωάννου Βικτωρία του Σοφοκλή, Πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας
20. Χλίμπου Δέσποινα του Μιχαήλ, Ασφαλιστικός Πράκτορας

Περιφερειακή Ενότητα  Λήμνου

1. Γλίτζου Δαμασκηνή του Κωνσταντίνου, Έμπορος
2. Κατενίδης – Κατένος Κωνσταντίνος του Κίμωνα, Σύμβουλος Τουρισμού
3. Μάκος Χρήστος του Αθανασίου, Συνταξιούχος

Περιφερειακή Ενότητα Σάμου

1. Αποστολάτος Κωνσταντίνος του Δημητρίου, Διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, Θεατρολογία, Ελεύθερος επαγγελματίας – Βιβλιοχαρτοπώλης
2. Ευσταθίου Δημήτριος - Άγγελος του Σπυρίδωνος, Άνεργος
3. Κνήτης Στυλιανός του Γεωργίου, Λογιστής
4. Λάσκαρη Καλλιόπη  του Γεωργίου, Οικογενειακός Σύμβουλος
5. Στεφανάκης Στέφανος του Ιωάννη, Άνεργος 
6. Τζερέτας Εμμανουήλ του Δημητρίου, Τουριστικός Επιχειρηματίας - Προπονητής Ποδοσφαίρου
7. Τσίχλας Χαράλαμπος του Χρήστου, Ελεύθερος επαγγελματίας - Ψυκτικός

Περιφερειακή Ενότητα Χίου

1. Ζαχαριάδης Εμμανουήλ του Κωνσταντίνου, Γιατρός
2. Καραγιώργης Ανδρέας του Μάρκου, Οικονομολόγος - Αντιπρόεδρος αδελφότητας Ψαριανών
3. Λαγού Ευγενία  του Μόδεστου, Τουριστικός επιχειρηματίας – Σύμβουλος επιχειρήσεων
4. Μέλης Μιχαήλ του Νικολάου, Σύμβουλος υπηρεσιών πληροφορικής
5. Ξηνταριανός Δημήτριος  του Παράσχου, Συνταξιούχος τραπεζικός
6. Πιπίδη - Καλογήρου Κορνηλία  του Αυγούστου, Φοιτήτρια
7. Σπυράκης Σταμάτιος  του Γεωργίου, Καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
8. Στρογγυλός Παναγιώτης του Κωνσταντίνου, Συνταξιούχος υπάλληλος Νοσοκομείου Χίου
9. Φραγκάκη Μαρία του Στεφάνου, Καθηγήτρια μουσικής
10. Φωτεινός Ιωάννης του Χρήστου, Οικονομολόγος
11. Ψαρέλλη Ειρήνη του Στεφάνου,  Δημοσιογράφος - σκηνοθέτης

Συνέντευξη στην Ευη Σαλτού - Εφημερίδα τα ΝΕΑ

Εύη Σαλτού - Εφημερίδα ΤΑ ΝΕA

1.  Προβληματική η ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών της Περιφέρειας με την υπόλοιπη Ελλάδα, ιδίως το χειμώνα. Τι προτίθεστε να κάνετε; 
 

Η ακτοπλοΐα αποτελεί μαζί με την ανάπτυξη τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η ελκυστικότητα των νησιών ως τόπων κατοικίας και οικονομικής δραστηριότητας εξαρτάται από το δίκτυο και τα χαρακτηριστικά του, την συχνότητα των συνδέσεων, την έγκαιρη ανακοίνωση δρομολογίων, την ποιότητα και τις τιμές των παρεχόμενων υπηρεσιών. Στόχο της Περιφέρειας αποτελεί ένα δίκτυο συνδυασμένων μεταφορών (ακτοπλοϊκών, αεροπορικών, υδροπλάνων) που θα εξυπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες των νησιών λαμβάνοντας υπόψη εποχιακές διακυμάνσεις και διαφορετικά μεγέθη νησιών σε τιμές που να εξασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον και την εδαφική συνοχή με βάση την κοινοτική νομοθεσία. Αυτός ο στόχος θα επιδιωχθεί σε συνεργασία με τις άλλες νησιωτικές περιφέρειες από το κεντρικό κράτος - που έχει εκ του νόμου  την ευθύνη του σχεδιασμού και της χρηματοδότησης - αξιοποιώντας όλες τις ευκαιρίες που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε ότι αφορά τις υπηρεσίες δημόσιου συμφέροντος.

  

2.  Δεκάδες λαθρομετανάστες μπαίνουν καθημερινά στη χώρα μέσω των νησιών του Βορείου Αιγαίου. Πώς μπορεί να λυθεί το πρόβλημα;

Το πρόβλημα των πολιτικών και οικονομικών μεταναστών δεν μπορεί να λυθεί αν δεν λυθούν οι αιτίες που το δημιουργούν, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή όλο και μεγαλύτερων τμημάτων του πληθυσμού των χωρών της ευρύτερης περιοχής. Το θέμα για την Ελλάδα συνολικά μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με αλλαγή της κοινοτικής νομοθεσίας αλλά και με την αυστηρή τήρηση των προβλεπόμενων διεθνών κανόνων σε ότι αφορά τη παροχή ασύλου, την επαναπροώθηση των μεταναστών, την τιμωρία των διακινητών κλπ. Η Περιφέρεια οφείλει να βοηθά τις αρμόδιες εθνικές αρχές, που έχουν αναλάβει το ρόλο της φύλαξης των συνόρων και της διαχείρισης των μεταναστών - όταν τελικά αποβιβάζονται στα νησιά με το να συνδράμει ώστε οι συνθήκες προσωρινής διαβίωσης τους στα νησιά να είναι ανθρώπινες, φροντίζοντας ταυτόχρονα να μην υπάρξουν προβλήματα δημόσιας υγείας.    

3.  Υψηλά τα ποσοστά ανεργίας στην Περιφέρειά σας. Με ποιον τρόπο θα παραμείνουν οι νέοι στα νησιά τους;

Η ανεργία μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με Αναπτυξιακό Σχέδιο προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της νησιωτικής Ελλάδας και να εστιάζεται στο τρίπτυχο: Ποιοτικό, πράσινο και δημιουργικό Αιγαίο. Το σχέδιο αυτό είναι το μόνο που μπορεί να αξιοποιήσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Περιφέρειας που είναι το πολιτιστικό, το φυσικό και το παραγωγικό της κεφάλαιο. Η ανάπτυξη αυτή είναι ο  μ ό ν ο ς  τρόπος για  να δημιουργηθούν εξωστρεφείς δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας που θα κρατήσουν τους νέους - και ειδικά τους εκπαιδευμένους - στα νησιά.

Περιφερειακή Διακυβέρνηση: ανάγκη για βαθιές τομές

Η προεκλογική περίοδος ανέδειξε ένα σημαντικό πρόβλημα: ο νέος θεσμός της περιφερειακής αυτοδιοίκησης δεν φαίνεται να έχει ξεκάθαρο και αναγνωρίσιμο από τους πολίτες ρόλο με συνέπεια να υπάρχει απροθυμία εμπλοκής των πολιτών στις περιφερειακές εκλογές σε όλη τη χώρα. Αυτό γίνεται εντονότερο στις νησιωτικές περιφέρειες όπου η έννοια του περιφερειακού έργου είναι ανύπαρκτη με αποτέλεσμα να υπάρχει αδυναμία κατανόησης το γιατί υπάρχει η περιφέρεια, αφού οι πολίτες έβλεπαν τον Δήμο, την Περιφέρεια, αλλά και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση να διαγκωνίζονται για την υλοποίηση παρόμοιων παρεμβάσεων μη αξιοποιώντας ορθολογικά, σε δύσκολους καιρούς, ανθρώπινο δυναμικό, χρήματα και εξοπλισμό.

Αποτελεί ερώτημα για την κοινωνία ποιού φορέα είναι αρμοδιότητα η παρέμβαση για αποκατάσταση ζημιών μετά από φυσικές καταστροφές, η προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος, η παρέμβαση για θέματα ύδρευσης-άρδευσης και γενικά διαχείρισης των υδατικών πόρων, οι περιβαλλοντικές παρεμβάσεις (πχ. καθαρισμός ρεμάτων, παραλιών), η τουριστική ανάπτυξη, η ενίσχυση των πολιτιστικών δράσεων, η κατάρτιση, η ενοικίαση δημόσιων χώρων όπως παραλιών, πεζοδρομίων, λιμενικών ζωνών κλπ, οι αδειοδοτήσεις επιχειρήσεων, η καθαριότητα και η διαχείριση της λιμενικής ζώνης και πολλά άλλα. Και ακόμη ποιός είναι αρμόδιος να προσδιορίζει ανάγκες και να αντιμετωπίσει προβλήματα που επηρεάζουν τη ποιότητα ζωής και την ανάπτυξη έστω και αν βρίσκονται στη σφαίρα των αρμοδιοτήτων του κεντρικού κράτους όπως πχ η υγεία, η παιδεία και η ακτοπλοΐα. Η παρέμβαση της Περιφέρειας δεν είχε διακριτή ταυτότητα ούτε καν στον τομέα που έχει τη βασική αρμοδιότητα, τον αναπτυξιακό σχεδιασμό.

Αυτό οφείλεται σε ένα βαθμό στο γεγονός ότι ο Ν.3852/2010 (Καλλικράτης) δεν έκανε από την αρχή σαφή τα όρια δράσης των δύο βαθμών της αυτοδιοίκησης, ενώ η δημιουργία των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων με επικεφαλής πολιτικό προϊστάμενο, που στη συνέχεια αναζητούσε αναπτυξιακό ρόλο, περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα γιατί στην αντίληψη των εμπλεκόμενων η ανάπτυξη ταυτίζεται με τη κατασκευή έργων υποδομής και τη χρηματοδότηση ή εκτέλεση συγκεκριμένων δράσεων.

Βλέποντας το τι έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια, διαπιστώνει κανείς σύγχυση και αναποτελεσματικότητα που επιδεινώνεται από τον ενισχυμένο κατασταλτικό ρόλο των Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου που τελικά αποφαίνονται ανάλογα με τη κρίση τους ή την «άνωθεν» παρέμβαση κατά πόσο ένας φορέας είναι αρμόδιος να παρέμβει, εκτελώντας μια δαπάνη. Αλλωστε ποτέ δεν ολοκληρώθηκε η διοικητική μεταρρύθμιση που ήθελε να περιορίσει το κεντρικό κράτος σε επιτελικό ρόλο σχεδιασμού πολιτικών και την ανάθεση των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων και υλοποίηση δράσεων αποκλειστικά σε αποκεντρωμένα όργανα και ειδικά στην αυτοδιοίκηση. Η πολιτική κουλτούρα που συνδέει την εξουσία με τη διανομή χρήματος με αδιαφανή κριτήρια παραμένει ιδιαίτερα ισχυρή. Η επιλεκτική μέχρι σήμερα παρέμβαση της Περιφέρειας καλυπτόμενη για μια σειρά από θέματα πίσω από το στερεότυπο «δεν είναι δική μας αρμοδιότητα» ή οι παρεμβάσεις διαμαρτυρίας χωρίς επεξεργασμένες και ρεαλιστικές προτάσεις δεν δίνουν ξεκάθαρη εικόνα για το ρόλο που θα έπρεπε να διαδραματίζει στην συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων της περιοχής.

Είναι αλήθεια ότι το πνεύμα του νόμου 3852/2010 ήθελε να αναθέσει στους Δήμους την κάλυψη των αναγκών των πολιτών και των επιχειρήσεων, στη Περιφέρεια τον αναπτυξιακό σχεδιασμό και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων της αυτοδιοίκησης και τη λειτουργία όσων αρμοδιοτήτων έπρεπε για συνταγματικούς λόγους να παραμείνουν στο κεντρικό κράτος. Όμως άλλο το «πνεύμα» του, άλλο το «γράμμα» του και άλλο οι αντιλήψεις όσων ανέλαβαν τους επιμέρους πολιτικούς ρόλους χωρίς να γνωρίζουν ή να θέλουν να σεβαστούν τα όρια. Τη θεσμική αυτή σύγχυση ήρθε να επιδεινώσει η κρίση με τις συνεχείς περικοπές πόρων αλλά και με περισσότερες παρεμβάσεις του κράτους στην αυτοδιοίκηση που συχνά ξεπερνούν τους ελέγχους νομιμότητας των πράξεων της, επιλεκτικά πολλές φορές ανάλογα με πολιτικές ή προσωπικές συμπάθειες, ενώ συχνή είναι η εμπλοκή πολιτικών προσώπων της κεντρικής σκηνής (υπουργοί, βουλευτές και εξωθεσμικοί παράγοντες) για θέματα καθαρά τοπικού χαρακτήρα. Τα παραδείγματα πολλά με κορυφαίο αυτό του Σταδίου Μυτιλήνης όπου ένα έργο τοπικής σημασίας μεταβλήθηκε σε κεντρικό πολιτικό θέμα για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους αλλά και εξαιτίας των ασαφειών για το ποιος κάνει τι.

Τα παραπάνω οδηγούν στη διαπίστωση ότι οι λειτουργίες της κεντρικής και της αποκεντρωμένης διοίκησης και το ρυθμιστικό πλαίσιο της αυτοδιοίκησης πρέπει να αξιολογηθούν ως προς την αποτελεσματικότητα τους και να αναδιαρθρωθούν ριζικά μετά από μελέτη στόχων, μέσων και διαθέσιμων μηχανισμών, θεσμών και εργαλείων με βάση την αρχή της επικουρικότητας που ισχύει διεθνώς.

Αν προσπαθούσε κάποιος να ταξινομήσει τις παρεμβάσεις της περιφέρειας σε σχέση τόσο με τις αρμοδιότητες όσο και με τα θέματα – προβλήματα των κατοίκων και των επιχειρήσεων για τα οποία πρέπει να έχει μια άμεση ή έμμεση παρέμβαση ανάλογα με το επίπεδο διοίκησης στο οποίο αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν, μέσα στο υφιστάμενο πλαίσιο, αυτές διακρίνονται:

-    σε θέματα που είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας της Κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης αφού αφορούν ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές που εφαρμόζονται με βάση τη νομοθεσία συνήθως ενιαία και οριζόντια σε τομείς όπως πχ η ακτοπλοϊα, η υγεία, η παιδεία, η φορολογία, η κοινωνική πολιτική, η αγροτική πολιτική, η αναπτυξιακή πολιτική, η πολιτική προστασία, η λειτουργία της αυτοδιοίκησης κλπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο ρόλος της Περιφέρειας είναι, σε συνεργασία με τις άλλες νησιωτικές Περιφέρειες, να επιδιώξει την εφαρμογή της συνταγματικής επιταγής για ειδική νησιωτική πολιτική. Με αυτόν τον στόχο η διαμόρφωση τεκμηριωμένων και ολοκληρωμένων προτάσεων σε διαβούλευση με τους άλλους ενδιαφερόμενους φορείς και η συνεχής διεκδίκηση εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης νησιωτικής πολιτικής οφείλει να αποτελεί ένα διαρκές αντικείμενο ενασχόλησης για να υπάρξουν αποτελέσματα.

Εργαλεία υπάρχουν για να βοηθήσουν στο σκοπό αυτό και δεν αξιοποιήθηκαν γιατί δεν υπάρχει πολιτική βούληση: το Συμβούλιο Νησιωτικής Πολιτικής και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Νησιωτικής Πολιτικής στη ΓΓ Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, το Δίκτυο Ελληνικών Νησιωτικών Περιφερειών (άρθρο 101 του Καλλικράτη) που συστήθηκε από τις τρεις πολυνησιωτικές περιφέρειες, αλλά δεν λειτούργησε και η Επιτροπή Νησιών της Ευρώπης που λειτουργεί από το 1980 χωρίς τη συμμετοχή της Περιφέρειας Β.Αιγαίου, ο ΕΟΑΕΝ και το INSULEUR (για θέματα επιχειρηματικότητας), ο Ελληνικός Επιμελητηριακός ΣΥνδεσμος Μεταφορών (ΕΕΣΥΜ) και άλλοι.

-     σε θέματα που είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας της περιφερειακής αυτοδιοίκησης όπως είναι ο αναπτυξιακός σχεδιασμός. Δυστυχώς ο σχεδιασμός παραμένει μια έννοια βαθειά παρεξηγημένη στη χώρα μας και ταυτισμένη με προ 30ετίας αντιλήψεις περί του ρόλου των έργων υποδομής. Τα χρόνια που πέρασαν από τον πρώτο μεσοχρόνιο σχεδιασμό του επέβαλαν τα ΜΟΠ το 1987 ελάχιστα άλλαξαν στις αντιλήψεις αυτών που λαμβάνουν τις αποφάσεις. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες των κανονισμών που διέπουν τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, των εγκυκλίων και των παρεμβάσεων των ευρωπαίων αξιωματούχων για ανάγκη συνεκτικού αναπτυξιακού σχεδίου στο οποίο τα έργα υποδομής αποτελούν ένα σημαντικό μέσο υλοποίησης των στόχων του, αυτά λειτουργούν ως αυτοσκοπός χωρίς να εξετάζεται η σκοπιμότητα τους, δηλαδή τι θα αποδώσουν και ποιο στόχο εξυπηρετούν εκτός από την επανεκλογή αυτών που τα διαφημίζουν ως προσωπικό τους κατόρθωμα. Οσο δε πιο μεγάλα σε προϋπολογισμό και εντυπωσιακά σε «εμφάνιση» είναι τα έργα τόσο πιο ελκυστικά είναι (από τη πολιτική σκοπιά και μόνο) με αποτέλεσμα όλες οι άλλες, οι λεγόμενες «ήπιες» δράσεις να περνούν σε δεύτερη και τρίτη μοίρα. Αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης είναι έργα να κατασκευάζονται, απορρόφηση πόρων να υπάρχει (λειτουργεί και αυτή ως αυτοσκοπός), αλλά βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση να μην υπάρχουν αφού κανείς δεν ασχολείται με την δημιουργία εξωστρεφών ανταγωνιστικών οικονομικών δραστηριοτήτων είτε σε παραδοσιακούς τομείς όπως ο πρωτογενής, η μεταποίηση και ο τουρισμός είτε σε σύγχρονους τομείς όπως η πολιτιστική παραγωγή, η αξιοποίηση του περιβάλλοντος, η δημιουργία διεθνών υποδομών έρευνας και εκπαίδευσης για προσέλκυση ξένων, η καινοτομία. Εργα, έργα, έργα και μόνο έργα με στόχο την απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και μόνο.

Και στη περίπτωση αυτή υπάρχουν τα εργαλεία που δεν χρησιμοποιήθηκαν με τον καλύτερο τρόπο ή καθόλου: η Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης αποτελεί το θεσμοθετημένο όργανο για τη διαβούλευση σε ότι αφορά τον αναπτυξιακό σχεδιασμό δεν λειτούργησε, η Αναπτυξιακή Εταιρεία της Περιφέρειας που θα πρέπει να έχει ενεργό ρόλο σε «ήπιες και καινοτόμες δράσεις» είναι εδώ και τρία χρόνια για κλείσιμο, ο θεσμός του Συμπαραστάτη της Επιχείρησης και του Πολίτη δεν ενεργοποιήθηκε. Τέλος ένα άλλο ισχυρό αναπτυξιακό εργαλείο, η κοινωνική οικονομία, που στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες καλύπτει το 20 με 30% του ΑΕΠ όχι μόνο δεν αξιοποιήθηκε (60 εκ € κοινοτικοί πόροι περιμένουν αδιάθετοι) αλλά αντίθετα απαξιώθηκε μέσα από πελατειακές πρακτικές (Συνεταιριστικές Τράπεζες, Αναπτυξιακές Εταιρείες, ΜΚΟ όπως τώρα τείνει να συμβεί με τις ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ). Όμως δεν φταίνε τα εργαλεία, που αλλού λειτουργούν ως μοχλοί ανάπτυξης, αλλά οι άνθρωποι που τα χρησιμοποιούν για άλλους στόχους από αυτούς για τους οποίους δημιουργήθηκαν.  

-         σε θέματα αντιμετώπισης τοπικών προβλημάτων που αποτελούν κύρια την ενασχόληση των Δήμων αλλά με συναρμοδιότητα ή δυνατότητα χρηματοδότησης της Περιφέρειας (πχ. θέματα ύδρευσης, αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, τουριστική προβολή, πολιτιστικές δραστηριότητες, κατάρτιση) όπως αναφέρθηκε υπήρχε συχνά ανταγωνιστική διάθεση ή απροθυμία συνεργασίας. Στη περίπτωση αυτή οι δύο βαθμοί αυτοδιοίκησης οφείλουν να λειτουργήσουν συνεργατικά και αποτελεσματικά μέσα από την Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης και από συνεχή διμερή συνεργασία με βάση μια αρχή: η Περιφέρεια σχεδιάζει οριζόντιες (για ολόκληρη τη περιφέρεια) αναπτυξιακές πολιτικές με βάση συγκεκριμένες αρχές και στόχους τις οποίες εξειδικεύει μαζί με τους Δήμους με βάση τις ιδιαιτερότητες του κάθε νησιού σε έργα και δράσεις. Το πλαίσιο βάζει η Περιφέρεια και την εξειδίκευση και την υλοποίηση ο Δήμος. Αυτός ο τύπος της συνεργασίας πρέπει να γίνει ξεκάθαρος (πολιτικά και θεσμικά) ώστε να είναι και αποδοτικός και επωφελής προς όλους.

Σαν συμπέρασμα της ανάλυσης που προηγήθηκε αλλά και των άλλων κειμένων που η παράταξη ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ έχει δημοσιοποιήσει για να ενημερώσει τους πολίτες του Β.Αιγαίου για το πως σχεδιάζει να διοικήσει τον τόπο με ενεργοποίηση όλων των δυνατοτήτων που δίνει ο σήμερα Καλλικράτης, προτείνεται συνοπτικά η ακόλουθη λειτουργία των βασικών οργάνων, δομών και υπηρεσιών της Περιφέρειας:

Ø  Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης που αποτελεί το ανώτατο όργανο συμμετοχικής διαδικασίας σε επίπεδο Περιφέρειας αφού περιλαμβάνει Δημάρχους, εκπροσώπους φορέων και πολίτες. Συγκαλείται κάθε τρίμηνο και διατυπώνει γνώμη για τα σημαντικά θέματα που αφορούν τη Περιφέρεια όπως η αναπτυξιακή στρατηγική, το περιφερειακό επιχειρησιακό σχέδιο, και η νησιωτική πολιτική (που περιλαμβάνει θέματα ακτοπλοϊας, υγείας κλπ) καθώς και τον ετήσιο απολογισμό του Περιφερειάρχη και της Εκτελεστικής Επιτροπής.

Ø      Περιφερειακό Συμβούλιο, το βασικό όργανο λήψης αποφάσεων της Περιφέρειας που εγκρίνει τον σχεδιασμό και παρακολουθεί την υλοποίηση του

Ø      Εκτελεστική Επιτροπή, το επιτελικό όργανο συντονισμού της δράσης της Περιφέρειας

Ø      Χωρικοί και θεματικοί Αντιπεριφερειάρχες, οι εκτελεστικοί βραχίονες της Περιφέρειας που προϊστανται των υπηρεσιών και των Επιτροπών του Περιφερειακού Συμβουλίου:

• Οικονομική Επιτροπή, με τις αρμοδιότητες που προβλέπει ο νόμος
• Επιτροπή Αναπτυξιακού Σχεδιασμού, Επιχειρηματικότητας, Καινοτομίας, Κοινωνικής Οικονομίας και Απασχόλησης, που θα αναλάβει την παρακολούθηση της εκπόνησης του συνολικού αναπτυξιακού σχεδιασμού και του επιχειρησιακού σχεδίου της Περιφέρειας με έμφαση σε ανταγωνιστικές, εξωστρεφείς δραστηριότητες,  
• Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, που θα αναλάβει να σχεδιάσει δράσεις για τη βελτίωση της ελκυστικότητας των νησιών ως τόπων κατοικίας
• Περιφερειακή Επιτροπή Ισότητας των Φύλων,
• Περιφερειακό Συμβούλιο Τουρισμού, που συστήνεται με απόφαση του Περιφερειάρχη και συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων ώστε να υπάρξει συναντίληψη, συναπόφαση και κοινή δράση ώστε να μπει ο τουρισμός σε νέα πορεία,
• Περιφερειακό Συμβούλιο Αγροτικής Ανάπτυξης για να υπάρξει συμμετοχικός σχεδιασμός στους επιμέρους κλάδους του πρωτογενή τομέα και η εκπόνηση ανάλογου επιχειρησιακού σχεδίου.
• Περιφερειακό Συμβούλιο Καινοτομίας που θα έχει διατομεακή - οριζόντια προσέγγιση αφού θα πρέπει να αναπτύξει και να εισάγει τόσο στις επιχειρηματικές δράσεις, όσο και στη λειτουργία του δημόσιου και του κοινωνικού τομέα τις κατάλληλες καινοτομίες που θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα και την απόδοση τους.

Ø  Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης, για να συμβάλει με τις παρεμβάσεις του προς στη διοίκηση στην βελτίωση της ελκυστικότητας της Περιφέρειας για εγκατάσταση και παραμονή δραστηριοτήτων και ανθρώπων.

Βασικοί (αλλά όχι αποκλειστικοί ) βραχίονες σχεδιασμού και υλοποίησης της αναπτυξιακής στρατηγικής της Περιφέρειας αποτελούν: 

• Δ/νση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού που έχει την ευθύνη του συνολικού αναπτυξιακού σχεδιασμού ανεξάρτητα της προέλευσης των πόρων και θα πρέπει να συντονίσει τις άλλες Δ/νσεις για την εκπόνηση των κλαδικών σχεδίων (πχ. αγροτικής ανάπτυξης, υδατοκαλλιεργειών και αλιείας, τουρισμού, κατάρτισης και δια βίου μάθηση του ανθρώπινου δυναμικού κλπ.
• Διαχειριστική Αρχή: αποτελεί το εργαλείο που έχει δημιουργήσει το κράτος για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που όμως πρέπει να αλλάξει όλες τις διαδικασίες σχεδιασμού και έγκρισης ένταξης δράσεων και έργων προτάσσοντας την αξιολόγηση της σκοπιμότητας με σαφή κριτήρια. 
• Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης που έχει ως βασική αρμοδιότητα την διαχείριση των πόρων, ενώ μπορεί να συμβάλει στον αναπτυξιακό σχεδιασμό 
• Περιφερειακή Αναπτυξιακή Εταιρεία για τη προώθηση της επιχειρηματικής, οικονομικής και βιώσιμης ανάπτυξης της Περιφέρειας μέσα από την υλοποίηση «ήπιων» και καινοτόμων παρεμβάσεων.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

Σημαντικά προβλήματα στην υλοποίηση προγραμματισμένων αναπτυξιακών δράσεων και έργων αναμένεται να δημιουργήσει η εγκύκλιος που εξέδωσε ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης, με ημερομηνία 14 Απριλίου, προς τις διαχειριστικές αρχές, με την οποία «αναστέλλονται, σύμφωνα με μνημονιακή υποχρέωση οι εντάξεις έργων και η υπογραφή συμβάσεων εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, που θα συμφωνούνται με την ΕΕ».
 

Αυτή η προσέγγιση εμφανίζεται ως υποχρεωτική από το Υπουργείο Ανάπτυξης με το δεδομένο ότι οι εντάξεις των έργων στα διάφορα επιχειρησιακά προγράμματα είχε φτάσει στο ύψος του 152% του συνολικού προϋπολογισμού, γεγονός που σημαίνει ότι οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων προέβαιναν σε «πελατειακού-προεκλογικού τύπου» εντάξεις χωρίς να υπάρχει πραγματικό αντίκρισμα, αφού δεν υπήρχαν επαρκείς κοινοτικοί πόροι για να υλοποιηθούν τα έργα. Στόχος, όπως επισημαίνεται στην εγκύκλιο, «είναι η μείωση της υπερδέσμευσης στο επίπεδο του 105 -115%» , δηλαδή απένταξη του 30% των έργων.

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν πολλά ερωτηματικά τόσο για τον συνολικό αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας όσο και ειδικότερα για το τι συμβαίνει ειδικά στη Περιφέρεια Β.Αιγαίου.

-    Ο αναπτυξιακός σχεδιασμός της χώρας γίνεται με μοίρασμα υποσχέσεων χωρίς αντίκρισμα που οδηγούν σε υπερδεσμεύσεις αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων. Με εντάξεις έργων χωρίς μελέτη σκοπιμότητας, χωρίς την πραγματική προστιθέμενη παραγωγική - αναπτυξιακή υπεραξία, χωρίς σχεδιασμό και συνέργειες. Απλά και μόνο για την απορροφητικότητα. Κατά συνέπεια δεν είναι τυχαία τα αναπτυξιακά προβλήματα που έχει σήμερα η χώρα μετά από την 32 χρόνια κοινοτικών χρηματοδοτήσεων και 25 χρόνια μετά την έναρξη των πρώτων ολοκληρωμένων προγραμμάτων, των ΜΟΠ.

-     Αν το πρόβλημα που υπάρχει σήμερα είναι οι υπερβολικές εντάξεις έργων, χωρίς να υπάρχουν αντίστοιχες νομικές δεσμεύσεις και απορρόφηση πόρων, το Υπουργείο δεν περιορίζεται απλά στο κλείδωμα «υποσχέσεων», αλλά «παγώνει» τόσο τη διαδικασία διαγωνισμών, όσο και τις υπογραφές συμβάσεων. Αυτό γίνεται, όταν σήμερα οι υπάρχουσες νομικές δεσμεύσεις υστερούν κατά πολύ των διαθέσιμων προϋπολογισμών, δημιουργώντας την υπόνοια ότι ενδιαφέρεται για τη μεταφορά πόρων στην κάλυψη των δαπανών των μεγάλων οδικών έργων που εκτελούν οι κατασκευαστικοί όμιλοι, που ρυθμίζουν τις τύχες και τη πολιτική της χώρας μέσα από τα ΜΜΕ.

-    Η διαδικασία που προτείνει το Υπουργείο στοχεύει στο να μεταφέρει μέρος των έργων, που δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν σε αυτή τη προγραμματική περίοδο, είτε λόγω έλλειψης πιστώσεων, είτε λόγω έλλειψης χρόνου, στην επόμενη, δεσμεύοντας μεγάλο μέρος του νέου προγράμματος με έργα που θα έχουν επιλεγεί με τη φιλοσοφία και τα κριτήρια της τρέχουσας περιόδου, ενώ το νέο πρόγραμμα έχει εντελώς διαφορετική φιλοσοφία.

-   Το Υπουργείο ταυτόχρονα θα μειώσει και άλλο τις ήδη πετσοκομμένες δαπάνες του ΠΔΕ αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό…… το πλεόνασμα αλλά και την …..ύφεση.

-  Οι πολιτικές ευθύνες του Περιφερειάρχη είναι σημαντικές που ενώ είχε ενημερωθεί από τον προηγούμενο Αύγουστο για την υπερδέσμευση του προγράμματος με εντάξεις που υπερέβαιναν κατά πολύ τον προϋπολογισμό, συνέχιζε να «τάζει» έργα στα νησιά, μεγάλα και μικρά, που ήξερε ότι δεν επρόκειτο να υλοποιηθούν ούτε σ’ αυτή, ούτε στην επόμενη προγραμματική περίοδο, γιατί δεν θα είναι επιλέξιμα, με βάση τη φιλοσοφία του νέου προγράμματος, εντάσσοντας τα στη περιβόητη δεξαμενή.

Πέρα από της πολιτικές ευθύνες που υπάρχουν σε ότι αφορά τον αναπτυξιακό σχεδιασμό και την αξιοποίηση των περιορισμένων πλέον επενδυτικών πόρων, υπάρχει επιπλέον το πρόβλημα ότι το «φρενάρισμα» της υπογραφής συμβάσεων θα οδηγήσει εκ των πραγμάτων σε ουσιαστική περικοπή πόρων από το περιφερειακό πρόγραμμα, δεδομένου ότι με βάση το δελτίο της Περιφέρειας του περασμένου Μαρτίου, οι νομικές δεσμεύσεις και οι απορροφήσεις υστερούν του αρχικού προϋπολογισμού.

Όσο ο αναπτυξιακός σχεδιασμός κυριαρχείται από πελατειακά κριτήρια και την απορρόφηση πόρων, τόσο η βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας θα παραμένει ένα μακρινό όνειρο, κρυμμένο ενίοτε πίσω από μια εφήμερη καταναλωτική φούσκα.

Γιάννης Σπιλάνης

Υποψήφιος Περιφέρειάρχης Β.Αιγαίου

Συνδυασμός «Συμβόλαιο Ζωής με το Αιγαίο»

Η ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΕΝΗ: ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΣΤΟ Β. ΑΙΓΑΙΟ.

Τα τελευταία χρόνια η τουριστική δραστηριότητα στο Β. Αιγαίο βρίσκεται σε καθοδική πορεία τόσο σε αριθμό αφίξεων όσο και σε οικονομική απόδοση. Η παγκόσμια αλλά και η ελληνική οικονομική κρίση αποτελούν μια όχι επαρκή εξήγηση, ειδικά όταν το 2013 σε όλη την Ελλάδα, πλην Β. Αιγαίου, οι αριθμοί αφίξεων ήταν ανοδικοί. Η αύξηση του αριθμού των Τούρκων που έρχονται συνολικά σε όλα τα νησιά, αντισταθμίζουν σε κάποιο βαθμό την αρνητική πορεία αλλά δε βελτιώνουν το συνολικό αποτέλεσμα, κυρίως εξ αιτίας της πολύ σύντομης παραμονής τους στα νησιά μας.
 

Η εξέλιξη αυτή αποτελεί συνέπεια της ανυπαρξίας από τη πλευρά της Περιφέρειας τουριστικής πολιτικής. Πολιτικής που εξαντλείται στη προβολή ενός «παρωχημένου» τουριστικού προϊόντος για τις ανάγκες των σημερινών καταναλωτών-τουριστών, βασισμένου στα πρότυπα του προηγούμενου αιώνα για ήλιο και θάλασσα, ενώ δεν λαμβάνει υπόψη τον σημερινό παγκόσμιο ανταγωνισμό και δεν αξιοποιεί τα σύγχρονα εργαλεία προβολής και προώθησης.  

Σήμερα, γίνεται καθημερινά όλο και περισσότερο εμφανές, ότι ο τουρίστας θέλει να ταξιδέψει σε έναν προορισμό που έχει να του προσφέρει κάτι διαφορετικό, βασισμένο στα πολιτιστικά και περιβαλλοντικά του χαρακτηριστικά, ενώ παράλληλα ενδιαφέρεται να γνωρίσει τον τόπο αυτόν μέσα από δραστηριότητες.

Η προώθηση ενός διαφορετικού προϊόντος και μιας διαφορετικής εικόνας του Αρχιπελάγους συνολικά, μέσα από την ανάδειξη των μοναδικών στοιχείων της φύσης και του πολιτισμού του κάθε νησιού - που αποτελούν την ταυτότητα τους - όπως διαμορφώθηκε από την πορεία τους μέσα στο χρόνο, αφού τη δημιούργησε η φύση και την σμίλεψαν οι άνθρωποι (ιστορία, παραγωγικές δραστηριότητες, δομημένο περιβάλλον, δίκτυα ανθρώπων) φαίνεται να αποτελεί μονόδρομο.

Τα (ενδεικτικά) παραδείγματα πολλά:

- η Χίος έχει ως ισχυρά στοιχεία τον μεσαιωνικό της χαρακτήρα (Μεστά, Πυργί, Ανάβατος, μοναστήρια κλπ) και τη ναυτική της παράδοση που συνδέονται με τη παραγωγή και διακίνηση της μαστίχας και των εσπεριδοειδών,

- η Σάμος την έντονη παρουσία της αρχαίας τεχνολογίας και επιστήμης με τον Πυθαγόρα, το Ευπαλίνειο, το Ηραίο, αλλά και το κρασί της,

- η Λέσβος με τα μοναδικά αρχιτεκτονικά, μνημειακά, φυσικά και παραγωγικά στοιχεία που συνθέτουν το Γεωπάρκο της Ουνέσκο,

- η Λήμνος η Αρχέγονη με τα ιδιαίτερα μνημεία, τη μοναδική φύση και τα τοπικά προϊόντα (κρασί, τυρί, άλευρα),

- η Ικαρία, από τον μύθο του Ικάρου, τα θερμά νερά, το μοναδικό τοπίο, και τον ξεχωριστό τρόπο ζωής,

- τα Ψαρά, ο Αη Στράτης οι Οινούσσες και οι Φούρνοι μπορούν να αξιοποιήσουν την ιστορία τους που είναι συνδεδεμένη κυρίως με τη θάλασσα (ελληνική επανάσταση σε δικτύωση με άλλα ελληνικά νησιά, ναυτοσύνη, εξορία), να αποτελέσουν κέντρα ανάδειξης του θαλάσσιου πλούτου της χώρας (καταδυτικά κέντρα, θαλάσσια πάρκα, κέντρα αλιευτικού τουρισμού κλπ)  και συγχρόνως τόποι ηρεμίας και γαλήνης.

Ταυτόχρονα η δικτύωση μεταξύ των νησιών για ανάπτυξη του τουρισμού ευεξίας (ιαματικά νερά σε συνδυασμό με τον περιπατητικό τουρισμό και τουρισμού φύσης), για αξιοποίηση των υποδομών του συνεδριακού τουρισμού με ιδιαίτερο χαρακτήρα, του θαλάσσιου τουρισμού με διασύνδεση όλων των νησιών της περιφέρειας μικρών και μεγάλων, του ναυταθλητικού τουρισμού, του τουρισμού κρουαζιέρας, με αξιοποίηση του ισχυρού αγροτοδιατροφικού τομέα για ανάπτυξη γαστρονομικού  τουρισμού μέσα από τη προώθηση του τοπικού πρωινού και της τοπικής κουζίνας, του πολιτιστικού τουρισμού με τη διοργάνωση εξωστρεφών εκδηλώσεων που αναδεικνύουν την ιστορία (πχ ANZAC στη Λήμνο), τον πολιτισμό (των ναυτικών, των Ενετών κλπ), τη γλώσσα, τα ήθη και έθιμα (κουζίνα, μουσική, χορό κλπ), με την ενεργή συμμετοχή των τουριστών στα δρώμενα, αποτελούν ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες για επιμήκυνση της περιόδου και δημιουργία νέων ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων.

Παράλληλα είναι απαραίτητη η ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, τόσο από τον ιδιωτικό τομέα (με την εισαγωγή καινοτομιών, τη χρήση σήματος ποιότητας και τη συνεχή εκπαίδευση των εμπλεκόμενων επιχειρηματιών και εργαζόμενων), όσο και από τον δημόσιο τομέα, αξιοποιώντας την υπάρχουσα διεθνή εμπειρία από πολλούς επιτυχημένους τουριστικούς προορισμούς. Η ποιοτική αναβάθμιση αλλά και ο εμπλουτισμός του προσφερόμενου προϊόντος με νέες δραστηριότητες αφορά και τον τουρισμό του ήλιου και της θάλασσας, μαζικό ή μη, που επείγει να γίνει άμεσα περισσότερος ανταγωνιστικός σε σχέση με αντίπαλους προορισμούς που αυξάνονται συνεχώς σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και περισσότερο αποδοτικός σε ότι αφορά απασχόληση και εισοδήματα.

Η επίτευξη των παραπάνω απαιτεί την αλλαγή φιλοσοφίας στον τουριστικό σχεδιασμό και στην υλοποίηση του, μια διαφορετική τουριστική διακυβέρνηση.

Μεταξύ άλλων απαιτείται:

Ø    λειτουργία Περιφερειακού Συμβουλίου Τουρισμού που θα επικαιροποιήσει το ολοκληρωμένο σχέδιο τουριστικής ανάπτυξης που έχει επεξεργαστεί  το μοναδικό ίδρυμα στη χώρα μας με εξειδίκευση στον τουρισμό, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σε συνεργασία με τους δήμους, αλλά και τους τοπικούς φορείς (πχ. Φορέας Τουρισμού Μολύβου). Δομές που θα πρέπει να πολλαπλασιαστούν για να αναλαμβάνουν την κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών και των πολύ μικρών τουριστικών επιχειρήσεων.

Ø    ύπαρξη ισχυρού φορέα υλοποίησης των δράσεων, την Αναπτυξιακή Εταιρεία της Περιφέρειας σε ρόλο διαχειριστή προορισμού (destination manager) σε στενή συνεργασία με τις Δ/νσεις Τουρισμού και Προγραμματισμού, τη Διαχειριστική Αρχή και το Περιφερειακό Ταμείο.

Ø    κατανομή αρμοδιοτήτων στους εμπλεκόμενους φορείς που θα δεσμεύονται για την υλοποίηση τους, με αξιοποίηση των διάφορων χρηματοδοτικών και αναπτυξιακών εργαλείων με τρόπο διαφανή και αποτελεσματικό,

Ø     παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της υλοποίησης και των αποτελεσμάτων της εφαρμοζόμενης πολιτικής μέσα από το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού που η σημερινή Περιφερειακή Αρχή αν και δεσμεύθηκε με την υπογραφή της να υλοποιήσει, εγκατέλειψε στη συνέχεια έχοντας …. άλλες προτεραιότητες.

Άλλωστε, ο απερχόμενος περιφερειάρχης, θεώρησε στο δεύτερο μισό της θητείας του περιττή την ύπαρξη όχι μόνο αντιπεριφερειάρχη Τουρισμού, αλλά και εντεταλμένου περιφερειακού συμβούλου για τον κρίσιμο αυτόν τομέα. Τέτοιο ενδιαφέρον, για τον μόνο οικονομικό κλάδο που έχει αντικειμενικά δυνατότητες για ουσιαστική ανάπτυξη και εξωστρέφεια.

Η στροφή του παραγωγικού δυναμικού των νησιών προς ποιοτικά προϊόντα και η σύνδεση του με την αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού τους κεφαλαίου αλλά και των νέων ανθρώπων που εκπαιδεύονται σε σύγχρονες τεχνολογίες για τη παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας αποτελεί μονόδρομο.

Η υλοποίηση των παραπάνω απαιτούν ανατροπές σε πρόσωπα, πρακτικές, πολιτικές. Απαιτούν ανατροπή με γνώση, όραμα και σχέδιο. Η στροφή για «Ποιοτικό, Πράσινο και Δημιουργικό Αιγαίο» αποτελεί προϋπόθεση για την αναγκαία ε ξ ω σ τ ρ έ φ ε ι α, τη μόνη οδό που μπορεί να φέρει α π α σ χ ό λ η σ η   και   α ν ά π τ υ ξ η.

Γιατί εμείς έχουμε σχέδιο και για τα μικρά νησιά..

Γιατί εμείς έχουμε σχέδιο και για τα μικρά νησιά..

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΝΗΣΙΩΝ
Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, όπως και οι υπόλοιπες νησιωτικές περιφέρειες, έχει την ιδιαιτερότητα να αποτελείται τόσο από μεγάλα όσο και από μικρότερα νησιά. Τα μικρά νησιά της Περιφέρειας, Ψαρά, Αϊ Στράτης, Οινούσσες και Φούρνοι, και τα προβλήματα τους δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται από την Περιφέρεια όπως των μεγάλων Λέσβου, Χίου, Σάμου, Ικαρίας και Λήμνου.
Θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι έχουν να προσφέρουν τα μικρά νησιά, ώστε να γίνει ένας σχεδιασμός ανάπτυξης . Σίγουρα δεν μπορούν να αναπτύξουν συμβατικό τουρισμό όπως τα μεγάλα . Πρώτον γιατί δεν έχουν την υποδομή και δεύτερον γιατί ίσως δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Το μεγάλο ατού των μικρονησίων είναι το παρθένο τους φυσικό τοπίο και μέσω της αξιοποίησης του και των εναλλακτικών μορφών τουρισμού μπορεί να πραγματοποιηθεί η πολυπόθητη ανάπτυξη, κύριο ζητούμενο για την επιβίωση των νησιών. Η δημιουργία περιπατητικών διαδρομών με ταυτόχρονη ανάδειξη ιστορικών και πολιτιστικών μνημείων είναι μια υλοποιήσιμη ιδέα. Από την άλλη το βασικότερο για να νησιά είναι το θαλασσινό τοπίο και ο πλούτος της θάλασσας που μέρα με την μέρα βλέπουμε οι νησιώτες να χάνεται. Η προστασία και ανάδειξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος ιδίως των μικρών νησιών θα πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα. Η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων, όχι απλά σαν οικολογικά πάρκα που θα αποκλείσουν τον οποιοδήποτε επισκέπτη, άλλα σαν ζώνη αναπαραγωγής του θαλάσσιου πλούτου, έτσι ώστε οι ψαράδες των μικρών νησιών να ξαναδούν στα δίχτυα και τα παραγάδια τους τα αλιεύματα που έβλεπαν πριν μια εικοσαετία. Η προστασία του επαγγελματία της θάλασσας δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη από την προστασία της ίδιας της θάλασσας και την εκμετάλλευση της.
Ακόμα τα μικρονήσια βρίσκονται σε τέτοια γεωγραφική θέση που θα μπορούσαν κάλλιστα να γίνουν πόλος έλξης για τους ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής, όλους εκείνους που αναζητούν κάτι το διαφορετικό για τις διακοπές τους . Αλλά φυσικά για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξουν οι κατάλληλες υποδομές.
Ο ρόλος της Περιφέρειας, όχι μόνο στην ανάπτυξη των μικρονησίων, άλλα και στην ίδια την επιβίωση τους, θα πρέπει να είναι καθοριστικός. Ευτυχώς και τα τέσσερα νησιά παραμένουν αυτόνομοι Δήμοι. Παραμένουν μεν αυτόνομοι Δήμοι, με όλα τα θετικά τα οποία συνεπάγονται, παραμένουν όμως και υποστελεχωμένα με τους δημοτικούς υπαλλήλους πολλές φορές να κάνουν τιτάνια προσπάθεια να ανταπεξέλθουν στις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις της εποχής, ενώ ο Καλλικράτης δεν έλαβε υπόψη του τα θέματα της μικρονησιωτικότητας σε ότι αφορά στη λειτουργία των ΟΤΑ . Η Περιφέρεια την τριετία 2011-2014 θα έπρεπε να βρίσκεται δίπλα στα μικρονήσια προσφέροντας τους την βοήθεια και την τεχνογνωσία της, αντί αυτού έλαμψε δια της απουσίας της . Στην πενταετία που θα ακολουθήσει αναμένεται νέα ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την ανάπτυξη των νησιών. Οι μικροί Δήμοι είναι σίγουρο ότι δεν θα μπορέσουν να απορροφήσουν ούτε ένα ευρώ . Γιατί δεν έχουν ούτε την επάρκεια σε προσωπικό ούτε την τεχνογνωσία για κάτι τέτοιο. Οι μεγάλοι Δήμοι των περιφερειακών ενοτήτων βοήθησαν τα μέγιστα τα μικρά νησιά όμως και οι ίδιοι είχαν και έχουν να αντιμετωπίσουν σωρεία προβλημάτων που προέκυψαν από την εφαρμογή του Καλλικράτη και που προκύπτουν καθημερινά. Εδώ είναι που η Περιφέρεια πρέπει να σταθεί αρωγός στους μικρούς νησιώτικους Δήμους αναλαμβάνοντας τον σχεδιασμό όλων αυτών των δράσεων και σε συνεργασία με το εκάστοτε Δήμο να ακολουθήσει η υλοποίηση τους.
Τέλος από τα βασικότερα προβλήματα των μικρών νησιών είναι η ακτοπλοϊκή τους σύνδεση. Και αυτό είναι ένα πρόβλημα που δεν πρόεκυψε χθες όπως στα μεγαλύτερα νησιά αλλά ένα πρόβλημα διαχρονικό, που κάποιος θα μπορούσε να πει ότι είναι η μητέρα όλων των προβλημάτων για εμάς τους νησιώτες. Η πίεση της Περιφέρειας θα πρέπει να είναι καθοριστική για τον σωστό σχεδιασμό ασφαλών και αξιόπιστων ακτοπλοϊκών συνδέσεων τόσο απευθείας με την πρωτεύουσα όσο και τα μεγαλύτερα νησιά καθώς και την ορθή πραγματοποίηση αυτών όπως ενδεχομένως και κάποιας εναέριας σύνδεσης με υδροπλάνα ˙ λαμβάνοντας υπόψη φυσικά το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον αλλά κυρίως την υποχρέωση της χώρας έναντι στους πολίτες των νησιών , οι οποίοι πρέπει να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν . Για να μην καταντήσει το Αιγαίο ένα αρχιπέλαγος ακατοίκητων νησιών χρειάζεται όραμα , γνώση και σχέδιο.

Ανδρέας M. Καραγιώργης
Ειδικός Συνεργάτης Δημάρχου Ψαρών
Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος με τον συνδυασμό ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ