Δημοκρατική Αριστερά: η κυβερνώσα, η υπεύθυνη, η ανανεωτική αριστερά

Δημοκρατική Αριστερά: η κυβερνώσα, η υπεύθυνη, η ανανεωτική αριστερά

Πολύ συζήτηση έχει γίνει και γίνεται ακόμη και σήμερα τόσο μέσα στο κόμμα, όσο και στη κοινωνία για το ρόλο και τη δράση της ΔΗΜΟΚΡΑΤΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ τη μετεκλογική περίoδο σε ότι αφορά τόσο στην αρχική απόφαση για συμμετοχή της στη κυβέρνηση του Ιουνίου 2012 όσο και στην «έξοδό» της ένα χρόνο μετά. Οτι υπάρχει η συζήτηση αυτή σημαίνει ότι η κοινωνία παρακολουθεί στενά τη πορεία της ΔΗΜΑΡ, η οποία έχοντας δώσει στοιχεία υπεύθυνου λόγου και υπεύθυνης στάσης από τότε που συστάθηκε, προσελκύει το ενδιαφέρον ενός κοινού ευρύτερου από τους ψηφοφόρους της.

Είναι σημαντικό να προσδιορίσουμε τι σημαίνουν οι επιθετικοί προσδιορισμοί που χρησιμοποιεί η ΔΗΜΑΡ για να προβάλει τις θέσεις της και ποια είναι η σημαντικότητα του καθενός από αυτούς ώστε να γίνει περισσότερο κατανοητή η συμπεριφορά της και οι αποφάσεις που έχει πάρει τα τελευταίους μήνες.

Η ΔΗΜΑΡ δηλώνει και είναι κυβερνώσα αριστερά γιατί είναι η αριστερά που δεν φοβάται να αναμιχθεί στη πολιτική διαχείριση της χώρας σε συνεργασία με άλλες δυνάμεις με τις οποίες μοιράζεται ένα ελάχιστο κοινό όραμα για τη χώρα, ή όπως έγινε στη συγκυβέρνηση με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και αφορούσε στην βούληση για την αποφυγή της πτώχευσης της χώρας και τη παραμονή της στη Ευρώπη και στο ευρώ. Αυτό έγινε με βάση ένα ελάχιστο κοινό πρόγραμμα όπως προέβλεπε η αρχική συμφωνία της τρικομματικής κυβέρνησης εθνικής ευθύνης. Όμως, μια σειρά προϋποθέσεων που η ΔΗΜΑΡ είχε βάλει κατά τη διαπραγμάτευση αυτής της συμφωνίας και που αφορούσαν στην επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου με στόχο τη σταδιακή απαγκίστρωση, την αλλαγή στο μοντέλο διακυβέρνησης και ανάπτυξης, η αλλαγή του φορολογικού κλπ, δεν τηρήθηκαν. Γι’ αυτό δεν δίστασε να αποχωρήσει όταν έγινε φανερό ότι η ΝΔ μετά την επιτυχή εκταμίευση της μεγάλης δόσης του δανείου τον περασμένο Γενάρη, άλλαξε στρατηγική και εγκαταλείποντας τη τρικομματική συμφωνία αποφάσισε να εγκαθιδρύσει ένα κράτος δεξιάς  υιοθετώντας όλα τα ανάλογα μέτρα και σταματώντας όλες τις πρωτοβουλίες που είχαν διαφορετικό πρόσημο. Κορυφαίο παράδειγμα αποτελεί η άρνηση ψήφισης του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου που κατέθεσε στην Βουλή ο Υπ. Δικαιοσύνης  Αντ. Ρουπακιώτης, η ψήφιση του οποίου θα μπορούσε να είχε βάλει φρένο την εγκληματική δράση των ρατσιστικών και νεοναζιστικών οργανώσεων που όπως αποκαλύπτεται σήμερα έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις που όμως η ΝΔ ήθελε να αποκρύψει. Με τη τακτική της αυτή η ΝΔ πρακτικά εκβίαζε τους εταίρους της να δεχτούν τις απόψεις της και να μην προκαλέσουν κυβερνητική κρίση και πτώση της κυβέρνησης. Όμως η στάση της ΔΗΜΑΡ ως κυβερνώσα αριστερά διαφοροποιείται από τα κυβερνητικά κόμματα που βάζουν ως πρώτη προτεραιότητα την κατάληψη της εξουσίας και στη συνέχεια τη διατήρηση τους σ’ αυτή αναπτύσσοντας τους σχετικούς μηχανισμούς. Στους 11 αυτούς μήνες δώσαμε μάχες. Πολλά κρίσιμα θέματα τα αποκρούσαμε και άλλα τα διορθώσαμε. Άλλα πάλι τα δεχθήκαμε, επιλέγοντας κάθε φορά ποιο είναι το μείζον. Όμως η ΔΗΜΑΡ δεν μπορούσε να συνεχίσει να παραμένει στη κυβέρνηση όταν θέματα που σχετίζονται με τις θεμελιώδεις αρχές της σε ότι αφορά τη νομιμότητα, τη πίστη στη λειτουργία των θεσμών, τη καταπολέμηση του ρατσισμού και του φασισμού, την υπεράσπιση των εργαζόμενων και άλλα ρυθμίζονταν με τρόπο απαράδεκτο για εμάς. 

Η ΔΗΜΑΡ δηλώνει και είναι υπεύθυνη αριστερά με την επιμονή της να τοποθετείται ανάμεσα στις μνημονιακές και αντιμνημονιακές δυνάμεις, ανάμεσα στο «φοβικό»  λαϊκισμό και στον «επαναστατικό» λαϊκισμό. Με τον τρόπο αυτό θέλει να δείξει ότι οι απόψεις τις δεν είναι ευκαιριακές για να μεταβάλλονται ανάλογα με το που φυσά ο άνεμος και οι δημοσκοπήσεις, αλλά με επιμονή και χωρίς να χαϊδεύει τα αυτιά των πολιτών απευθυνόμενη στο θυμικό τους, βάζει μπροστά τις αρχές και τη στρατηγική της ανανεωτικής αριστεράς. Μια ανανεωτική αριστερά που δεν είναι ούτε φιλελεύθερη, ούτε κρατιστική, αλλά η πολιτική δύναμη που βάζει πάνω απ’ όλα το δημόσιο συμφέρον. Η ΔΗΜΑΡ είναι μια υπεύθυνη δύναμη και για έναν ακόμη λόγο: τώρα που δεν είναι πλέον στη κυβέρνηση δεν καταψηφίζει ό,τι προτείνει η κυβέρνηση από καθαρά αντιπολιτευτική θέση αλλά  στηρίζει κυβερνητικές πρωτοβουλίες που θεωρεί ότι κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, ψηφίζει διατάξεις με τις οποίες συμφωνεί, ενώ δεν διστάζει να κάνει εποικοδομητικές προτάσεις που θα βελτίωναν τις κυβερνητικές προτάσεις, ενώ συνεχίζει να καταψηφίζει τις κυβερνητικές προτάσεις με τις οποίες διαφωνεί ριζικά και κάθετα όπως έκανε και όταν ήταν στη κυβέρνηση και αφορά πχ. την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Ο στόχος της υπεύθυνης πολιτικής δύναμης είναι το δημόσιο και όχι το κομματικό συμφέρον.

Όμως η ΔΗΜΑΡ είναι πάνω απ’ όλα ανανεωτική αριστερά με αρχές, προγραμματικό λόγο και πολιτικό σχέδιο διαφορετικό τόσο από τη πολιτική που εφάρμοσαν και εφαρμόζουν  ΝΔ και ΠΑΣΟΚ αλλά και διαφορετικό από αυτό που επαγγέλλεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Τα κύρια στοιχεία των θέσεων αφορούν:

- τη πίστη στους θεσμούς και στη νομιμότητα  για τη σταθερή υπεράσπιση της δημοκρατίας δίνοντας απάντηση στον ρατσισμό και στον φασισμό

- την ανάγκη για παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας για να αντιμετωπιστούν η φτώχεια, η ανεργία, η ανασφάλεια, ο ρατσισμός, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

- την ανάγκη για γενναίες και ριζικές μεταρρυθμίσεις στο πολιτικό σύστημα, στο κράτος και στη δημόσια διοίκηση, στην υγεία, στη εκπαίδευση, στο φορολογικό σύστημα κλπ που δεν έχουν καμία σχέση με τις απορρυθμίσεις που εφαρμόζει η σημερινή κυβέρνηση βυθίζοντας όλο και μεγαλύτερα τμήματα του λαού σε απόγνωση.

- την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας μέσα σε μια Ευρώπη ομοσπονδιακή με ουσιαστική λειτουργία των θεσμών και σε ισότιμη συμμετοχή των κρατών.

Τις αρχές της η ΔΗΜΑΡ δεν είναι διατεθειμένη να τις απεμπολήσει ούτε με αντάλλαγμα τη παραμονή στη κυβέρνηση, ούτε με την αύξηση των δημοσκοπικών και εκλογικών ποσοστών. Με βάση αυτές τις αρχές πορεύεται και θα εξακολουθήσει να πορεύεται και καλεί όσους ασπάζονται τις βασικές αυτές αρχές να συμπορευθούν μαζί της.

Γιάννης Σπιλάνης

Επ.Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Τ. Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου

Η εμπειρία της διακυβέρνησης και ο ρόλος της κυβερνώσας αριστεράς στις επόμενες συνεργασίες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο

« Η εμπειρία της διακυβέρνησης και ο ρόλος της κυβερνώσας αριστεράς στις επόμενες συνεργασίες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο»

Η εμπειρία που αποκόμισε η Δημοκρατική Αριστερά από τη συμμετοχή στη διακυβέρνηση

της χώρας σε μια περίοδο πρωτόγνωρης για τη μεταπολίτευσης κρίσης όχι μόνο οικονομικής και κοινωνικής, αλλά ταυτόχρονα κρίσης αξιών και θεσμών, είναι ανεκτίμητη παρά τις αντίθετες απόψεις που έχουν ακουστεί τόσο για την ορθότητα της συμμετοχής σε αυτής όσο και για την ορθότητα και κυρίως τη διαχείριση της απόφασης εξόδου από αυτήν.

Ηταν ανεκτίμητη για πολλούς λόγους:

·         Έδειξε ότι υπάρχει ένα τμήμα της αριστεράς που δεν αρέσκεται στη «σιγουριά» της αντιπολίτευσης, αλλά προτιμά το πεδίο της μάχης για τη σωτηρία της χώρας

·         Έδειξε στη πράξη ότι η ανανεωτική αριστερά έχει στελέχη που μπορούν να σχεδιάσουν, να παράγουν πολιτική και να την εφαρμόσουν

·         Εδειξε στη πράξη ότι η ανανεωτική αριστερά ξέρει να μάχεται με τους σκληρότερους διαπραγματευές για το δημόσιο συμφέρον έχοντας βάση συγκεκριμένους στόχους όπως προέκυπταν από επεξεργασμένες πολιτικές και στρατηγικές δράσης

·         Εμαθε ότι για να λειτουργήσουν οι κυβερνήσεις αποτελεσματικά δεν αρκούν τα προεκλογικά συνθήματα, οι γενικολογίες και οι υποσχέσεις (όπως συνήθιζαν και συνεχίζουν να λειτουργούν τα μεγάλα κόμματα προκειμένου να καταλάβουν την εξουσία) αλλά χρειάζεται ένα πλήρες πρόγραμμα και σχέδιο δράσης που να περιλαμβάνει όραμα, ανάλυση των προβλημάτων και αποτίμηση των αιτίων τους, αλλά και στρατηγική για την αντιμετώπιση τους.

·         Έμαθε ότι για να αναλάβεις κυβερνητικές ευθύνες και να είσαι αποτελεσματικός χρειάζεται ένας καλοδουλεμένος μηχανισμός που να υποστηρίζει τα στελέχη πρώτης γραμμής στην υλοποίηση της πολιτικής

·         Εμαθε από κοντά, «εκ των έσω» ότι τα παραδοσιακά κόμματα και οι μηχανισμοί τους που τα συντηρούν στην εξουσία δεν έχουν διδαχθεί τίποτα από τη κρίση και συνεχίζουν να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο όπως και χθες, με τις πρακτικές της συναλλαγής, της σπατάλης, της αδιαφάνειας, της διαφθοράς, των πελατειακών σχέσεων, πρακτικές που μας έφεραν στη κρίση. Αντίθετα η έννοια «δημόσιο συμφέρον» είναι άγνωστη στη πλειοψηφία των μηχανισμών αυτών.

      

Τα στελέχη που η Δημοκρατική Αριστερά τοποθέτησε σε κυβερνητικές θέσεις δεν είχαν την εμπειρία της διακυβέρνησης και έπρεπε πολύ γρήγορα να προσαρμοστούν σε ένα τουλάχιστον επιφυλακτικό αν όχι εχθρικό περιβάλλον δεδομένου ότι οι μηχανισμοί εξουσίας που είχαν δομηθεί σε προηγούμενες περιόδους παρέμειναν άθικτοι. Χωρις να υπάρχει δυνατότητα για κεντρικό συντονισμό της δράσης από πλευράς της Δημοκρατικής Αριστεράς για το σύνολο του κυβερνητικού έργου, τα στελέχη λειτούργησαν με βάση αρχές και κανόνες που πρέπει να διέπουν τη συμμετοχή της αριστεράς στην άσκηση εξουσίας. Στη προσπάθεια άσκησης των καθηκόντων:

- στηριχθήκαμε στη διοίκηση προσπαθώντας να αξιοποιήσουμε το υφιστάμενο ανθρώπινο δυναμικό αποφεύγοντας κατά κανόνα στη προσφυγή των εξωτερικών συμβάσεων και των "συμβούλων" για τις τρέχουσες λειτουργίες της διοίκησης ουσιαστικά υποκαθιστώντας την.

-  διαπιστώσαμε τις πολλαπλές αδυναμίες της διοίκησης και προσπαθήσαμε να τα αντιμετωπίσουμε συμμετέχοντας ενεργά στην αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα και ενεργοποίηση των στελεχών του. Αλλά τα εμπόδια που έβαλαν όσοι ήθελαν να μείνουν οι δομές ανέγγιχτες και να συνεχίσουν με τις παλιές πρακτικές φρόντιζαν να ακυρώνουν τα συστηματικά βήματα που έπρεπε να γίνουν για να επιτύχει το κρίσιμο αυτό εγχείρημα ώστε να μην προχωρήσει η ουσιαστική αλλαγή στη λειτουργία του κράτους και στη σχέση κράτους-πολίτη, η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του. Αντίθετα προωθήθηκε με όλους τους τρόπους  η μείωση του με παράδοση επικερδών τομέων δράσης στους ιδιώτες.

-διαπιστώσαμε τα προβλήματα λειτουργίας των υπηρεσιών από τη μη εφαρμογή του δημοσιουπαλληλικού κώδικα και των διαδικασιών. Η προσπάθεια εφαρμογής των κανόνων λειτουργίας αν και συνάντησε αρχικά αντιρρήσεις από τις υπάρχουσες συνήθειες αλλά και γιατί έσπαγε τη λειτουργία κυκλωμάτων, έγιναν θετικά αποδεκτά από τη πλειοψηφία των δημόσιων λειτουργών που διέκριναν τις προθέσεις αλλά και την διάθεση παραγωγής πραγματικού έργου και όχι τη προώθηση "ρουσφετιών" όπως είχαν συνηθήσει από τους προκατόχους μας.

-  αντιμετωπίσαμε μια μεγάλη πίεση για συνέχιση των πελατειακών σχέσεων από τη πλευρά των κυβερνητικών εταίρων. Το «κόκκινο τηλέφωνο χτυπούσε σχεδόν αποκλειστικά για «τακτοποιήσεις» προσωπικών υποθέσεων και ελάχιστες φορές για την προώθηση πολιτικών και προώθηση θεμάτων δημόσιου συμφέροντος

-   αντιμετωπίσαμε την έλλειψη πολιτικής βούλησης για ουσιαστικές αλλαγές στις πολιτικές που οδήγησαν τη χώρα στη κρίση σε όλους τους τομείς που είχαμε την ευθύνη άσκησης πολιτικής Η έλλειψη συγκεκριμενης στρατηγικής πέρα από τη δημοσιονομική προσαρμογή και η αδυναμία της ΔΗΜΑΡ για προώθηση και προβολή θεμάτων της περιοχής ευθύνης μας δεν επέτρεψε παρά τις επιτυχίες, αυτές να μείνουν μεμονωμένες και να μην αλλάξουν την ατζέντα ούτε να αναδείξουν το ρόλο της ΔΗΜΑΡ. Πολλές από τις προσπάθειες αυτές προβλήθηκαν μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από τη κυβέρνηση για προφανείς λόγους οικειοποίησης του όποιου θετικού έργου επιτελέστηκε.

- προσπαθήσαμε για  τη ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασίας και το"μπολιάσμα" των κυβερνητικών μας εταίρων που είχαν συνηθίσει στις μονοκομματικές ανεξέλεγκτες κυβερνήσεις για τη βασανιστική προσπάθεια της σύγκλισης απόψεων που σε πολλά θέματα ήταν σημαντικά διαφορετικές αν όχι αντίθετες τόσο σε ότι αφορά τους στόχους ( πχ. Θέματα αναπτυξιακής, εκπαιδευτικής ή περιβαλλοντικής πολιτικής) και τα μέσα υλοποίησης  τους. Σε πολλές περιπτώσεις ήταν προφανής η προσπάθεια τους για ακύρωση προσπαθειών μέσα από "μπλοκάρισμα" θεμάτων που είχαν διαφορετικό πρόσημο από τις δικές τους βλέψεις.