ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, η κατάσταση όχι μόνο δεν φαίνεται να βελτιώνεται, αλλά μάλλον χειροτερεύει αν παρακολουθεί κάποιος τις εξελίξεις των αριθμών όπως το ΑΕΠ και η ανεργία, ή απλά τι συμβαίνει γύρω του στη κοινωνία, στις επιχειρήσεις, στα μαγαζιά.

Οι πολιτικές που έχουν ασκηθεί μέχρι τώρα είναι πολλαπλά αποτυχημένες γιατί:

-       Δεν είναι σε θέση να ενεργοποιήσουν τον δημόσιο τομέα στη πάταξη της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής, της σπατάλης και της διαφθοράς επειδή υποχρεωτικά θα πρέπει να αγγίξουν τους πραγματικά υπαίτιους της σημερινής κατάστασης και στυλοβάτες του πελατειακού κράτους

-       Δεν είναι σε θέση να προχωρήσουν στις αναγκαίες αναδιαρθρώσεις του δημόσιου τομέα και την ενίσχυση της παραγωγής, αφού δεν μπορούν να πείσουν για την ορθότητα των προτάσεων τους ούτε τους οπαδούς  τους. Πχ. οι προτάσεις τους για ανάπτυξη περιορίζονται στην ενίσχυση των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών όπως στη περίπτωση της παραθεριστικής κατοικίας και στην ανάπτυξη των ΑΠΕ στις επιδοτήσεις μεγάλων «βιομηχανικών εγκαταστάσεων», με ανειδίκευτη προσωρινή  απασχόληση και περιβαλλοντική επιβάρυνση και χωρίς άλλες αναπτυξιακές επιπτώσεις

-       Δεν αντιμετωπίζουν τη ρίζα του προβλήματος που είναι η χρόνια κρίση της πραγματικής οικονομίας που παρέμεινε προσκολλημένη στις κρατικές άμεσες και έμμεσες επιδοτήσεις, στην ανοχή της φοροδιαφυγής, της εισφοροδιαφυγής, της παράνομης λειτουργίας. Οι εξαιρέσεις υπάρχουν για να πιστοποιούν τον κανόνα.

-       Δεν είναι σε θέση να ενεργοποιήσουν τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις με αναπτυξιακή προοπτική, αλλά ούτε καν για αναθέρμανση της οικονομίας και υποστήριξη των ανέργων και άλλων πληττόμενων ομάδων

-       Συνεχίζουν την λύση των οριζόντιων σκληρών περικοπών μισθών, συντάξεων, κοινωνικών παροχών και χρηματοδοτήσεων, χωρίς να διακρίνουν τα ξερά από τα χλωρά, περιορίζοντας την ζήτηση και διευρύνοντας την ύφεση

-       Συνεχίζουν τη προσπάθεια αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας αποκλειστικά με τη μείωση του μισθολογικού κόστους (ακόμη και αυτών που αμείβονται με το κατώτερο μισθό), ενώ δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι η λύση είναι στην αναβάθμιση της ποιότητας των παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών μέσα από την υιοθέτηση καινοτομιών σε όλα τα επίπεδα της παραγωγής και της οργάνωσης της.

-       Δεν έχουν καταφέρει να πείσουν κανέναν ότι οι θυσίες δεν θα πάνε χαμένες, αφού ακόμη και αν σήμερα μας χάριζαν όλα τα χρέη, από αύριο θα συσσωρεύονταν νέα.

Το τελευταίο ίσως να είναι και το σπουδαιότερο πρόβλημα αφού οι πολίτες, που στη μεγάλη τους πλειοψηφία ανέχθηκαν τα πρώτα μέτρα ως  αναπόφευκτα, βλέπουν σήμερα το αδιέξοδο των προσπαθειών τους. Η έλλειψη οράματος, σχεδίου και προοπτικής έχει αδρανοποιήσει τις υγιείς κοινωνικές και επιχειρηματικές δυνάμεις που όμως βλέπουν την ανάγκη για ανατροπή στη λειτουργία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, εργοδοτών και εργαζομένων.

 Αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις  δείχνουν να αγνοούν όλες τις εναλλακτικές προτάσεις ανάπτυξης όπως άλλωστε έκαναν όλα τα προηγούμενα χρόνια καλυπτόμενοι πίσω από τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που οφείλονταν στην κατανάλωση με δανεικά.

Στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε μερικές προτάσεις ειδικά για τον νησιωτικό χώρο. Κυρίαρχο ζητούμενο είναι η δημιουργία ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων που να δημιουργούν εξαγωγές ή έστω να αποτρέπουν εισαγωγές. Σε ένα νησί όπως η Λέσβος που πήρε το βραβείο «Ευρωπαϊκός Προορισμός Αριστείας» από την ΕΕ (βραβείο EDEN) και διεκδικεί τον χαρακτηρισμό της ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο από την Ουνέσκο για το πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό της περιβάλλον, οι δυνατότητες είναι κατά βάση οι εξής:

-       Παραγωγή αγροτικών προϊόντων και προϊόντων διατροφής ποιότητας με βάση τοπικές πρώτες ύλες και τοπική τεχνογνωσία. Μεγάλες και μικρές παραγωγές  πρώτων υλών (πχ. λάδι, γάλα, μέλι, γλυκάνισο, φρούτα κλπ) - που ορισμένες είναι μοναδικές, όπως έδειξε η μελέτη της Περιφέρειας Β.Αιγαίου “Agriles”- μπορούν να αξιοποιηθούν ποικιλότροπα φτιάχνοντας ένα πλούσιο καλάθι προϊόντων

-       Προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση φυσικών και πολιτιστικών πόρων για προσέλκυση επισκεπτών με ειδικά ενδιαφέροντα: μοναδικά μνημεία της φύσης όπως το Απολιθωμένο Δάσος, μοναδικοί παραδοσιακοί οικισμοί (Αγιάσος, Συκαμνιά, Μόλυβος, Βατούσα αλλά και Πλωμάρι, Μυτιλήνη κλπ), μοναδικά μουσεία (Τεριαντ, Θεόφιλου, Αρχαιολογικό, Ιακωβίδη, Σαπουνιού στο Πλωμάρι, Λαδιού στην Αγ. Παρασκευή, Σιγρίου κλπ), μνημεία όπως τα Κάστρα Μυτιλήνης και Μολύβου, αρχαιολογικοί τόποι, απίστευτος πλούτος σε νεώτερα μνημεία και σύγχρονη πολιτιστική κληρονομιά (ελαιοτριβεία, αγγειοπλαστεία), υδροβιότοποι όπως της Καλλονής και της Γέρας, αλυκές και ιαματικές πηγές, υδρόμυλοι, κλπ άυλος πολιτισμός όπως αυτός που συνδέεται με τη Σαπφώ, τον Αλκαίο, τον Ελύτη αλλά και τον Αριστοτέλη και τον Θεόφραστο και πόσα άλλα γνωστά ή λιγότερο γνωστά στοιχεία σκόρπια πάνω στο νησί πρέπει να διασυνδεθούν μεταξύ τους και να αναδειχθούν με ένα σύγχρονο τρόπο προσελκύοντας επισκέπτες που πέρα από την ήλιο και τη θάλασσα, ψάχνουν κάτι το ιδιαίτερο στον τόπο που επισκέπτονται.

-       Ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού (μουσική, πανηγύρια, αλογοδρομίες, κουζίνα κλπ) σε συνδυασμό με την βελτίωση και σήμανση των υπηρεσιών εστίασης και διαμονής

-       Ανάδειξη του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε διεθνές κέντρο παραγωγής και διάσωσης της γνώσης με έμφαση στη «Νησιωτικότητα» (σύμφωνα και τη πρόσφατη χρηματοδότηση του υπουργείου Παιδείας), για την ανάπτυξη ενός άλλου είδους τουρισμού για όλο το χρόνο (εκπαιδευτικό, ερευνητικό, συνεδριακό).

Πίσω από αυτές τις εξαγωγικές δραστηριότητες σειρά άλλων «υποστηρικτικών» δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων από εκδόσεις και εφαρμογές τηλεματικής, μέχρι εκπαιδευτών χορών ή μουσικής, θαλάσσιων σπορ και καταδύσεων, συντήρησης μνημείων και παραδοσιακών οικισμών, εκπαίδευσης στη γλώσσα ή στη μαγειρική, δραστηριότητες που μπορούν να δώσουν απασχόληση σε ανθρώπους με διαφορετικό επίπεδο εκπαίδευσης, με διαφορετική κλίση, με διαφορετικά ενδιαφέροντα.

Όμως για να υλοποιηθούν αυτά χρειάζεται συλλογικό όραμα και στρατηγική. Χρειάζεται ακόμη ατομική αυτοπεποίθηση και δημιουργικότητα. Χρειάζεται συλλογική προσπάθεια για το κοινό συμφέρον.

Γ.Σπιλάνης