Η Νησιωτική ανάπτυξη και η απαξίωση της εφαρμοσμένης έρευνας των ΑΕΙ από την Πολιτεία

Τον περασμένο Ιούνιο οργανώθηκε από το Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (και Νησιωτικής Πολιτικής μετά τον τελευταίο ανασχηματισμό) διεθνές συνέδριο με θέμα «Σχεδιάζοντας το Μέλλον των Ευρωπαϊκών Νησιών: Προκλήσεις – Νέες Στρατηγικές» για να παρουσιαστούν τα συμπεράσματα της σχετικής μελέτης που είχε ανατεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Η μελέτη προτείνει την υιοθέτηση μιας στρατηγικής που βασίζεται σε τρεις άξονες:

-          Ποιοτικά νησιά όπου υποστηρίζεται ότι οι μικρές επιχειρήσεις των νησιών για να παραμείνουν ανταγωνιστικές πρέπει να αξιοποιήσουν την παραγωγική, κοινωνική, πολιτιστική και περιβαλλοντική τους ταυτότητα και παράδοση παράγοντας αγαθά και υπηρεσίες ποιότητας και στοχεύοντας σε ειδικές αγορές.

-          Πράσινα νησιά όπου υποστηρίζεται ότι οι περιορισμένοι διαθέσιμοι φυσικοί πόροι και η περιβαλλοντική ισορροπία των νησιών δημιουργούν μια εύθραυστη περιβαλλοντική κατάσταση και κατά συνέπεια πρέπει να αξιοποιηθούν οι παραδοσιακές πρακτικές και οι σύγχρονες τεχνολογίες για περισσότερο αποτελεσματική χρήση και επανάχρηση των φυσικών πόρων.

-          Νησιά ίσων ευκαιριών όπου μέσα από την σωστή οργάνωση και παροχή Υπηρεσιών Δημοσίου Συμφέροντος (πχ. μεταφορές, επικοινωνίες, υγεία, παιδεία, κατάρτιση κλπ)  ισοδύναμης ποιότητας και κόστους με εκείνες που παρέχονται στην ηπειρωτική Ευρώπη να δοθούν στις επιχειρήσεις και στους κατοίκους των νησιών ίσες ευκαιρίες για ανάπτυξη.

Την ίδια στιγμή, η Πολιτεία «συνεπής» στην αδιαφορία της σε αυτά τα συμπεράσματα παρουσιάζει νομοσχέδια στη Βουλή που οδηγούν στην αντίθετη ακριβώς κατεύθυνση: ακόμη μεγαλύτερη μαζικοποίηση του τουρισμού και του παραθερισμού -που θα επιβαρύνουν περισσότερο τα νησιά που δέχονται σήμερα το 60% του τουρισμού της χώρας-, την ρύθμιση των αυθαιρέτων κτισμάτων -με δεδομένο τον τεράστιο αριθμό παράνομων κατασκευών που έχουν κτιστεί στα νησιά- και τον περιορισμό των εκ των προτέρων περιβαλλοντικών ελέγχων ειδικά για υποδομές και εγκαταστάσεις μεσαίας κλίμακας δηλαδή ακριβώς αυτές που αφορούν τα νησιά.

Η Πολιτεία «συνεπής» στην αναπτυξιακή στρατηγική που οδήγησε τη χώρα στη σημερινή κατάσταση, επιμένει να θεωρεί τις κατασκευές και την κατοικία ως ατμομηχανή της οικονομίας, αδιαφορεί για τα επιχειρήματα εκείνων που θεωρούν ότι αυτή η στρατηγική δεν βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας αφού στηρίζεται στη λογική του «χαμηλού κόστους», δεν αξιοποιεί την τεχνογνωσία και το εκπαιδευμένο δυναμικό της χώρας για παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, ενώ ταυτόχρονα υποβαθμίζει οριστικά το περιβαλλοντικό κεφάλαιο της χώρας.

Η Πολιτεία «συνεπής» στις εύκολες λύσεις της δημιουργίας νέου τύπου «γεω-προσόδων» και υποκύπτοντας στις πιέσεις του real estate, συνεχίζει να απομακρύνεται από τις αρχές που διέπουν την ευρωπαϊκή πολιτική όπως καταγράφονται σε όλα τα επίσημα κείμενα της ΕΕ.

Ερωτάται η «Πολιτεία», τι γίνεται με την καινοτομία, την χρήση νέων τεχνολογιών, την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού και τη πράσινη οικονομία, την ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού και πότε θα υπάρξει ταύτιση λόγων και έργων; Η βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών στη δεύτερη δεκαετία του 21^ου αιώνα δεν μπορεί να γίνει με τη λογική της προηγούμενης 50ετίας. 

Γιάννης Σπιλάνης
ελευθεροτυπία, Αύγουστος 2011