Τρίτος πόλος και Κεντροαριστερά: άλλο προεκλογική σύμπραξη και άλλο μετεκλογική συνεργασία

Τρίτος πόλος και Κεντροαριστερά: άλλο προεκλογική σύμπραξη και άλλο μετεκλογική συνεργασία

Η συζήτηση που άνοιξε με πρωτοβουλία της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ πριν από τις εκλογές του 2012, ήταν σίγουρο ότι δεν επρόκειτο να καταλήξει εύκολα σε κάποιο αποτέλεσμα. Μετά τις εκλογές που άλλαξαν ριζικά το τοπίο που γνωρίζαμε από το 1981, τα πράγματα έγιναν ακόμη περισσότερο πολύπλοκα με τη συνεχή μείωση της εκλογικής δύναμης του ΠΑΣΟΚ όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Εχει ενδιαφέρον να υπογραμμίσουμε ότι παρά το γεγονός ότι στις περισσότερες δημοσκοπήσεις πρώτο κόμμα βγαίνουν οι αναποφάσιστοι μαζί με αυτούς που ψηφίζουν λευκό, και καταλληλότερος για πρωθυπουργός ανάμεσα στους Σαμαρά και Τσίπρα είναι ο «κανένας από τους δύο», πολλοί «αντικειμενικοί» αναλυτές προσπαθούν να μας πείσουν ότι δεν υπάρχει χώρος για μια τρίτη πολιτική πρόταση ανάμεσα στη μνημονιακή ΝΔ του «φοβικού λαϊκισμού» και στον αντιμνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ του «επαναστατικού λαϊκισμού». Μια άλλη μερίδα, με επικεφαλής τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, υποστηρίζει με υπερβάλλον σθένος ότι η κεντρο-αριστερά δεν μπορεί παρά να συμπεριλαμβάνει το σημερινό κυβερνητικό ΠΑΣΟΚ γεγονός που θα εγκλωβίσει τη συζήτηση στη βελτίωση της διαχείρισης, τη στιγμή που η απαίτηση της πλειοψηφίας των πολιτών αλλά και η παρούσα κατάσταση απαιτεί «τα πράγματα να γίνονται αλλιώς».

Είναι γεγονός ότι η διαδικασία συγκρότησης του Τρίτου Πόλου «εκ των άνω» έχει εγγενή προβλήματα, αφού οι μόνοι επώνυμοι συνομιλητές είναι νυν και πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ με μεγαλύτερη ή μικρότερη εμπλοκή στη διακυβέρνηση της χώρας είτε κατά τη περίοδο πριν το 2009, είτε μετά, είτε και κατά τις δύο περιόδους και επομένως έχουν σοβαρές ευθύνες τόσο για το πώς φτάσαμε στη κρίση, όσο και πως αντιμετωπίστηκε η κρίση. Πρόσωπα που στη πλειοψηφία τους δεν έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία για να συμμετάσχουν σε μια νέα προσπάθεια για την αναγέννηση της χώρας αφού δεν μπορούν να πείσουν ότι έχουν αλλάξει νοοτροπία και πρακτικές, ενώ ταυτόχρονα και η απλή αναφορά του ονόματος τους δημιουργεί δυσφορία σε όσους γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα, αλλά και στους απλούς πολίτες που αναρωτιούνται «μα αυτοί μου μας κατάστρεψαν θα μας σώσουν;». Η εθελοντική αποχώρηση τους από το προσκήνιο μόνο θετική επίδραση μπορεί να έχει διευκολύνοντας την ουσία της σύγκλισης και σύμπραξης των δυνάμεων του χώρου.

Ο αντίλογος που υπάρχει στη παραπάνω προσέγγιση συνοψίζεται σε κάποιες φράσεις όπως «δεν υπάρχει βούληση στη ΔΗΜΑΡ για πραγματική διεύρυνση» ή «αν δεν πάμε με αυτούς με ποιους θα πάμε», ή ακόμη «προτιμάτε ένα κόμμα μικρό αλλά καθαρό που όμως δεν θα μπορεί να έχει λόγο στις εξελίξεις» αλλά και «μα αφού συνεργαστήκατε με τη ΝΔ τώρα δεν μπορείτε να συμπράξετε με το ΠΑΣΟΚ» και άλλα παρόμοια. Τα πράγματα ήρθε και περιέπλεξε η ανακοίνωση των «58» που χρονικά συνοδεύτηκε από το πρωτόκολλο κυβερνητικής συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Τα δύο αυτά κείμενα κινούνται προφανώς προς αντίθετες κατευθύνσεις δείχνοντας ότι το ΠΑΣΟΚ πατάει πάνω σε δύο βάρκες, την «κεντροδεξιά κυβερνητική» βάρκα κατηγορώντας τη ΔΗΜΑΡ ότι δεν είναι «υπεύθυνη κυβερνώσα δύναμη» και την «κεντροαριστερή» βάρκα κατηγορώντας και πάλι τη ΔΗΜΑΡ ότι δεν συμπράττει για την (ανα)σύσταση της «κεντροαριστεράς». Συμπέρασμα: η ΔΗΜΑΡ φταίει για όλα!!!!  

Εδώ φαίνεται ότι πολλοί από τους θιασώτες της «κεντροαριστεράς» βλέπουν την προεκλογική σύμπραξη ως μια πολιτική κολυμβήθρα του Σιλωάμ που θα ξεπλύνει της αμαρτίες του κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ της 30ετίας που πέρασε. Με γενικόλογες τοποθετήσεις, χωρίς σαφείς αρχές και θέσεις, χωρίς σαφείς αποστάσεις από πολιτικές, πρακτικές και νοοτροπίες που μας έφεραν στη σημερινή κατάσταση, θέτουν ως προϋπόθεση την «άνευ όρων» κοινή κάθοδο δυνάμεων του χώρου με άξονα ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μέσα σ’αυτούς υπάρχουν και άτομα που κάθε πολιτικός χώρος θα ήθελα να κοσμούν τις τάξεις του και θέλουμε να πιστεύουμε ότι τελικά θα συμπορευθούν μαζί μας.

Η απάντηση της ΔΗΜΑΡ δεν μπορεί παρά να είναι σαφής: η προεκλογική σύμπραξη προϋποθέτει συμφωνία με σαφές πολιτικό στίγμα και επιλογές εντελώς διαφορετικές από όσες κυριάρχησαν στο απώτερο και στο πρόσφατο παρελθόν. Επομένως χρειάζεται σαφής τοποθέτηση σε κρίσιμα θέματα όπως:

α) τη διαφάνεια και η ουσιαστική λειτουργία των θεσμών και του πολιτικού συστήματος με θητείες, χωρίς προνόμια και «συντάξεις», χωρίς «μπόνους» και άλλες εκλογικές ρυθμίσεις που παραμορφώνουν τη λαϊκή ετυμηγορία.

β) την αποτελεσματικότητα στη λειτουργία του κράτους και της αυτοδιοίκησης μακριά από σπατάλη, διαφθορά, πελατειακές σχέσεις αλλά στην υπηρεσία των πολιτών και της υγιούς επιχειρηματικότητας μέσα από μια ουσιαστική μεταρρύθμιση δομών, αξιολόγηση και αξιοκρατία.

γ) την αποτελεσματική λειτουργία των κρίσιμων τομέων της παιδείας, της υγείας, των μεταφορών, της ενέργειας και όλων γενικά των Υπηρεσιών Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος με ρυθμιστικές αρχές που θα φροντίζουν στην εξυπηρέτηση των χρηστών και όχι των ποικιλώνυμων συμφερόντων που παρασιτούν επ’αυτών.  

δ) τη δικαιοσύνη στο φορολογικό σύστημα που δεν θα συνεχίζει να αφήνει στο απυρόβλητο τους γνωστούς-άγνωστους της εισφοροδιαφυγής και της φοροδιαφυγής, της φοροκλοπής και των off-shore, των καταθέσεων στο εξωτερικό και των χρεών στο εσωτερικό, συλλαμβάνοντας τελικά μόνο όσους δεν μπορούν ή δεν πρόλαβαν να «κρυφτούν».

ε) την ανατροπή στο αναπτυξιακό μοντέλο που δεν μπορεί να βασίζεται σε εσωστρεφείς επιχειρήσεις που είτε θα επιβιώνουν χάρη μιας «πλαστικής» εσωτερικής ζήτησης και των δανεικών κρατικών πόρων, είτε θα είναι ανταγωνιστικές βασισμένες σε χαμηλά μεροκάματα και στην εκποίηση του φυσικού πλούτου και του εθνικού κεφαλαίου. Χρειάζεται ένα μοντέλο που θα προωθεί εξωστρεφείς κλάδους που θα αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, τους υπάρχοντες πόρους και το ανθρώπινο δυναμικό κατευθύνοντας τους δημόσιους πόρους σε επενδύσεις που θα αναβαθμίζουν ανθρώπινο και ανθρωπογενές κεφάλαιο μέσα από την εκπαίδευση και την έρευνα υπηρετώντας με συνέπεια την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης πάνω στο τρίπτυχο «οικονομική αποτελεσματικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και περιβαλλοντική διατήρηση».

στ) τον ορθολογισμό και την διαφάνεια στην κοινωνική πολιτική που θα εστιάζεται τόσο στην στήριξη των πραγματικά αδυνάτων και των κοινωνικά αποκλεισμένων παρέχοντας τους ένα πραγματικό δίχτυ προστασίας αλλά και τα εργαλεία εκείνα που θα τους βοηθήσουν να βγουν από τη περιθωριοποίηση και τη φτώχεια.

ζ) την αλλαγή της πορείας της Ευρώπης που θα στοχεύει στη πραγματική οικονομική, κοινωνική και χωρική σύγκλιση, στην αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών και μεταξύ των πολιτών για βιώσιμη χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Την στήριξη σΣε μια άλλη Ευρώπη, με θεσμούς με ισχυρή νομιμοποίηση, χωρίς δογματική προσήλωση στις πολιτικές λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης για επίτευξη ανταγωνιστικών συνθηκών και στην ανεξέλεγκτη δράση του χρηματοπιστωτικού τομέα και των off-shore εταιρειών για τη συσσώρευση ανεξέλεγκτων (και σε μεγάλο βαθμό παράνομων) κερδών.

Αλλωστε η Δημοκρατική Αριστερά κατέδειξε στη πράξη πως εννοεί τη σύγκλιση με βάση αρχές οργανώνοντας δημόσιες εκδηλώσεις πάνω στα κρίσιμα θέματα που ζητούν θέσεις και λύσεις με συμμετοχή πολιτικών και επιστημόνων προερχόμενων από τον ευρύτερο χώρο με ευρεία απήχηση.

Εδώ θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι μια «εθελοντική» προεκλογική σύμπραξη έχει εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο από μια «αναγκαστική» μετεκλογική συνεργασία που επιβάλλεται ανάλογα με το εκλογικό αποτέλεσμα και την κρισιμότητα των στιγμών και μπορεί να οδηγήσει σε συμπόρευση πολιτικές δυνάμεις με διαφορετικές θέσεις και προτεραιότητες, ακόμη και με σημαντικές ιδεολογικές διαφορές. Τότε απαιτείται η ύπαρξη μιας ελάχιστης δημόσιας συμφωνίας σε έναν κοινό παρανομαστή και στη συνέχεια εκατέρωθεν συμβιβασμούς και συγκλίσεις για όσα θέματα δεν υπάρχει συμφωνία εξ αρχής. Στη περίπτωση αυτή η «ετερογένεια» μεταξύ των δυνάμεων που συνεργάζονται είναι εξ ορισμού υπαρκτή και θεμιτή. Η συνεργασία αυτή θα μακροημερεύσει αν οι συμμετέχουσες δυνάμεις είναι πραγματικά έτοιμες για «έντιμους» εκατέρωθεν συμβιβασμούς. Σε αντίθετη περίπτωση διαλύονται όπως συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν, αφού πρώτα κατέγραψε μια πρωτοφανή για τη χώρα έστω και σύντομη πορεία κυβέρνησης συνεργασίας για την επίτευξη του κυρίαρχου στόχου που ήταν η μη πτώχευση και η διατήρηση στην Ευρώπη και στο ευρώ. Και αυτή η εξέλιξη «χρεώθηκε» στη ΔΗΜΑΡ ενώ στη πραγματικότητα η ΝΔ ήθελε να επιβάλει τη δεξιά νέο-φιλευλεύθερη ατζέντα της και το ΠΑΣΟΚ να επιβιώσει πολιτικά διατηρούμενο στην εξουσία και στους μηχανισμούς της.  

Ερώτημα: Πως αντιμετωπίζεται η σημερινή δυστοκία στη δημιουργία του Τρίτου Πόλου; Απόψη μας είναι ότι οι περιφερειακές και οι δημοτικές εκλογές προσφέρονται για να επιχειρηθούν συμπράξεις πάνω σε φερέγγυα πρόσωπα που έχουν επιδείξει αξία, ανοιχτό μυαλό και ανιδιοτέλεια και θα συμπορευθούν με βάση τις γενικές αρχές που αναφέραμε προηγούμενα για την αντιμετώπιση των τοπικών προβλημάτων με όραμα, στρατηγική και σχέδιο για την επίτευξη πραγματικά βιώσιμης ανάπτυξης με οικονομική αποτελεσματικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και περιβαλλοντική διατήρηση. Η κοινωνία δεν ζητά απλά να βελτιώσουμε τη διαχείριση με το υπάρχον πλαίσιο. Ζητά να αλλάξουμε αρχές, πλαίσιο, κανόνες λειτουργίας και στόχευση. Πρόσωπα που έχουν άλλα χαρακτηριστικά και δεν συμφωνούν με τα παραπάνω δεν έχουν θέση σε αυτές τις συμπράξεις. Πρόσωπα που έχουν δείξει στη πράξη πως δεν έχουν τα επιθυμητά χαρακτηριστικά αφού δεν ασπάζονται τις θεμελιώδεις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης και των ίσων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των πολιτών αποκλείονται. Όπως αποκλείονται και όσοι πιστεύουν ότι με λαϊκισμούς και «άσφαιρα» συνθήματα μπορεί ο τόπος να πάει μπροστά.  Είναι βέβαιο ότι αν συνεχίσουμε αταλάντευτοι με βάση θεμελιώδεις αρχές και ρεαλιστικό σχέδιο δράσης, παραδείγματα όπως αυτά των «5 δημάρχων» θα πολλαπλασιαστούν και θα δείξουν το δρόμο στη κεντρική πολιτική σκηνή.