Αγροτική Ανάπτυξη στο Βόρειο Αιγαίο Η αναγκαία αλλαγή πορείας και οι δυσκολίες στην υλοποίηση της

Αγροτική Ανάπτυξη στο Βόρειο Αιγαίο

Η αναγκαία αλλαγή πορείας και οι δυσκολίες στην υλοποίηση της

Στην ημερίδα που οργάνωσε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στη Μυτιλήνη για να παρουσιάσει το σύνολο της πολιτικής με έμφαση στις δράσεις του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) που συγχρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους, μίλησε και ο ΓΓ Αγροτικής Πολιτικής κ. Χ. Κασίμης. Ο κ.Κασίμης υπογράμμισε την ανάγκη για αλλαγή επιλογών δίνοντας έμφαση ότι η γεωργία δεν μπορεί να είναι μη ανταγωνιστική, χαμηλής προστιθέμενης αξίας και υποβασταζόμενη από τις επιδοτήσεις. Το μοντέλο αυτό δεν είναι βιώσιμο και για εξωγενείς παράγοντες: οι επιδοτήσεις θα μειωθούν σημαντικά μετά το 2020 και η ζήτηση στρέφεται σε ποιοτικά και ασφαλή προϊόντα.

Υπογράμμισε ότι χρειαζόμαστε εξορθολογισμό της παραγωγικής διαδικασίας που θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους παραγωγής μέσα από διαρθρωτικές αλλαγές, στη παραγωγή των κρίσιμων ποσοτήτων ποιοτικών, πιστοποιημένων και τυποποιημένων προϊόντων με ταυτότητα που θα μπορούν να διακινηθούν στις αγορές εσωτερικού και εξωτερικού και τελικά στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας που δημιουργείται πάνω στα πρωτογενή προϊόντα με ενσωμάτωση κεφαλαίου, γνώσης και καινοτομίας στη παραγωγική διαδικασία.

Στη συζήτηση που έγινε μετά τις παρουσιάσεις των στελεχών του Υπουργείου, επεκράτησαν οι διευκρινήσεις σχετικά με τα όσα μέτρα παρουσιάστηκαν, ενώ πολλές ήταν οι παρατηρήσεις για αναγκαίες βελτιώσεις που θα λαμβάνουν υπόψη τη πραγματικότητα των παραγωγικών συνθηκών, ειδικά στη Λέσβο.

Όμως η συζήτηση αυτή γύρω από το …δέντρο απέκρυψε και πάλι το δάσος. Δηλαδή αντί η συζήτηση να στραφεί γύρω από το πώς θα υλοποιηθούν οι στόχοι της διακηρυγμένης πολιτικής για «ολοκληρωμένη ανάπτυξη και βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του αγροτικού χώρου», εστιάστηκε στο πως θα μεγιστοποιηθεί η απορρόφηση των πόρων. Λογικό σε κάποιο βαθμό αφού εκεί στρέφεται το ενδιαφέρον τον αγροτών και των μελετητών-γεωτεχνικών που τους υποστηρίζουν (χωρίς τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων η συζήτηση δεν έχει νόημα), ενώ είναι εξαιρετικά δύσκολο να αλλάξει η ατζέντα της συζήτησης που έχει επιβληθεί από το 1981 μέχρι σήμερα και εστιάζεται στις επιδοτήσεις, σε εκείνη των προϊόντων.

Και ενώ δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κανείς στους στόχους της πολιτικής (άλλωστε σε προηγούμενες δημοσιεύσεις μας έχουμε υποστηρίξει περίπου ταυτόσημες απόψεις), εκεί που φαίνεται να υπάρχει «κενό» και «διαφωνία» είναι σε ότι αφορά στην αντίληψη της κεντρικής διοίκησης και της πολιτικής ηγεσίας για το πώς η πολιτική αυτή (και η όποια πολιτική) μπορεί να εφαρμοστεί, ενώ φαίνεται να μην έχει προβληματίσει η  χρόνια αποτυχία των διαρθρωτικών αλλαγών παρά την επιτυχία των απορροφήσεων.

Ακούστηκαν μια σειρά από σχόλια από τις διάφορες παρεμβάσεις -και από τον υπογράφοντα- που θα μπορούσαν να συνοψίσουν σε 3 σημεία το έλλειμμα αυτό:

-          Στο ίδιο το Υπουργείο με τον τρόπο που προωθεί τη πολιτική του, οδηγεί τους εμπλεκόμενους να βλέπουν το δέντρο (τις επιδοτήσεις και τις επιμέρους διορθωτικές ρυθμίσεις σε μικρο-οικονομικό επίπεδο) και να αγνοούν το δάσος (ανταγωνιστικότητα προϊόντων).

-          Στις Περιφέρειες, στην αρμοδιότητα των οποίων είναι η εξειδίκευση και εφαρμογή των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης, που πορεύονται χωρίς σχέδιο με μόνη πυξίδα την ικανοποίηση των αιτημάτων των παραγωγών για αυξημένες επιδοτήσεις. Η εστίαση στην απορρόφηση των επιδοτήσεων σε συνδυασμό με την έλλειψη ουσιαστικών ελέγχων έχει οδηγήσει όχι απλά σε κατασπατάληση πόρων (πχ. «ακίνητα» τρακτέρ) αλλά και σε υπεξαίρεση τους.

-          Στους μηχανισμούς διαμεσολάβησης μεταξύ πολιτείας και αγροτών. Το όλο σύστημα διαμεσολάβησης (αποκεντρωμένες υπηρεσίες, συνεταιρισμοί, ιδιώτες) έχει αλλάξει μορφή τόσο λόγω της υποχώρησης της παρέμβασης του κράτους και των συνεταιρισμών για γνωστούς λόγους, όσο και εξ αιτίας της σχεδόν αποκλειστικής ενασχόλησης του με τις επιδοτήσεις αντί της παραγωγής. Ταυτόχρονα φαίνεται να έχει σχεδόν αποτύχει κάθε προσπάθεια αντικατάστασης των μηχανισμών αυτών από νέους στο επίπεδο των παραγωγών (ομάδες παραγωγών, κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις), ενώ οι Εταιρείες Τοπικής Ανάπτυξης ασχολήθηκαν με την υλοποίηση του Leader (και επομένως εστιάστηκαν στην απορρόφηση πόρων και όχι στην αγροτική ανάπτυξη)  δεν μπόρεσαν να καλύψουν αυτό το κενό.

Τι μπορεί να γίνει για να αλλάξουν συνήθειες και αυτοματισμοί 3 δεκαετιών ώστε να δώσουμε ξανά προτεραιότητα στη παραγωγή σε σχέση με το εργαλείο παραγωγής (επιδοτήσεις); Πως μπορούμε να προωθήσουμε το στόχο «από το χωράφι στο ράφι και στο πιάτο του καταναλωτή (αλλά και του τουρίστα στη δική μας περίπτωση)»; Η παραδοχή του Δ/ντη Αγροτικής Ανάπτυξης ότι στο Τμήμα Σχεδιασμού υπηρετούν μόλις δύο άτομα, αλλά και η απαρίθμηση των δράσεων που υλοποιεί η ίδια διεύθυνση και όχι το πώς αυτές συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγής και του εισοδήματος στο σύνολο του αγροδιατροφικού τομέα αποτυπώνει το μέγεθος του προβλήματος.

Ηδη από τη παρουσίαση του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιφέρειας (ποιος το θυμάται άλλωστε) είχαμε επισημάνει την ουσιαστική έλλειψη σχεδίου και την απλή παράθεση των δράσεων του εθνικού προγράμματος. Ετσι ποτέ δεν τέθηκαν τα ερωτήματα για το πως παράγουμε περισσότερο ποιοτικό γάλα και τυρί (ελιές και λάδι, σταφύλια και κρασί, μέλι κλπ) και πως το τοποθετούμε στις αγορές (τοπική, εθνική, παγκόσμια) αλλά το κείμενο εστιάστηκε στο ποιες χρηματοδοτήσεις υπάρχουν. Δεν φτιάχτηκε ένα σχέδιο με συγκεκριμένα βήματα με τις απαραίτητες ενέργειες που να ξεκινά από το χωράφι και τη παραγωγή της πρώτης ύλης και να φτάνει μέχρι τη διάθεση του τελικού προϊόντος και πάνω εκεί να «κουμπώσει» κανείς τις υπάρχουσες χρηματοδοτήσεις για υποδομές, για επενδύσεις βελτίωσης αγροτικών εκμεταλλεύσεων, για προσέλκυση νέων αγροτών, για κατάρτιση παλαιών και νέων αγροτών, για δικτύωση παραγωγών και επιχειρήσεων, για ανάπτυξη καινοτομιών, για υποστήριξη της βιολογικής παραγωγής και της παραγωγής σε περιοχές με φυσικά και ειδικά μειονεκτήματα όπως τα νησιά και οι προστατευόμενες περιοχές, για βελτίωση των όρων διαβίωσης στην ύπαιθρο, για διαφοροποίηση του εισοδήματος στην ύπαιθρο με ανάπτυξη παράλληλων δραστηριοτήτων,  για συμβουλευτικές υπηρεσίες κλπ εκεί όπου χρειάζεται. Και όταν δεν προβλέπονται χρηματοδοτήσεις για κάποιες κρίσιμες για το συνολικό αποτέλεσμα δράσεις (πχ. logistics) αυτές είτε να χρηματοδοτηθούν από  άλλα προγράμματα, από τον προϋπολογισμό της Περιφέρειας, είτε να αναζητηθούν από εθνικούς πόρους. Τέλος, αν το εμπόδιο είναι θεσμικό, δηλαδή καθορίζεται από εθνική νομοθεσία και υπουργικές αποφάσεις, θα πρέπει με τεκμηριωμένο τρόπο να ζητηθεί η αντιμετώπιση του. Αυτός είναι ολοκληρωμένος σχεδιασμός. Αντίθετα από τη πλευρά της Περιφέρειας συνεχίζονται αποσπασματικές δράσεις χωρίς συνοχή και με χαμηλή αποτελεσματικότητα, όπως φαίνεται από το αποτέλεσμα. 

Αρκεί ένας σχεδιασμός όσο σωστός και αν είναι; Όχι βέβαια. Ειδικά αν αυτός δεν γίνει σε συνεργασία με τους άμεσα ενδιαφερόμενους ώστε να έχει σχετικά υψηλή πιθανότητα επιτυχίας και αν δεν έχει τους κατάλληλους «διαμεσολαβητές» που θα συμβάλλουν στην υλοποίηση των στόχων του σχεδιασμού. Η έλλειψη των διαμεσολαβητών υπογραμμίστηκε από πολλούς ομιλητές και με δεδομένη την απουσία των «τελικών δικαιούχων» (αγροτών, κτηνοτρόφων, μεταποιητών, επαγγελματιών κλπ) από την αίθουσα, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη λειτουργία «αναμεταδοτών» της πληροφορίας σε εκλαϊκευμένη μορφή. Πέρα από τους ιδιώτες μελετητές-γεωτεχνικούς που έχουν καθημερινή συνεργασία με τους παραγωγούς, απαιτείται η ενεργοποίηση προς τη κατεύθυνση αυτή των Εταιρειών Τοπικής Ανάπτυξης αλλά και της πρόσφατα ανασυσταθείσας ΕΝΑ Περιφέρειας Β.Αιγαίου.

Όμως πριν από τη πληροφορία πρέπει να περάσει το μήνυμα προς όλους: στροφή από τις επιδοτήσεις στη παραγωγή ανταγωνιστικών και ποιοτικών προϊόντων. Αποτελεί το πρώτο βήμα ώστε να υπάρξει η αναγκαία διαρθρωτική αλλαγή πριν είναι αργά. Και γι’αυτό πρέπει να αξιοποιηθούν όλοι όσοι (παραγωγοί, μεταποιητές, έμποροι, διαμεσολαβητές) έχουν καταλάβει ότι πρέπει να «αλλάξουν για να μην βουλιάξουν». Είναι γνωστοί στις τοπικές κοινωνίες αλλά και ευρύτερα από τις επιτυχίες τους (πχ. εξαγωγές, διεθνή βραβεία) και συχνά ψάχνουν απεγνωσμένα στηρίγματα γιατί είναι ιδιαίτερα δύσκολο να βρίσκονται ταυτόχρονα και στο χωράφι για να εξασφαλίσουν τη παραγωγή υψηλής ποιότητας πρώτη ύλη, και στην τυποποίηση ώστε να εξασφαλίσουν υψηλής ποιότητας προϊόν και στην αγορά για να πουλήσουν σε ικανοποιητική τιμή, και στα γραφεία ώστε να αποσπάσουν αυτό που δικαιούνται (επιδοτήσεις, πιστοποίηση, δάνειο κλπ).  

Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν καθημερινά αφού οι αλλαγές που έχουν ξεκινήσει ήδη από τη προηγούμενη δεκαετία σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναμένεται να αλλάξουν πλήρως το τοπίο από την επόμενη δεκαετία. Δικαιολογίες δεν υπάρχουν. Ευθύνες ναι.

Ερώτηση προς την κα Περιφερειάρχη με θέμα τα χρέη και γενικότερα την οικονομική κατάσταση της Περιφέρειας

Ερώτηση προς

Κα Χρ. Καλογήρου, Περιφερειάρχη

Κο Χρ. Αργυρίου, Αντιπεριφερειάρχη Οικονομικών

Στη τελευταία συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου ήρθε για έγκριση ο Ισολογισμός της Περιφέρειας Β.Αιγαίου με τη συνήθη πρακτική της «τυπικής διαδικασίας» με το θέμα να παρουσιάζεται από το στέλεχος της Περιφέρειας και όχι από πολιτικό πρόσωπο.

Πέρα από το γνωστό δάνειο (που τουλάχιστον σε ότι αφορά την αγορά του οικοπέδου για κατασκευή Διοικητηρίου στη Λέσβο αποτελεί σκάνδαλο που προτιμάτε να αποσιωπάτε δεδομένου ότι βαρύνει στελέχη της παράταξης σας) που θα βαρύνει για πάρα πολλά χρόνια τον Προϋπολογισμό της Περιφέρειας, στον απολογισμό περιλαμβάνονται μικρές και μεγάλες οικονομικές βόμβες που η μέχρι σήμερα πρακτική σας είναι να τις υποβαθμίζει.

Πιο συγκεκριμένα και όπως αναφέρει η ορκωτός λογιστής:

-          Υπάρχει ποσό 288.0277,76 επίδικων απαιτήσεων και εξόδων που δεν έχουν προβλεφθεί

-          Δεν υπάρχει καμία πληροφόρηση για τις συμμετοχές της Περιφέρειας σε νομικά πρόσωπα που όπως γνωρίζουμε βρίσκονται υπό εκκαθάριση. Αλλωστε και το μόνο νομικό πρόσωπο που ενεργοποιήθηκε, η ΕΝΑ Β.Αιγαίου όχι μόνο έχει χρέη να αποπληρώσει, αλλά συσσωρεύει και νέα αφού ως Περιφερειακή Αρχή δεν έχετε κάποιο σχέδιο λειτουργίας της

-          Ο Νομικός Σύμβουλος  σε επιστολή του αναφέρει ότι έχουν εκδοθεί καταδικαστικές αποφάσεις κατά της ΠΒΑ ύψους 9 εκ. ευρώ και εκτιμά ότι θα ευδοκιμήσει υπερ τρίτων το μισό ποσό 

-          Δεν υπάρχει ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση των ακινήτων που έχει η ΠΒΑ στη κυριότητα της.

Στις ερωτήσεις που υποβάλαμε οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι ώστε να πληροφορηθούμε για όσα παρατηρεί η ορκωτός λογιστής δεν υπήρξε καμία απάντηση. Παρ’όλα αυτά οι σύμβουλοι της πλειοψηφίας υπερψήφισαν τον Ισολογισμό. 

Με βάση τα παραπάνω, το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ, ζητά να ενημερώσετε γραπτά το Περιφερειακό Συμβούλιο και μέσω αυτού τους πολίτες του Β.Αιγαίου:

-          Σε τι είδους δαπάνες αφορούν τα εντάλματα των επίδικων απαιτήσεων και εξόδων που δεν έχουν προβλεφθεί και ποια ημερομηνία έχουν γίνει.

-          Ποιες είναι οι οφειλές των νομικών προσώπων που βρίσκονται υπό εκκαθάριση, τι είδους δαπάνες αφορούν και ποια ημερομηνία (αναλυτικά ανά δαπάνη) έχουν αναληφθεί.

-          Σε ποιες ενέργειες έχετε προχωρήσει εσείς και ο Πρόεδρος που έχετε τοποθετήσει στην ΕΝΑ Β.Αιγαίου έτσι ώστε όχι μόνο να μην συσσωρεύει νέα χρέη, αλλά και να δραστηριοποιηθεί με τέτοιο τρόπο που να αποδώσει αναπτυξιακό έργο. Σας θυμίζω ότι έχουμε καταθέσει σχετική ερώτηση στις 4 Σεπτεμβρίου και παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει 25 ημέρες (αντί 8 που αναφέρει ρητά ο κανονισμός λειτουργίας του ΠΣ) δεν έχουμε λάβει απάντηση

-          Σε τι είδους δαπάνες αφορούν οι δικαστικές αποφάσεις ύψους 9 εκ. ευρώ κατά της ΠΒΑ όπως αναφέρει ο νομικός σύμβουλος της Περιφέρειας, ποια ημερομηνία έχουν γίνει και για πιο λόγο δεν εξοφλήθηκαν (αναλυτικά ανά δικαστική απόφαση).

-          Ποια είναι τα ακίνητα που βρίσκονται στη κυριότητα ΠΒΑ, κατά πόσο υπάρχουν νόμιμοι τίτλοι και πως αξιοποιούνται.

Προφανώς γνωρίζουμε ότι ελάχιστα από τα παραπάνω έχουν δημιουργηθεί κατά τη τρέχουσα διαχείριση της Περιφέρειας. Όμως εφόσον, τρία χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων σας, επιτρέπετε να υπάρχει αυτό το πέπλο συσκότισης επί των οικονομικών της Περιφέρειας και των αυτουργών των ενεργειών που επισύρουν χρέη στο κοινωνικό σύνολο κινδυνεύοντας να οδηγήσουν  την ΠΒΑ σε αδυναμία λειτουργίας και παραγωγής έργου καλύπτοντας πρόσωπα που διοίκησαν πριν από σας, φέρετε και εσείς ευθύνες.

Μυτιλήνη 28/9/2017

Γ.Σπιλάνης

   

Αναπτυξιακές …. αρρυθμίες

Αναπτυξιακές …. αρρυθμίες

Εχουμε πολλές φορές επισημάνει ότι η Περιφερειακή Αρχή δεν έχει αντιληφθεί ότι η βασική της αρμοδιότητα με βάση τον νόμο είναι ο αναπτυξιακός σχεδιασμός. Εχουμε μάλιστα επιμείνει ότι αναπτυξιακός σχεδιασμός δεν ταυτίζεται με εργολαβίες έργων υποδομής (βασικά δρόμων), αλλά με την πολλαπλή παρέμβαση στήριξη των παραγωγικών δράσεων του πρωτογενή τομέα, της μεταποίησης, των υπηρεσιών (τουρισμού και δημιουργικής οικονομίας) ώστε να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα τους γεγονός που θα οδηγήσει στη αύξηση του ρόλου τους στην οικονομία των νησιών: στο Β.Αιγαίο οι 4 αυτοί τομείς παράγουν μόλις το 22% του ΑΕΠ σε σύγκριση με 34-38% σε Ιόνια, Κρήτη, Ν.Αιγαίο. Αντίθετα η οικονομία και το εισόδημα μας βασίζεται υπερβολικά πολύ στον δημόσιο τομέα που παράγει 32% του ΑΕΠ της Περιφέρειας σε σύγκριση με 22% κατά μέσο όρο στη χώρα και 16% στις άλλες τρεις νησιωτικές περιφέρειες (στοιχεία 2014). Προβλήματα με βαθιές ρίζες που προϋπάρχουν όλων των κρίσεων που βιώνουμε σήμερα (οικονομική, προσφυγική) ή που αναμένεται να έρθουν (ΦΠΑ).  

Η αντιστροφή αυτής της τάσης δεν γίνεται με λόγια αλλά με πράξεις. Με πράξεις που βασίζονται σε αναγνώριση του προβλήματος και των αιτιών που το έχουν δημιουργήσει και σε ανάληψη δράσεων αξιοποιώντας όσα εργαλεία δίνει ο νομοθέτης και η κάθε κυβέρνηση. Εδώ δυστυχώς βρίσκεται η καρδιά του προβλήματος: η επίκληση των πολλαπλών κρίσεων που βιώνει η Περιφέρεια χρησιμοποιείται σωστά για την αύξηση των πόρων για δημόσιες επενδύσεις (όπως πχ. η αύξηση κατά 6εκ. του ΠΔΕ 2016, αντίστοιχη αύξηση του ΠΔΕ του 2017, ενεργοποίηση του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος με 25 εκ), αλλά καταλήγει στον εφήμερο ….καιάδα των εργολαβιών του οδικού δικτύου και όχι στη στήριξη των παραγωγικών δράσεων που θα δημιουργήσουν νέες μόνιμες θέσεις εργασίας και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.

Η κα Καλογήρου και η Περιφερειακή Αρχή έχουν μείνει στα λόγια εδώ και 3 χρόνια σε ότι αφορά την στήριξη της πραγματικής οικονομίας και των επιχειρήσεων, αν και η ίδια δηλώνει με υπερηφάνεια προς κάθε κατεύθυνση ότι προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα.  Πολλές, σχεδόν καθημερινές, οι αποδείξεις.

Μόλις πριν λίγες ημέρες η κα Περιφερειάρχης μίλησε σε συνέδριο στην Αθήνα για την ανάγκη στήριξης του αγροδιατροφικού τομέα των νησιών μας (απολύτως σωστό), αλλά η ίδια δεν έχει κάνει τίποτα σχετικό με τα μέσα που διαθέτει. Αντίθετα πχ. αδρανοποίησε πλήρως την Αγροδιατροφική η οποία εξακολουθεί να προεδρεύεται από τον «άφαντο» κ. Κωστόπουλο (πρώην εκτελεστικός διευθυντής και νυν στενός συνεργάτης του κ. Καραμανλή), ενώ αδράνησε για 3 χρόνια να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της Δ/νσης Κτηνοτροφίας με τα αποτελέσματα που γνωρίζουν και υφίστανται οι κτηνοτρόφοι. Παράλληλα δεν στήριξε στη σύνδεση τουρισμού-αγροδιατροφής προωθώντας μαζί με τους ξενοδόχους, τους εστιάτορες και τους παραγωγούς το τοπικό πρωϊνό και τη γενική κουζίνα γενικότερα. Δυστυχώς με χρηματοδοτήσεις εκθέσεων και συνεδρίων δεν αντιμετωπίζονται τα διαρθρωτικά προβλήματα της παραγωγής και διάθεσης στον πρωτογενή τομέα και στη μεταποίησης.

Αντίστοιχα συμβαίνουν και στους άλλους αναπτυξιακούς τομείς όπου η Περιφερειακή Αρχή οφείλει να κινηθεί αξιοποιώντας την πρόσφατα ανασυσταθείσα ΕΝΑ Β.Αιγαίου. Στο πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο όπου σύσσωμη η αντιπολίτευση ζητούσε εξηγήσεις για τις αρνητικές εξελίξεις που διέρρευσαν στα χιώτικα ΜΜΕ και η Περιφερειακή Αρχή …. πετούσε τη μπάλα στην εξέδρα, μεταθέτοντας τις απαντήσεις για το μέλλον. Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ έχοντας διαγνώσει το πρόβλημα μετά από συνάντηση τον κ. Μανάρα (Διευθύνοντα Σύμβουλο της Εταιρείας) τον περασμένο Ιούνιο, είχε υποβάλει εδώ και 20 ημέρες ερώτηση στην κα Καλογήρου και στον ίδιο (ioannispilanis.blogspot.gr) ώστε να δώσουν απαντήσεις κατά πόσο στηρίζουν την Εταιρεία και μέσω αυτής την οικονομία των νησιών με τις απαραίτητες καινοτόμες δράσεις όπως πχ. της ανάπτυξης ειδικών μορφών πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αλλά και συνεδριακού ή θαλάσσιου τουρισμού αξιοποιώντας υπαρκτές υποδομές, προωθώντας τη διασύνδεση αγροδιατροφής-τουρισμού, την αξιοποίηση της περιουσίας της Περιφέρειας και πολλά άλλα. Όμως καμία απάντηση ή όπως λέει ο λαός μας «απορία ψάλτου βηξ». Κατά τα άλλα συνεχίζονται τα λογύδρια περί ανάπτυξης στα διάφορα εθνικά και διεθνή φόρα. Χωρίς όμως κανένα ουσιαστικό αντίκρισμα.

Ανάλογη αδράνεια έχει δείξει και στον τουρισμό, όπου η δραστηριότητα της Περιφέρειας εξαντλείται στη συμμετοχή σε εκθέσεις και σε επιλεκτικές χρηματοδοτήσεις φορέων. Η ανάθεση της ανάδειξης του προφίλ της Περιφέρειας στην εταιρεία του αδελφού του βουλευτή της ΝΔ κ.Βαρβιτσιώτη που ούτε εγκρίθηκε, ούτε παρουσιάστηκε ποτέ στο Περιφερειακό Συμβούλιο, δεν μπορεί να καταγραφεί στα θετικά, γιατί απλά αποτελεί αντικείμενο ενδοκομματικής συναλλαγής με εντελώς απαράδεκτο αποτέλεσμα. Στο τελευταίο Περιφερειακό Συμβούλιο ήρθε προς έγκριση η δημιουργία διαφόρων επιτροπών τουρισμού (τοπικών και περιφερειακής). Εστω και αν τα κείμενα των εισηγήσεων ήταν πρόχειρα και δεν προϊδεάζουν για κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα, με τη κίνηση αυτή η κα Καλογήρου αναγνώρισε σιωπηρά ότι είχαμε δίκιο όταν στην αρχή της θητείας της είχαμε ζητήσει την ίδρυση Επιτροπής τουρισμού και η ίδια είχε αρνηθεί λέγοντας ότι άλλες ήταν οι προτεραιότητες της Περιφερειακής Αρχής. Η αποτελεσματικότητα και αυτής της κίνησης θα κριθεί στη πράξη. Και εμείς θα συμβάλλουμε ώστε να πετύχει, γιατί στα δικά μας μάτια προέχει η ανάταξη του τουριστικού προϊόντος. Αλλωστε έχουμε καταθέσει πολλές φορές συγκεκριμένες προτάσεις, ενώ μέσα από τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού Αιγαίο, παρακολουθούμε τις εξελίξεις και αναλύουμε τα δεδομένα.  

Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ κρούει για μια φορά ακόμη τον κώδωνα του κινδύνου για την περιφερειακή οικονομία και για τις ευθύνες της Περιφερειακής Αρχής γι’αυτό. Δεν υπάρχει αυτόματος πιλότος για την αναδιάρθρωση της οικονομίας και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις των νησιών θέλουν στήριξη από τους ……αδρανείς φορείς της Περιφέρειας. Και ας μην βιαστούν να πετάξουν το μπαλάκι «στις κρίσεις». Αυτές βρίσκουν την οικονομία του Β.Αιγαίου «καρυδότσουφλο» και χωρίς στηρίγματα.

Γιάννης Σπιλάνης

Ερώτηση με θέμα Θέμα «Πορεία Αναπτυξιακής Εταιρείας Περιφέρειας Β.Αιγαίου»

Γραπτή Ερώτηση

Προς

Χρ. Καλογήρου, Περιφερειάρχη

Γ. Μανάρα, Περιφερειακό Σύμβουλο, Πρόεδρο ΕΝΑ Π.Β.Αιγαίου

Θέμα «Πορεία Αναπτυξιακής Εταιρείας Περιφέρειας Β.Αιγαίου»

Εχουν περάσει περίπου 2 χρόνια από τότε που η Περιφερειακή Αρχή αποφάσισε να αναβιώσει την ΕΝΑ Χίου μετά από την αποτυχημένη προσπάθεια να δημιουργήσει νέα εταιρεία και ένα χρόνο μετά την απόφαση του ΠΣ να διορίσει μέλη στο προσωρινό ΔΣ της Εταιρείας ώστε να προχωρήσουν οι κατά νόμο διαδικασίες για τη λειτουργία της εταιρείας. Τον περασμένο Γενάρη εγκρίθηκε η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και ο διορισμός των μελών της νέας διοίκησης αποκλειστικά από μέλη της περιφερειακής πλειοψηφίας. Και μετά …..σιωπή.

Τον περασμένο Ιούνιο , στο πλαίσιο επίσκεψης στη Χίο, ζήτησα συνάντηση με τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της Εταιρείας συνάδελφο κ. Γ.Μανάρα ώστε να ενημερωθώ για τον προγραμματισμό της Εταιρείας. Τα ερωτήματα στράφηκαν γύρω από 3 θέματα:

-          Αν ολοκληρώθηκε η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ώστε να μπορέσει η Εταιρεία να λειτουργήσει

-          Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που πήρε η Εταιρεία σε συνεργασία με την Περιφερειακή Αρχή ώστε να εξασφαλιστούν τουλάχιστον έσοδα που να καλύπτουν τις άμεσες λειτουργικές ανάγκες της για το 2017 ώστε να μην σημειώσει παθητικό

-          Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που πήρε η Εταιρεία σε συνεργασία πάντα με τη Περιφερειακή Αρχή ώστε να δρομολογηθούν δράσεις που να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της αλλά και στην ανάπτυξη της Περιφέρειας, που αποτελεί και το σκοπό λειτουργίας της.

Στη συνάντηση αυτή ουσιαστικά δεν πήραμε καμία απάντηση. Για το λόγο αυτό του δήλωσα ότι η ΕΝΑ κινδυνεύει να πέσει στα βράχια αν δεν υπάρξει άμεση ενεργοποίηση. Σήμερα, 3 μήνες μετά επαναφέρουμε τα ίδια ερωτήματα.

-          Τί έχει γίνει με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου; Οι πληροφορίες της εφημερίδας Πολίτης της Χίου αναφέρουν ότι η επίτροπος απέρριψε ως μη σύννομη την αύξηση της συμμετοχής της ΠΒΑ στην εταιρεία πάνω από 50%. Αν αληθεύει η πληροφορία γιατί η Περιφέρεια έκανε αυτό το λάθος και δεν επεδίωξε να βρει άλλους φορείς να συμμετάσχουν όπως πχ. Την Περιφερειακή Ενωση Δήμων Β.Αιγαίου, τα Επιμελητήρια του Β.Αιγαίου, ώστε και να αυξηθεί η αντιπροσωπευτικότητα της και να θεσμοθετηθεί η συνεργασία με τους αναπτυξιακούς φορείς;

-          Πως προχωρά η κάλυψη των άμεσων λειτουργικών δαπανών; Θα περίμενε κανείς ότι η Περιφέρεια θα ανέθετε με προγραμματικές συμβάσεις την ωρίμανση άυλων δράσεων, την ωρίμανση των έργων της ΟΧΕ των μικρών νησιών, δράσεις για αξιοποίηση της περιουσίας της Περιφέρειας ή δράσεις για την αξιοποίηση ανενεργών υποδομών. Τίποτα από όλα αυτά δεν έχει συμβεί όπως γνωρίζουμε ως Περιφερειακοί Σύμβουλοι.

-          Το ΠΣ δεν έχει ενημερωθεί ποια είναι τα ευρύτερα σχέδια αξιοποίησης αυτού του εργαλείου. Πιθανά δεν υπάρχουν τέτοια σχέδια. Αν πράγματι δεν υπάρχουν ιδέες, ας «αντιγράψετε» αυτά που κάνουν άλλες επιτυχημένες εταιρείες ή ας χρησιμοποιήσετε στο ΔΣ της Εταιρείας ανθρώπους που γνωρίζουν αντί να αναθέτετε τη διοίκηση του νευραλγικού αυτού εργαλείου σε ανθρώπους που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν.

Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ υποστήριξε από την αρχή θερμά την λειτουργία Αναπτυξιακής Εταιρείας και υπερψήφισε την αναβίωση της ΕΝΑ. Είχε όμως επισημάνει τους κινδύνους που υπάρχουν από λανθασμένες αντιλήψεις και επιλογές όπως έδειξε το πρόσφατο παρελθόν.

 Σήμερα ζητάμε από τη Περιφερειακή Αρχή να απαντήσει στα κρίσιμα αυτά ερωτήματα και μας παρουσιάσει τις προτάσεις της.

Γ.Σπιλάνης

Περιφερειακός Σύμβουλος

Το θέμα της κατάρτισης ανθρώπινου δυναμικού ή επιβεβαιώνοντας ότι η Περιφερειακή Αρχή αγνοεί τι σημαίνει Αυτοδιοίκηση

Το θέμα της κατάρτισης ανθρώπινου δυναμικού ή επιβεβαιώνοντας ότι η Περιφερειακή Αρχή αγνοεί τι σημαίνει Αυτοδιοίκηση

Εχοντας ως ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ ερωτήσει κατ’επανάληψη για τις πρωτοβουλίες της Περιφερειακής Αρχής για θέματα απασχόλησης και κατάρτισης και για το έργο των ΚΕΚ που υπάρχουν σε Λέσβο και Σάμο, χωρίς να πάρει απάντηση, καταθέσαμε με βάση τον κανονισμό λειτουργίας του ΠΣ ερώτηση με αυτό το αντικείμενο. Εύκολα θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος ότι στη δύσκολη περίοδο που βιώνουμε θα τους είχε απασχολήσει το θέμα. Βέβαια γνωρίζαμε ότι το αντικείμενο της απασχόλησης και κατάρτισης δεν είχε ανατεθεί σε κάποιον αντιπεριφερειάρχη ή σύμβουλο της πλειοψηφίας και μετά από 2,5 χρόνια στο τιμόνι της Περιφέρειας, δεν είχε κατατεθεί κάποιο σχετικό σχέδιο δράσης. Τι θα συμπέραινε κανείς από αυτή την απραξία; Ότι όλα πάνε καλά και ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος η Περιφέρεια να παρέμβει και να διαθέσει πόρους προς αυτή τη κατεύθυνση. 

Η απάντηση της κ.Καλογήρου ήταν πέρα πάσης προσδοκίας. Αφού πρώτα μας παραπέμπει στις απαντήσεις των δύο ΚΕΚ (Σάμου και Λέσβου) για τις δράσεις που υλοποίησαν τη περίοδο 2014-16 (προφανώς από προγράμματα που είχαν εγκριθεί πριν αναλάβει η παρούσα περιφερειακή αρχή και δεν είχαν παρουσιαστεί στον απολογισμό της σημερινής διοίκησης ούτε στον απολογισμό του 2015, ούτε και σε αυτόν του 2016) προσθέτει:

«Σε ότι αφορά την ενεργοποίηση των δράσεων κατάρτισης στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Βόρειο Αιγαίο, όπως μας διαβεβαίωσε η ΕΥΔ Βορείου Αιγαίου σας ενημερώνουμε ότι αυτές δεν έχουν ακόμη εξειδικευθεί και ενεργοποιηθεί εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν έχει οριστικοποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο υλοποίησης τους, οι δικαιούχοι των έργων και άλλα τεχνικά ζητήματα συνολικά στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Μόλις οι εν λόγω θεσμικές προσαρμογές ολοκληρωθούν η ΕΥΔ Βορείου Αιγαίου άμεσα θα εξειδικεύσει και θα ενεργοποιήσει τον Θεματικό Στόχο 8». Υπογραφή Χ.Καλογήρου

Ας αναλύσουμε την απάντηση:

-          Η εστίαση της απάντησης στο ΕΠ Β.Αιγαίου δείχνει ότι η κα Περιφερειάρχης δεν έχει αντιληφθεί ότι υπάρχουν και άλλες πηγές χρηματοδότησης της κατάρτισης των δράσεων της Περιφέρειας όπως πχ. είναι το ΠΔΕ. Επομένως αν το θέμα αυτό είναι στις προτεραιότητες της θα μπορούσε να διαθέσει ένα τμήμα των πόρων από αυτούς που διαθέτει για το οδικό δίκτυο.

-          Η αναφορά στο ότι η ΕΥΔ (Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης) εξειδικεύει το ΠΕΠ υπογραμμίζει ότι δεν έχει καταλάβει ότι η ΕΥΔ δεν είναι υπηρεσία της Περιφέρειας , αλλά αποκεντρωμένη υπηρεσία του κράτους. Επομένως δεν είναι ρόλος της ΕΥΔ να εξειδικεύσει το πρόγραμμα, αλλά της Δ/νσης Προγραμματισμού, ενώ ανήκει στο Περιφερειακό Συμβούλιο να λάβει τη τελική απόφαση μετά από συζήτηση στη Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης. Με το σκεπτικό της κας Καλογήρου, τίποτα από αυτά δεν είναι αναγκαίο, όπως το γνωρίζουμε άλλωστε στη πράξη εδώ και 2,5 χρόνια.

-          Για να ανταποκρίνεται η εξειδίκευση στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας, προφανώς υπάρχει ανάγκη να μελετηθούν οι ανάγκες αυτές και να μπουν προτεραιότητες. Ερώτημα: έχει γίνει αυτή η προετοιμασία;  Αν ναι, θα θέλαμε να την δούμε. Το μόνο σχετικό θέμα που έχει έρθει στο ΠΣ για γνωμάτευση είναι οι ειδικότητες των Επαγγελματικών Λυκείων, αλλά και στη περίπτωση αυτή χωρίς καμιά τεκμηρίωση.

-          Η αποδοχή από πλευράς της κας Καλογήρου ότι για τεχνικούς λόγους δεν έχει προχωρήσει η ενεργοποίηση των προγραμμάτων κατάρτισης από πλευράς των αρμόδιων Υπουργείων, χωρίς να έχει διατυπώσει η ίδια ή το συλλογικό όργανο των Περιφερειών (ΕΝΠΕ) την όποια διαμαρτυρία για τη καθυστέρηση αυτή, δείχνει το ενδιαφέρον, την προτεραιότητα που δίνει η περιφερειακή αρχή για το θέμα αυτό.

 Από τα παραπάνω προκύπτει εμφανέστατα ότι η κα Καλογήρου αγνοεί πλήρως τι σημαίνει αυτοδιοίκηση, ποιος είναι ο ρόλος της σε θέματα αναπτυξιακού σχεδιασμού και ποια εργαλεία έχει στη διάθεση της για την υλοποίηση δράσεων. Κατά την άποψη μας:

-          Αυτοδιοίκηση σημαίνει δημιουργώ το όραμα για τη περιοχή ευθύνης μου και προσπαθώ να το υλοποιήσω μέσα στο πλαίσιο των εθνικών στόχων και των περιορισμών (διοικητικών, οικονομικών, ανθρώπινων πόρων) που υπάρχουν, διεκδικώντας περισσότερα με τεκμηριωμένες προτάσεις. Είναι γεγονός ότι παρά τον συγκεντρωτισμό και τον ανορθολογισμό που χαρακτηρίζει ακόμη και σήμερα το διοικητικό σύστημα της χώρας, τα περιθώρια που δίνει ο Καλλικράτης και οι ευκαιρίες που υπάρχουν είναι σημαντικές, ίσως περισσότερες από αυτές που φαίνεται ότι μπορεί να φέρει σε πέρας η Περιφέρεια. Δυνατότητες που δεν έχουν γίνει αντιληπτές, ενώ συχνά οι διαμαρτυρίες περιορίζονται στην –πραγματική- ανεπάρκεια χρηματοδότησης. Όμως βλέποντας το πώς χρησιμοποιούνται οι περιορισμένοι αυτοί πόροι, ίσως να είναι ευτύχημα το ότι δεν υπάρχουν ….περισσότεροι πόροι, ενώ, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, αντιλαμβανόμαστε και το μέγεθος της σπατάλης σε προηγούμενες εποχές, όταν χρήματα υπήρχαν.

-          Ο ρόλος της Περιφέρειας σε θέματα αναπτυξιακού σχεδιασμού είναι ο λόγος ύπαρξης της και θα έπρεπε να καθορίζει τη καθημερινή λειτουργία όλου του μηχανισμού που θα έπρεπε να βαδίζει πάνω σε ένα σχέδιο που οφείλει να επεξεργαστεί με τους άλλους φορείς των νησιών (Δήμους, Επιμελητήρια, Επαγγελματικές Οργανώσεις, Συλλόγους, ΜΚΟ κλπ) αξιοποιώντας τον θεσμό της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης. Το σχέδιο που προβλέπει ο Καλλικράτης για το σκοπό αυτό, το 5ετές Επιχειρησιακό Σχέδιο της Περιφέρειας, εκπονήθηκε μόνο για τακτοποιηθεί μια υποχρέωση χωρίς την παραμικρή διαβούλευση και από τότε έμεινε …….στους υπολογιστές. Από εκεί και πέρα, η καθημερινή δράση της Περιφέρειας χαρακτηρίζεται από προχειρότητα (όπως καταγράφεται από τις συνεχείς τροποποιήσεις του προϋπολογισμού) και ανάδειξη των ασφαλτοστρώσεων σε κύριο αναπτυξιακό άξονα.     

-          Τα εργαλεία που έχει η Περιφέρεια στη διάθεση της  πέρα από τις υπηρεσίες της είναι τα νομικά πρόσωπα που διαθέτει (ΚΕΚ, Περιφερειακό Ταμείο, Αναπτυξιακή Εταιρεία) οφείλουν να ενεργοποιηθούν όχι απλά για να απορροφήσουν με τον καλύτερο τρόπο τους διαθέσιμους πόρους (Περιφερειακό και Εθνικά Επιχειρησιακά Προγράμματα, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, Ειδικό Αναπτυξιακό), να διεκδικήσουν πόρους εθνικούς και ευρωπαϊκούς με κατάλληλα επεξεργασμένες προτάσεις που να εστιάζονται στις προτεραιότητες που έχουν τεθεί ώστε να υπάρξει και αποτελεσματική τους χρήση ή ακόμη να κινητοποιήσουν ιδιωτικά κεφάλαια για (συν)αξιοποίηση πόρων και ευκαιριών. Όμως όλα αυτά απαιτούν σχέδιο με στόχους που δεν υπάρχει.

Ετσι για παράδειγμα, εφόσον είναι κοινά αποδεκτό ότι ο τουρισμός αποτελεί έναν αναπτυξιακό στόχο της Περιφέρειας, αυτό οφείλει να καταγράφεται από μια σειρά πρωτοβουλιών για ανάδειξη των πόρων που υπάρχουν και για τη βελτίωση των υπηρεσιών. Μια από τις δράσεις αφορά στην εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού, τόσο των ιδιοκτητών, όσο και των εργαζόμενων στις διαφορετικού τύπου τουριστικές επιχειρήσεις. Από την απάντηση που πήραμε φαίνεται ότι στη προηγούμενη περίοδο εκπαιδεύτηκαν 20 άτομα στη Σάμο στο πλαίσιο του προγράμματος «Αρχές ποιότητας υπηρεσιών σε μικρές τουριστικές επιχειρήσεις» και κανείς σε Λέσβο-Λήμνο όπως φαίνεται από τα σχετικά κείμενα. Αυτές είναι οι ανάγκες κατάρτισης στον τουρισμό, όταν γνωρίζουμε ότι ελάχιστοι έχουν υποστεί κάποιου είδους σχετικής εκπαίδευσης;

Η αρμοδιότητα της Επαγγελματικής Κατάρτισης και της Δια Βίου Εκπαίδευσης έχει περιέλθει στη Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση η οποία οφείλει να βελτιώνει τις δεξιότητες εργοδοτών και εργαζομένων με  βάση τις τρέχουσες ανάγκες και να ενισχύει τα προσόντα των νέων που πρωτοβγαίνουν στην αγορά εργασίας και των ανέργων ώστε να βρουν απασχόληση ή να αυτοαπασχοληθούν είτε στους σημαντικούς οικονομικούς κλάδους της Περιφέρειας, είτε αξιοποιώντας νέες ευκαιρίες.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επιστρέψουμε στις πρακτικές όπου η κατάρτιση ήταν απλά καλυμμένη επιδότηση για ανέργους και αργόσχολους σε «άσχετα» αντικείμενα και με χαμηλό επίπεδο σεμιναρίων από «επιτηδείους» οργανωτές. Αλλωστε δεν είναι απαραίτητο τα σεμινάρια να είναι επιδοτούμενα ώστε να προσελκύουν τους πραγματικά ενδιαφερόμενους. Τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης οφείλουν να εντάσσονται σε ευρύτερο αναπτυξιακό σχέδιο βασισμένο στα συγκριτικά πλεονεκτήματα του τόπου όπως ο τουρισμός, η αγροδιατροφή, ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η γαλάζια ανάπτυξη και χρειάζονται νέες δεξιότητες ώστε παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες να είναι ανταγωνιστικές. Και βέβαια η ενεργή εμπλοκή των εκπροσώπων του ιδιωτικού τομέα στην όλη διαδικασία είναι αναγκαία.  

 Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ θα συνεχίζει να επιμένει στην αναγκαιότητα ύπαρξης ολοκληρωμένου αναπτυξιακού σχεδίου με την συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και στην αναβάθμιση του Περιφερειακού Συμβουλίου ως του κομβικού παράγοντα προς αυτή τη κατεύθυνση. Μόνο μέσα από έναν τέτοιο ξεκάθαρο σχεδιασμό οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι, οι δομές και το υφιστάμενο ανθρώπινο δυναμικό θα μπορούν να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο.