ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ …… ΧΩΡΙΣ
ΣΧΕΔΙΟ
Με
καθυστέρηση 10 περίπου μηνών από αυτό που ορίζει ο νόμος ήρθε επιτέλους προς
ψήφιση ίσως το σημαντικότερο κείμενο της θητείας της Περιφερειακής Αρχής, το
σχέδιο λειτουργίας της Περιφέρειας αφού η ανάπτυξη είναι σημαντικότερη
δραστηριότητα της Περιφέρειας και το Επιχειρησιακό Σχέδιο οφείλει να καθορίζει
την καθημερινή λειτουργία των υπηρεσιών και των νομικών της προσώπων για την
επίτευξη των στρατηγικών στόχων που η ίδια έχει θέσει στο πλαίσιο του σχεδιασμού
και όχι να αποτυπώνει μόνο έργα.
Η
εγκύκλιος του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών που περιγράφει την όλη διαδικασία αναφέρει
ότι «Οι
υπηρεσίες της Περιφέρειας, οι Επιτροπές, το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης και
τα Νομικά Πρόσωπά της, αφού λάβουν υπόψη τους το εγκεκριμένο Στρατηγικό Σχέδιο,
το οποίο αποτελεί προπαρασκευαστική πράξη της διαδικασίας κατάρτισης του
Πενταετούς Επιχειρησιακού Προγράμματος, προτείνουν, με γραπτή εισήγησή τους,
κατ’ αντιστοιχία προς τους στόχους του Στρατηγικού Σχεδίου τους Άξονες και τα
Μέτρα του Επιχειρησιακού Σχεδίου, τους στόχους της κάθε υπηρεσίας για την
επόμενη περίοδο και τις δράσεις για την επίτευξη των στόχων αυτών, ιεραρχημένες
κατά σειρά προτεραιότητας. Το Διοικητικό
Συμβούλιο του κάθε Νομικού Προσώπου της Περιφέρειας, εντός μιας (1) εβδομάδας
από την εισήγηση των υπηρεσιών του, λαμβάνει απόφαση για τους στόχους και τις
δράσεις που το αφορούν.»
Σε άλλο εδάφιο προβλέπεται η
διαδικασία εκπόνησης που μεταξύ των άλλων περιλαμβάνει δημόσια διαβούλευση και
συζήτηση στην Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης που περιλαμβάνει τους
δημάρχους των νησιών, τους εκπροσώπους των παραγωγικών τάξεων και των
επαγγελματικών φορέων καθώς και ενδιαφερόμενους πολίτες, τις περιφερειακές
παρατάξεις και τα κόμματα. Η Επιτροπή αυτή που συστήνεται αμέσως μετά την
ανάληψη καθηκόντων από τη περιφερειακή αρχή συνεδριάζει σε τακτά διαστήματα για
να εξετάζει τις βασικές αναπτυξιακές κατευθύνσεις της Περιφέρειας.
Τις «υποχρεώσεις» αυτές μπορεί να
τις δει κανείς είτε ως τυπικές διαδικασίες, εμπόδια στην ελευθερία κινήσεων της
περιφερειακής αρχής είτε ως ευκαιρία ουσιαστικής διαβούλευσης μεταξύ όλων των
μερών στη προσπάθεια της σύνταξης ενός ουσιαστικού σχεδίου που θα αξιοποιεί
όλες τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες και τους διαθέσιμους ανθρώπινους πόρους για
να πετύχει τα καλύτερα δυνατά αναπτυξιακά αποτελέσματα. Οι υποχρεώσεις αυτές
δεν τηρήθηκαν ούτε κατ’ ελάχιστο, δείχνοντας το πώς η Περιφερειακή Αρχή
αντιλαμβάνεται τις έννοιες διάλογος, συναίνεση, συναντίληψη, σχέδιο, αναπτυξιακή
στρατηγική.
Ηδη από τη παρουσίαση του
στρατηγικού σχεδίου τον περασμένο Νοέμβριο ως ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ είχαμε
επισημάνει τις τεχνοκρατικές αδυναμίες εκείνου του κειμένου, την έλλειψη νησιωτικής
διάστασης στις προτάσεις αλλά και σαφούς στρατηγικής που να αξιοποιεί τα
πλεονεκτήματα της Περιφέρειας (φυσικό, πολιτιστικό, παραγωγικό κεφάλαιο και
παράδοση), και να αντιμετωπίζει τις αδυναμίες της (χαμηλή ανταγωνιστικότητα των
επιχειρήσεων, μικρή διείσδυση της έρευνας και της καινοτομίας, χαμηλό επίπεδο
εκπαίδευσης και κατάρτισης ανθρώπινου δυναμικού, τη χαμηλή διείσδυση
τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών κλπ). Αποτέλεσμα είναι να μην
μπορεί να αναπτύξει τη παραγωγή επώνυμων προϊόντων και υπηρεσιών ποιότητας εξασφαλίζοντας θέσεις εργασίας και
ικανοποιητικές αμοιβές. Στη προσπάθεια να συμβάλλουμε στη βελτίωση εκείνου του
κειμένου είχαμε καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση (ioannispilanis@blogspot.gr) χωρίς ανταπόκριση.
Το κείμενο που ήρθε προς ψήφιση απέχει
πολύ τόσο από το γράμμα όσο και το πνεύμα του νομοθέτη: δηλαδή το να έχουμε ένα
κείμενο που θα κατευθύνει τη καθημερινή λειτουργία των υπηρεσιών (τεκμηριώνοντας
και τις ανάγκες σε προσωπικό που ήταν επίσης θέμα στο Περιφερειακό Συμβούλιο
και αντιμετωπίστηκε χωρίς την πρέπουσα σοβαρότητα) και των νομικών προσώπων της
Περιφέρειας. Αντίθετα είναι ένα άθροισμα κειμένων χωρίς αρχή μέση και τέλος με
επαναλήψεις, αντιφάσεις, κενά που συνοδεύεται από έναν πίνακα ασύνδετων έργων όπως
είναι αυτά που εγκρίθηκαν στο ετήσιο πρόγραμμα και μια σειρά ανώριμων έργων και
δράσεων που προβλέπονται για τα επόμενα χρόνια. Όλα αυτά μόνο ως αναπτυξιακός
σχεδιασμός και ορθολογική λειτουργία δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Αλλά και
για κάτι περισσότερο: δυστυχώς η Περιφερειακή Αρχή δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται
ποια πρέπει είναι η λειτουργική σχέση μεταξύ τομεακών λειτουργικών προγραμμάτων
που έχουν ψηφιστεί από την ίδια, του ΠΕΠ και του ΕΣΠΑ γενικότερα, του 5ετούς
επιχειρησιακού προγράμματος και των ετήσιων προγραμμάτων. Και βέβαια δεν
πρόκειται να αντιμετωπίσουν κανένα από τα συσσωρευμένα προβλήματα της
Περιφέρειας που έχουμε ήδη επισημάνει.
Η έλλειψη χώρου δεν επιτρέπει παρά
να κάνουμε επιλεκτική αναφορά σε ορισμένα θέματα για να αναδείξουμε όχι μόνο
τις αδυναμίες του προγράμματος και τη πλήρη αδιαφορία σας προς θεσμούς,
διαδικασίες, ανθρώπους.
Θέματα Περιβάλλοντος: Υπάρχει Επιτροπή Περιβάλλοντος που ενώ έχει
συνεδριάσει για να δώσει τυπικές εγκρίσεις δεν ρωτήθηκε και δεν συζήτησε ποτέ
για μια στρατηγική σε ότι αφορά την ολοκληρωμένη περιβαλλοντική στρατηγική.
Ταυτόχρονα υπάρχουν αναφορές που
δείχνουν ότι δεν έχει γίνει αντιληπτό αντιληφθεί το τι σημαίνει επιχειρησιακό
πρόγραμμα, ποιες οι διαφορές του από το ΕΣΠΑ και πως όλα αυτά πρέπει να
συνδέονται μεταξύ τους και με τη δράση των δήμων και των άλλων φορέων που
ενεργοποιούνται στη Περιφέρεια. Αποτέλεσμα είναι να γίνονται αναφορές σε έργα και δράσεις που δεν
θα υλοποιήσει η Περιφέρεια αλλά οι Δήμοι όπως είναι η ανακύκλωση.
Θέματα Αγροτικής Ανάπτυξης. Ενώ:
(α) οργανώθηκαν σχετικές ημερίδες
σε Μυτιλήνη και Μύρινα για τα θέματα αγροτικής ανάπτυξης και αγροτοδιατροφής
και υπήρξαν κάποια συμπεράσματα σε κρίσιμα για τη περιφέρεια προϊόντα (λάδι,
τυροκομικά, κρασί).
(β) οργανώθηκε στη Μυτιλήνη από
το Εργαστήριο Ελαιολάδου του ΕΘΙΑΓΕ/ΔΗΜΗΤΡΑ ημερίδα για την ολοκληρωμένη
διαχείριση του κύκλου ελαιοπαραγωγή και λάδι με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας
του προϊόντος και της τιμής στο παραγωγό
(γ) γνωρίζουμε ότι υπάρχει το
πρόβλημα των αποβλήτων των αγροτοδιατροφικών βιομηχανιών (ελαιουργεία,
πυρηνελαιουργία, τυροκομία, σφαγεία) που έχουν δημιουργήσει πολλαπλές
οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές κρίσεις.
(δ) υπάρχει πρόσφατη νομοθεσία
που επιτρέπει τη λειτουργία μικρών μεταποιητικών και οικοτεχνικών μονάδων στους
τομείς ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τους παραγωγούς των νησιών μας ώστε να
πετύχουμε την αναγκαία τυποποίηση και ποιότητα.
δεν υπάρχει καμία αναφορά στην
αντιμετώπιση προβλημάτων και αξιοποίηση ευκαιριών αλλά απαριθμούνται απλά τις δράσεις του
Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης που αφορά το σύνολο της χώρας. Αυτό δεν
ονομάζεται αγροτική πολιτική, αλλά πιστοποιεί την απουσία της.
Θέματα Τουρισμού: Ενώ ο τουρισμός αντιμετωπίζει χρόνια προβλήματα
(περιορισμένες αφίξεις που μειώνονται, χαμηλά εισοδήματα, χαμηλή πληρότητα κλπ)
εξ αιτίας των αδυναμιών του παραγόμενου προϊόντος και αναμένεται να δοκιμαστεί
ακόμη περισσότερο εξ αιτίας του προσφυγικού, η έλλειψη σχεδίου είναι προφανής,
ενώ η μη αναφορά σε συγκεκριμένες δράσεις εγκληματική. Η Περιφερειακή αρχή όχι
μόνο δεν προχώρησε σε δημιουργία Επιτροπής Τουρισμού, αλλά άφησε ανεκμετάλλευτη
και τη βοήθεια που προσέφερε το Υπουργείο Τουρισμού για επεξεργασία στρατηγικής
αντιμετώπισης της κρίσης μέσα από την Επιτροπή που ζήτησε να συσταθεί
αξιοποιώντας τη δική του τεχνογνωσία και βοήθεια. Η Επιτροπή έπαψε να
λειτουργεί, ενώ τα προβλήματα διογκώνονται και απαιτούν δράση διαφορετική από
τη συνηθισμένη.
Θέματα κατάρτισης και απασχόλησης και ο ρόλος του ΚΕΚΑΠΕΛ. Αν και
γνωρίζουμε ότι το σημαντικότερο πρόβλημα της σημερινής κρίσης είναι η ανεργία,
στο κείμενο που συνοδεύει το επιχειρησιακό πρόγραμμα, η αναφορά στο ΚΕΚΑΠΕΛ
είναι γενική και αόριστη και αναφέρεται στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του και
τελειώνει με ένα ευχολόγιο 3 σημείων. Στο αναλυτικό πρόγραμμα για το 2016 στις
προβλέψεις των επόμενων ετών υπάρχει μία αναφορά στο ΚΕΚΑΠΕΛ/ΚΕΑΚ με 1000€ για
το 2016 και τίποτα για τη συνέχεια ενώ, στο Παράρτημα 3 υπάρχουν πολλές
αναφορές για Λέσβο, Λήμνο και Σάμο αλλά χωρίς προϋπολογισμό. Δηλαδή μηδενική
ουσιαστική προετοιμασία. Αλλωστε εδώ και 1,5 χρόνο δεν έχουμε ακούσει τίποτα
γι’αυτό. Υπάρχει και τι κάνει;
Θέματα μικρών νησιών. Ενώ όλοι μας γνωρίζουμε τα ιδιαίτερα
αναπτυξιακά προβλήματα (οικονομική και δημογραφική αποψίλωση, ελλείψεις στις
υποδομές και υπηρεσίες δημοσίου συμφέροντος, χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης
ανθρώπινου δυναμικού κλπ) που βιώνουν τα
μικρά νησιά της Περιφέρειας εξ αιτίας της διπλής νησιωτικότητας στο πρόγραμμα
που ήρθε για ψήφιση δεν υπάρχει καμία ειδική αναφορά στα μικρά νησιά, ενώ το
ενδιαφέρον γι’αυτά αποτυπώνεται στο ετήσιο πρόγραμμα του 2016 όπου άλλα νησιά
απουσιάζουν εντελώς και άλλα όπως ο Αγ. Στράτης περιλαμβάνονται σχεδόν
αποκλειστικά για το συνεχιζόμενο έργο του λιμανιού. Και παρ’όλα αυτά θα υπήρχε
η δυνατότητα να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τα νησιά αυτά και ένας
μηχανισμός υλοποίησης του (αφού τα νησιά αυτά χρειάζονται ιδιαίτερη υποστήριξη
για την ωρίμανση και υλοποίηση έργων). Θα μπορούσε να είχε ενεργοποιηθεί για
στα μικρά νησιά η δυνατότητα του νέου ΕΣΠΑ για Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις
με τη πίστωση των 36 εκ € που υπάρχει στο ΠΕΠ ή το πρόγραμμα Ανάπτυξης με
Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (CLLD).
Ας διερευνηθεί τι γίνεται στις άλλες Περιφέρειες για την ενεργοποίηση των δύο
αυτών εργαλείων. Εδώ τίποτα όμως απ’όλα αυτά δεν συμβαίνει. Ούτε γίνεται αναφορά για το πώς τα μικρά νησιά
θα επωφεληθούν από τους διαθέσιμους πόρους. Θα τα στηρίξει η Περιφέρεια με τις
υπηρεσίες της; Θα τα στηρίξει με τη Τεχνική Βοήθεια; Η θα μείνουν στη τύχη τους
όπως χρόνια τώρα;
Αναπτυξιακή Εταιρεία της Περιφέρειας: Για το θεσμό και την
αναγκαιότητα των Αναπτυξιακών Εταιρειών έχουμε αναφερθεί όταν ήρθε η πρόταση
για σύσταση νέας Αναπτυξιακής Εταιρείας. Τότε είχαμε προειδοποιήσει ότι δεν θα
εγκριθεί αφού υπάρχουν 3 εταιρείες υπό εκκαθάριση που δεν εκκαθαρίζονται για να
μην βγουν στην επιφάνεια θέματα κακοδιαχείρισης από την εποχή των Νομαρχιακών
Αυτοδιοικήσεων. Επιβεβαιωθήκαμε γιατί η Αποκεντρωμένη Διοίκηση απέρριψε το
αίτημα. Αν και το θέμα επανήλθε με κάποια βήματα για ενεργοποίηση της ΕΝΑ Χίου δεν
υπάρχει ΚΑΜΜΙΑ αφορά στην Αναπτυξιακή στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Τι έχει
αποφασιστεί τελικά; Θα ενεργοποιηθεί το σημαντικό αυτό αναπτυξιακό εργαλείο,
πότε και πως;
Ολοκληρώνοντας θα πρέπει να
υπογραμμιστούν και οι ευθύνες του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής
Ανασυγκρότησης που δεν έχει εξηγήσει τη χρησιμότητα του Στρατηγικού και του Επιχειρησιακού
Σχεδίου, ούτε πραγματικά στηρίζει την Αυτοδιοίκηση στο να εκπονήσει και να
υλοποιήσει Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα
χρήσης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, που ειδικά σήμερα μετά από 6 χρόνια
κρίσης βρίσκονται σε ανεπάρκεια. Και έτσι το εργαλείο αυτό, ένα σημαντικό
εργαλείο έγινε όπως και πολλά άλλα που
προέβλεψε ο Καλλικράτης (πχ. Επιτροπή Διαβούλευσης, Συμπαραστάτης Πολίτη και
Επιχείρησης, Συμβούλιο Ισότητας) απλά μια γραφειοκρατική διαδικασία που έχει
ήδη απαξιωθεί.
Σήμερα μετά από 6 χρόνια
πολύπλευρης κρίσης συνεχίζουμε και πορευόμαστε …. «Ετσι χωρίς …….Σχέδιο». Και
προφανώς δεν θα βγούμε από τη κρίση με πρακτικές του παρελθόντος.
Η παράταξη ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ για το
ΑΙΓΑΙΟ παραμένουμε εδώ καταθέτοντας προτάσεις για να συμβάλουμε έστω και τώρα
σε μια αλλαγή πορείας.
Γιάννης Σπιλάνης
Περιφερειακός Σύμβουλος με τη παράταξη ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ