Σύντομη αποτίμηση της δι-ημερίδας για το ακτοπλοϊκό του Β.Αιγαίου

ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙ-ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΟ ΤΟΥ Β.ΑΙΓΑΙΟΥ

Αν θέλει κανείς να συνοψίσει το αποτέλεσμα της ημερίδας σε λίγες γραμμές είναι ότι «απεγκλωβίζεται» η ΝΕΛ από μια (τουλάχιστον) άγονη γραμμή που δεν μπορεί να εκτελέσει και η σύνδεση με Λήμνο-Καβάλα θα ανατεθεί ως επέκταση του δρομολογίου Χίου-Μυτιλήνης στη μία ή και στις δύο εταιρείες που εκτελούν σήμερα τη γραμμή. Η λύση αυτή, αν επιβεβαιωθεί, θα αντιμετωπίσει το θέμα της σύνδεσης των νησιών Χίου, Λέσβου και Λήμνου με Β.Ελλάδα με ιδιαίτερα ικανοποιητικό τρόπο, ενώ θα αποτελεί και εναλλακτική λύση για τη σύνδεση της Λήμνου  με τον Πειραιά (στον ίδιο περίπου χρόνο - αφού σήμερα από το Λαύριο για Λήμνο σήμερα χρειάζεται με κανονικές συνθήκες 12-14 ώρες - αλλά με πολύ καλύτερες συνθήκες ταξιδιού). Βέβαια το γιατί η λύση αυτή δεν δόθηκε τον Φεβρουάριο του 2013 που το πρότεινε ο υπογράφων με την τότε ιδιότητα του ως ΓΓ Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής - ώστε να έχουμε αποφύγει τα όσα συνέβηκαν στο ενδιάμεσο διάστημα των 18 μηνών- θα μείνει αναπάντητο ερώτημα.

Για τις άλλες γραμμές δημοσίου συμφέροντος του Β.Αιγαίου δεν υπήρξε σαφής τοποθέτηση των εμπλεκόμενων για το τι θα γίνει τελικά και επομένως θα περιμένουμε τις αποφάσεις του Υπουργού μετά την υπερψήφιση της τροπολογίας με την οποία θα επιτρέπεται η λύση των μακροχρόνιων συμβάσεων «κοινή συναινέσει», δηλαδή χωρίς την κατάπτωση της εγγύησης καλής εκτέλεσης που έχει καταθέσει η εταιρεία.

Δευτερευόντως(;), από τα πολλά που ακούστηκαν στη δι-ημερίδα για το ακτοπλοϊκό πρόβλημα του Β.Αιγαίου ένας προσεκτικός ακροατής μπορεί να επισημάνει ότι :

-          Οσοι λαμβάνουν τις αποφάσεις για την ακτοπλοϊα (πολιτική ηγεσία ΥΝΑ –ακτοοπλόοι - τράπεζες) είχαν έρθει με συγκεκριμένη ατζέντα-λύση την οποίαν ήθελαν να την επιβεβαιώσουν οι λοιποί συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανόμενης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης που καλείται να την υπερψηφίσει στη Βουλή για να προχωρήσει η «συμφωνηθείσα» λύση.

-          Με την υπερψήφιση της τροπολογίας για λύση των συμβάσεων «κοινή συναινέσει» για απεγκλωβισμό του εργολάβου παρά τις όποιες παραβιάσεις στην εκτέλεση της έχουν καταγραφεί, εισερχόμεθα σε μια νέα εποχή, όπου ο κάθε «εγκλωβισμένος» εργολάβος του δημοσίου (μόνο στην ακτοπλοΐα ή γενικότερα αν τα δικαστήρια κάνουν διευρυμένη ερμηνεία της διάταξης) θα μπορεί να επικαλείται αυτό το προηγούμενο για να ζητά λύση της σύμβασης χωρίς άλλες επιπτώσεις.

-          Η ΝΕΛ δια του Διευθύνοντα Συμβούλου της κ.Αβραντίνη δήλωσε για μια ακόμη φορά δημόσια ότι αδυνατεί να συντηρήσει τα πλοία της και γι’αυτό έχουν τόσες ζημιές. Θα μας μείνει η απορία για το πώς οι υπηρεσίες του ΥΝΑ και ο αρμόδιος νηογνώμονας που κάνουν τους ελέγχους και δίνουν πιστοποιητικά αξιοπλοΐας σιωπούν ακόμη. Ισως γιατί κανείς δεν τους υπέβαλε ευθέως την ερώτηση για το είδος των ελέγχων που πραγματοποιούν .

-          Με τη μεταφορά όλων των αρμοδιοτήτων της ακτοπλοΐας στο κεντρικό Υπουργείο, η Ελλάδα μαζί με τη Β.Κορέα θα είναι οι δύο χώρες του πλανήτη στις οποίες η ναυτιλιακή πολιτική ασκείται από ένα Σώμα Ασφαλείας και όχι από πολιτική υπηρεσία.

-          Δεν υπάρχει πολιτική βούληση για άσκηση ολοκληρωμένης και συνεκτικής ακτοπλοϊκής πολιτικής αλλά ότι οι παρεμβάσεις θα περιορίζονται σε πυροσβεστικές λύσεις εκεί που τα προβλήματα θα έχουν τόση οξύτητα που δεν θα επιτρέπουν άλλη αναβολή. Προφανώς η οξύτητα του προβλήματος δεν έγκειται στο κατά πόσο εξυπηρετούνται οι χρήστες (νησιώτες, επιχειρηματίες, τουρίστες, μεταφορείς κλπ), αλλά κατά πόσο έχουν εξαντληθεί οι όποιοι χειρισμοί μεταξύ κράτους και ακτοοπλόων.

-          Η συντριπτική πλειοψηφία των φορέων που εκπροσωπούσαν πολίτες και επιχειρήσεις των νησιών στην δι-ημερίδα και ειδικά οι (πρώην και νυν) περιφερειακές παρατάξεις, το Επιμελητήριο και οι Ξενοδόχοι δεν είχαν προτάσεις ούτε για την αντιμετώπιση του άμεσου προβλήματος, ούτε για έναν μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό. Μόνο ο υπογράφων κατέθεσε γραπτές προτάσεις, τις οποίες άλλωστε έχει  δημοσιοποιήσει και έχει καλέσει και τους υπόλοιπους να τοποθετηθούν. Μάταια όμως. Κάποιες μαξιμαλιστικές  προτάσεις που ακούστηκαν και πάλι, μάλλον τροφή στο status quo προσφέρουν και όχι σε λύσεις προβλημάτων υπέρ των χρηστών της δημόσιας αυτής υπηρεσίας.

-          Δεν θα υπάρξει ούτε Νησιωτική Πολιτική, αφού ο Υπουργός τον μόνο ρόλο του επιφυλάσσει για την ΓΓΑΙΝΠ είναι η εξεύρεση ευρωπαϊκών πόρων εκτός ΕΣΠΑ, δείχνοντας παράλληλα την πλήρη άγνοια του τόσο για το τι σημαίνει «νησιωτική πολιτική» όσο και για το πώς διεκδικούνται προγράμματα από την ΕΕ και πως μπορεί μια δημόσια υπηρεσία να το υλοποιήσει. Αλλωστε η μη ενεργοποίηση των διατάξεων του νόμου που ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2013 προς αυτή τη κατεύθυνση, παρά τη δέσμευση του Υπουργού στη Βουλή τον περασμένο Γενάρη, αυτό δείχνει. Αυτή η εξέλιξη θα συμπαρασύρει, αργά ή γρήγορα, και την ύπαρξη της ΓΓ που μένει χωρίς αντικείμενο.

Η πορεία για την αλλαγή αυτής της κατάστασης περνά μέσα από τα θεσμοθετημένα όργανα της Αυτοδιοίκησης και συγκεκριμένα μέσα από τη συστηματική και ουσιαστική συνεργασία των Περιφερειακών Συμβουλίων των νησιωτικών περιοχών της χώρας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Δυστυχώς όμως η Περιφέρεια Β.Αιγαίου με ευθύνη της ΝΔ και της κας Καλογήρου προσωπικά έχει μπεί σε άλλες, «πολιτικάντικες» περιπέτειες που δεν θα τελειώσουν σύντομα. Κατά συνέπεια οι ανάγκες των νησιωτών μπορούν να περιμένουν.

Γιάννης Σπιλάνης

Επ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Εκλεγμένος Περιφερειακός Σύμβουλος με τη παράταξη «ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ»

Η αναθεώρηση των ακτοπλοϊκών συνδέσεων του Β. Αιγαίου: μια αναγκαιότητα που έχει καθυστερήσει

Η αναθεώρηση των ακτοπλοϊκών συνδέσεων του Β. Αιγαίου: μια αναγκαιότητα που έχει καθυστερήσει

Η σημερινή σύσκεψης για τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις του Β. Αιγαίου διεξάγεται με πολύ μεγάλη καθυστέρηση αφού για μια ακόμη χρονιά οι επιβάτες ταλαιπωρήθηκαν από ακυρώσεις, καθυστερήσεις και πλοία που δεν έχουν προδιαγραφές να εκτελούν δρομολόγια ούτε στην Ελλάδα της κρίσης, ενώ στα νησιά οι επιχειρηματίες μάταια περίμεναν μια ανάσα από τουρίστες και παραθεριστές κυρίως από Β. Ελλάδα.

Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι αν η διημερίδα θα δρομολογήσει βιώσιμες λύσεις, άμεσες και μεσοπρόθεσμες, έστω και τώρα, ή θα είναι μια ακόμη συνάντηση «εκτόνωσης», για να ακουστεί και πάλι η διαπίστωση ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα, γιατί το νομοθετικό πλαίσιο και η κρίση δεν το επιτρέπουν ή θα αναφερθεί  ότι τώρα μπαίνουμε στη χειμερινή περίοδο, όταν πριν μερικούς μήνες η δικαιολογία ήταν ότι δεν αλλάζουν τα πράγματα ενόψει καλοκαιριού. Τέλος το ενδεχόμενο να είναι η αφορμή για ανακοίνωση προαποφασισμένων λύσεων δεν είναι απίθανη. Η πραγματικότητα είναι ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρχε η πολιτική βούληση για να αλλάξουν τα πράγματα, ενώ ταυτόχρονα δεν έχει υπάρξει επεξεργασμένη πολιτική για την ακτοπλοΐα με αποτέλεσμα οι αποφάσεις να βασίζονται κυρίως σε πιέσεις εφοπλιστών και δευτερευόντως σε πολιτικές παρεμβάσεις, τοπικών και εθνικών πολιτικών, ανάλογα με τις προσβάσεις που είχαν στις πολιτικές ηγεσίες για να αντιμετωπίσουν το «δικό» τους πρόβλημα, ή του νησιού τους ή της εκλογικής τους περιφέρειας. Ποτέ δεν υπήρξε σχεδιασμός βασισμένος πάνω στην αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης και προσανατολισμένος στην εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.     

Η αξιολόγηση των υφιστάμενων πολιτικών για υπηρεσίες δημόσιου συμφέροντος αποτελεί προϋπόθεση της αναθεώρησης τους και - όπως ο σχεδιασμός των νέων προτάσεων - πρέπει να βασίζονται σε διαφανή κριτήρια ανεξάρτητα αν ο πάροχος είναι ένας ή πολλοί, του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα. Η ασφάλεια του ταξιδιού, η έγκαιρη ανακοίνωση και η αξιοπιστία των δρομολογίων, η άνεση και η ταχύτητα των πλοίων, η διαθεσιμότητα θέσεων για επιβάτες και αυτοκίνητα, η συχνότητα και τα ωράρια των δρομολογίων αποτελούν μερικά από τα κριτήρια που πρέπει να εξετάζονται με βάση τα διεθνή πρότυπα και τις μελέτες των δύο Τμημάτων Ναυτιλίας που διαθέτει η χώρα, του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Πειραιά. Σε ότι αφορά ειδικά στις άγονες γραμμές προστίθεται και το θέμα της κατηγορίας των πλοίων που δρομολογούνται, οι ανάγκες που καλύπτονται, το κόστος του κάθε δρομολογίου αλλά και το πώς ελέγχεται η τήρηση ή μη της σύμβασης.

Στη περίπτωση των νησιών του Β. Αιγαίου τα προβλήματα που έχουν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια αφορούν παραβίαση όλων των κριτηρίων που αναφέρθηκαν προηγούμενα με αποτέλεσμα να έχουν ταλαιπωρηθεί, αν όχι κινδυνεύσει, εκατοντάδες επιβατών, ενώ πολλές επιχειρήσεις (μεταφορικές, παραγωγικές, εμπορικές, τουριστικές) έχουν υποστεί ζημιές εξ αιτίας ακυρώσεων ή καθυστερήσεων δρομολογίων αλλά και από την μη έγκαιρη ανακοίνωση δρομολογίων σε ετήσια βάση. Η κατ’ επανάληψη και κατά συρροή παράβαση των ουσιωδών όρων των συμβάσεων μεταξύ δημοσίου και αναδόχου δεν είχε τις ανάλογες κυρώσεις που θα έπρεπε να είναι η έκπτωση του αναδόχου.    

Την ίδια περίοδο ανατράπηκε και ο σχεδιασμός που είχε γίνει για τις άγονες γραμμές με βάση τις 12ετείς συμβάσεις που στόχευαν στην ανανέωση του στόλου που καλύπτει τις γραμμές αυτές με αποτέλεσμα πολλά νησιά να βρεθούν να «εξυπηρετούνται» με πλοία αναντίστοιχα των αναγκών τους και των βασικών κριτηρίων, ενώ το θέμα της ναυπήγησης πλοίων με κοινοτικούς πόρους δεν προχώρησε με τη δικαιολογία ότι υπάρχει υπερεπάρκεια πλοίων.

Επειδή για τα νησιά η ακτοπλοΐα αποτελεί μαζί με την ανάπτυξη τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, δεν μπορεί να υπάρξουν άλλες καθυστερήσεις στην αναθεώρηση της ασκούμενης πολιτικής. Αναθεώρηση που δεν μπορεί να είναι σημειακή και μονόπλευρη όπως επιχειρήθηκε πρόσφατα στη Βουλή, αλλά ολοκληρωμένη και διαφανής με αποκλειστικό στόχο το δημόσιο συμφέρον. Οι όποιες νομοθετικές ρυθμίσεις να έρθουν στη συνέχεια στη Βουλή ως συστατικό στοιχείο μιας τέτοιας πολιτικής.

Τα θέματα προς αντιμετώπιση είναι πολλά, όπως φάνηκε από τη προηγούμενη ανάλυση αλλά και τις προτάσεις που έχουμε καταθέσει στο διάλογο στον οποίο προχώρησε με δική μας πρωτοβουλία ο Ελληνικός Επιμελητηριακός Σύνδεσμος Μεταφορών (ΕΕΣΥΜ) με όλους τους ενδιαφερόμενους πλην του «αρμόδιου» Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου (http://ioannispilanis.blogspot.gr/2013_03_01_archive.html). Προτάσεις που φέραμε και ως ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ στον προεκλογικό διάλογο χωρίς ανταπόκριση από τους συνυποψήφιους. Το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι να σιωπήσουν και σήμερα αν δεν έχουν να καταθέσουν προτάσεις αλλά μόνο άναρθρες κραυγές ή λόγια του αέρα. Και μαζί τους ας σιωπήσουν όλοι αυτοί που φέρνουν ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση και των οποίων η σιωπή όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν εκκωφαντική.

Στη συνέχεια θα εστιάσουμε σε αυτά που αφορούν ιδιαίτερα τα φλέγοντα προβλήματα της Περιφέρειας αναδεικνύοντας αρχές που μπορούν να έχουν ευρύτερη εφαρμογή στο σχεδιασμό της ακτοπλοϊκής πολιτικής.

Το θέμα του δικτύου είναι το σημαντικότερο και το πλέον δύσκολο αφού πρέπει να αντιμετωπιστούν οι πολύ διαφορετικές ανάγκες των μικρών και των μεγάλων νησιών και οι μεγάλες εποχικές διακυμάνσεις. Οι βασικές προτάσεις είναι:

-          Τα μικρά νησιά που εξαρτώνται για την καθημερινή τους επιβίωση από τα μεγάλα γειτονικά (και αυτό αφορά και τα 5 μικρά νησιά του Β.Αιγαίου Φούρνοι-Θύμαινα, Οινούσσες, Ψαρά, Αη-Στράτης) θα πρέπει να έχουν καθημερινές συνδέσεις με τα μεγαλύτερα και σωστές ανταποκρίσεις με τα πλοία από και προς την ηπειρωτική χώρα: πχ οι Ψαριανοί θα πρέπει να μπορούν το πρωί να πάνε Χίο για τις δουλειές τους και να επιστρέψουν το απόγευμα, αλλά ταυτόχρονα όσοι έρχονται από Πειραιά ή πάνε Πειραιά να μην υποχρεώνονται σε πολύωρη αναμονή στο λιμάνι της Χίου. Όμως είναι λάθος η σύνδεση τους με την ηπειρωτική Ελλάδα σε ετήσια βάση που κοστίζει ιδιαίτερα συχνά χωρίς να υπάρχει αντικείμενο.

-          Η σύνδεση κύρια της Λήμνου αλλά και της Σάμου-Ικαρίας πρέπει να ανασχεδιαστεί με διαφορετικό τρόπο χειμώνα – καλοκαίρι με βάση τα πραγματικά στοιχεία ζήτησης:

o   Εχει ωριμάσει η ιδέα η σύνδεση της Λήμνου με Πειραιά με επέκταση της γραμμής Χίου-Μυτιλήνης με τερματισμό τη Καβάλα με πλοία α’ κατηγορίας και συμπληρωματικά δρομολόγια το καλοκαίρι πχ. από Αγ. Κωνσταντίνο μέχρι Καβάλα.

o   Η προσέγγιση σε 5 λιμάνια σε 3 νησιά εντός του Ν. Σάμου και με έξι ώρες ταξίδι από το Βαθύ στον Εύδηλο σε ένα δρομολόγιο 16 ωρών δεν μπορεί να καταστήσει σε καμία περίπτωση το πλοίο ελκυστικό για τους επιβάτες. Πρέπει να γίνουν επιλογές και η κατασκευή του λιμανιού του Ευδήλου είναι μια επιλογή που πρέπει να έχει και συνέχεια στο σχεδιασμό των δρομολογίων.

-          Η λειτουργία των υδροπλάνων σε ένα σύστημα συνδυασμένων μεταφορών μπορεί να προσφέρει πολλές και ευέλικτες λύσεις τόσο για τη σύνδεση των μικρών νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα όσο και για τις ενδονησιωτικές μετακινήσεις επιβατών με συνδυασμό σταθερών και στοχευμένων δρομολογίων (πχ. σύγκλιση περιφερειακού συμβουλίου).

Το θέμα του νομοθετικού πλαισίου δεν είναι λιγότερο περίπλοκο. Η ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία βασισμένη στη λογική του ελεύθερου ανταγωνισμού και η εφαρμογή της στα ελληνικά νησιά με πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπου ο κανόνας είναι το μονοπώλιο ή στη καλύτερη περίπτωση το ολιγοπώλιο, δημιουργεί πολλά προβλήματα. Όμως ταυτόχρονα πολλές δυνατότητες που παρέχουν οι διάφορες ευρωπαϊκές πολιτικές μεταφορών, ανταγωνισμού, διαθρωτικών ταμείων αλλά και αυτή η ευρωπαϊκή συνθήκη (άρθρα 170,174,175) δεν έχουν αξιοποιηθεί από τα αρμόδια Υπουργεία.

Η παράταξη μας ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ επαναφέρει στο τραπέζι των συζητήσεων το σύνολο των προτάσεων που έχουμε καταθέσει και περιλαμβάνει και αλλαγές στον τρόπο λήψης αποφάσεων. Το κυριότερο όμως είναι η αλλαγή νοοτροπίας που έχει καθιερωθεί: η ακτοπλοϊα είναι αναπόσπαστο τμήμα μιας ολοκληρωμένης νησιωτικής πολιτικής και δεν μπορεί να χαράσσεται στην Ακτή Βασιλειάδη και στην Ακτή Τζελέπη.  Η ακτοπλοΐα είναι θέμα αναπτυξιακής νησιωτικής πολιτικής και επομένως το σύνολο των αρμοδιοτήτων της ακτοπλοΐας πρέπει να πάει στη ΓΓΑΙΝΠ με το σύνολο της νησιωτικής πολιτικής.

Η νησιωτική πολιτική δεν είναι μόνο απαίτηση των νησιωτών, είναι και συνταγματική επιταγή. Η Κυβέρνηση οφείλει επιτέλους να σέβεται το Σύνταγμα και τους νόμους, αλλά και τις δικές της δεσμεύσεις στις προγραμματικές δηλώσεις του 2012, αλλά και τις δηλώσεις του νυν Υπουργού ΝΑ τον περασμένο Γενάρη στη Βουλή.

Κρινόμαστε όλοι από την συνέπεια λόγων και έργων.

Γιάννης Σπιλάνης

Επ.Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Εκλεγμένος Περιφερειακός Σύμβουλος με τη παράταξη

«ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ»

Ποιός γνωρίζει το περιεχόμενο της πρότασης του νέου ΕΣΠΑ;

ΠΟΙΟΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΣΠΑ;

Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου καταθέτοντας το ολοκληρωμένο σχέδιο του για την αναπτυξιακή πορεία της Περιφέρειας, τόσο συνολικά όσο και στους βασικούς τομείς, είχε θέσει το θέμα της ανάγκης ανοιχτού διαλόγου πάνω στο θέμα. Οι υπόλοιπες παρατάξεις ούτε σχέδιο είχαν, και όπως φάνηκε ούτε επιθυμούσαν τον οποιονδήποτε διάλογο. Οι μεγαλόστομες διακηρύξεις για υλοποιημένα έργα της απερχόμενης αρχής, οι υποσχέσεις των «συμπολιτευόμενων» ότι με τη βοήθεια της κυβέρνησης όλα τα προβλήματα θα αντιμετωπιστούν και οι γενικόλογες καταγγελίες των  «αντιπολιτευόμενων» αποτέλεσαν και πάλι την εύκολη λύση συλλογής ψήφων, αποπροσανατολίζοντας το εκλογικό σώμα από τις επιλογές που πρέπει επιτέλους να γίνουν.

Πριν τρεις εβδομάδες ο απερχόμενος Περιφερειάρχης ανακοίνωσε ότι η Διαχειριστική Αρχή κατέθεσε τις προτάσεις για τον νέο ΕΣΠΑ 2014-20 χωρίς να δώσει το κείμενο στη δημοσιότητα. Στη τελευταία συνεδρίαση με την οποίο έκλεισε η θητεία του το Περιφερειακό Συμβούλιο, ΚΑΜΜΙΑ παράταξη, ούτε αυτή της νέας πλειοψηφίας ούτε εκείνες της αντιπολίτευσης, έθεσαν το θέμα ενημέρωσης για το νέο πρόγραμμα που θα καθορίσει τη πολιτική της Περιφέρειας για τα επόμενα 7 χρόνια. Κανένας περιφερειακός σύμβουλος δεν αναρωτήθηκε δημόσια πως είναι δυνατόν να κατατίθεται το Πρόγραμμα και το ανώτερο πολιτικό όργανο της Περιφέρειας, το Περιφερειακό Συμβούλιο, να μην έχει συζητήσει την αναπτυξιακή στρατηγική της Περιφέρειας. «Αλλωστε αυτά αφορούν τους τεχνοκράτες, εμείς (οι αιρετοί) θα κάνουμε τη δουλειά που ξέρουμε. Τι να μπλέκουμε τώρα με κείμενα και αριθμούς», θα σκέφτηκαν όποιοι λίγοι είχαν πάρει είδηση τι είχε συμβεί.

Το πρόβλημα είναι ταυτόχρονα πολιτικό και ουσιαστικό. Το πρώτο αφορά στη δημοκρατική νομιμοποίηση του προγράμματος, αλλά και την απαξίωση του θεσμού του Περιφερειακού Συμβουλίου μετά την κατάργηση όλων των άλλων θεσμών και διαδικασιών που προέβλεπε ο νόμος  /10 (Καλλικράτης). Κανένα θεσμικό όργανο της Περιφέρειας δεν ασχολήθηκε με την αναπτυξιακή στρατηγική της Περιφέρειας όπως διατυπώθηκε στο κείμενο που στάλθηκε για έγκριση στην ΕΕ. Το πολιτικό ερώτημα είναι: Ποιος είναι ο ρόλος της αιρετής Περιφέρειας και τι προσφέρει ο συγκεκριμένος θεσμός αν όχι να συμβάλλει στην ανάπτυξη της Περιφέρειας που είναι ο βασικός της προορισμός;

Το δεύτερο αφορά στην ουσία. Με αρχή τα ΜΟΠ του 1987 μέχρι το 2014 έχουν περάσει 27 χρόνια και χρηματοδοτήθηκαν στη Περιφέρεια έργα και δράσεις πολλών δισεκατομμυρίων. Εγινε κάποιος απολογισμός των επιτυχιών και των αποτυχιών και μια αποτίμηση της σημερινής κατάστασης πριν γίνει η επιλογή της αναπτυξιακής στρατηγικής;  Ποιος επέλεξε ως στρατηγικό στόχο το γενικόλογο και αναμασημένο από την εποχής ΜΟΠ στόχο «Αναστροφή της φθίνουσας αναπτυξιακής πορείας των νησιών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και επιδίωξη της πραγματικής οικονομικής και κοινωνικής σύγκλισης με τις αναπτυγμένες περιφέρειες της Ε.Έ., διασφαλίζοντας τις προϋποθέσεις εσωτερικής και εξωτερικής χωρικής και κοινωνικής συνοχής και διατήρηση της ιδιαίτερης νησιωτικής φυσιογνωμίας κάθε νησιού» που εμμέσως πλην σαφώς δηλώνει την αποτυχία των προηγούμενων προγραμμάτων; Αν ο τουρισμός θεωρείται, για ακόμη μια προγραμματική περίοδο, ο βασικός μοχλός ανάπτυξης της Περιφέρειας όπως αναφέρεται ρητά στο κείμενο με ποια στρατηγική και ποιες δράσεις  θα επιτευχθεί ο στόχος; Ποιοι συζήτησαν και αποφάσισαν την τουριστική στρατηγική της Περιφέρειας και σε τι συνίσταται; Πολλά και σημαντικά είναι τα ερωτήματα για το περιεχόμενο της πρότασης που δημιουργούνται σε όποιον μπει στον κόπο έστω να διατρέξει τις 381 σελίδες του και γνωρίζει στοιχειωδώς τις διαδικασίες σχεδιασμού. 

Πολλά τα ερωτήματα που μένουν και θα μείνουν αναπάντητα και θα συσκοτιστούν και πάλι όταν έρθει το εγκεκριμένο πρόγραμμα για υλοποίηση και η συζήτηση θα μετατοπιστεί από την αναπτυξιακή στρατηγική, στην επιλογή των έργων και στη άργα ψήφων. Ή μήπως η τροπή που πήραν τα πράγματα μετά από τη δικαστική απόφαση για ακύρωση της εκλογής της κας Καλογήρου που θα κριθεί από τα δικαστήρια, θα φέρει ξανά τη συζήτηση τόσο της Περιφερειακής Διακυβέρνησης όσο και της αναπτυξιακής στρατηγικής στο προσκήνιο;

Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ, ανεξάρτητα με τις εξελίξεις, θα είναι παρόν και θα θέτει τα θέματα αυτά που τα θεωρεί θέματα ουσίας στο τραπέζι της συζήτησης.

Γιάννης ΣΠΙΛΑΝΗΣ

Επίκουρος Καθηγητής Παν. Αιγαίου

Περιφερειακός Σύμβουλος με τη παράταξη «ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ»