ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΗ ΚΡΙΣΗ
Συχνά οι πολιτικές παρατάξεις αλλά και τα μεμονωμένα άτομα που παρεμβαίνουν στη δημόσια συζήτηση για τη κρίση, αναφέρονται ότι το βασικότερο αντίδοτο στη δημοσιονομική κρίση είναι η ανάπτυξη, αφού μόνο αυτή μπορεί να δημιουργήσει εισοδήματα και πλεονάσματα.
Όμως σε ποια ανάπτυξη αναφέρονται; Διαβάζοντας αναλυτικότερα τις προτάσεις τους φαίνεται να μην έχουν συνειδητοποιήσει το πραγματικό περιεχόμενο του όρου «ανάπτυξη» που αναφέρεται στην αναγκαιότητα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μέσα από δημιουργία νέων επιχειρήσεων ή την υποστήριξη υπαρχουσών μονάδων που να μπορούν είτε να εξάγουν στις διεθνείς αγορές είτε να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες τέτοιες που να «αποκρούουν» αντίστοιχες εισαγωγές.
Πολλοί φαίνεται να μην έχουν συνειδητοποιήσει ότι αυτό που περιγραφόταν ως ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια δεν ήταν παρά μια τεχνητή αύξηση του ΑΕΠ της χώρας και του εισοδήματος των πολιτών βασισμένη σε ιδιωτικό και κύρια σε δημόσιο δανεισμό, γεγονός που μας οδήγησε σε υπέρογκα χρέη που δεν μπορούσαν πλέον να καλυφθούν από νέο δανεισμό. Για το λόγο αυτό όταν συζητούν για την «νέα» ανάπτυξη, δεν λένε τίποτα περισσότερο απ’ότι γινόταν μέχρι χθες. Οι προτάσεις δεν επικεντρώνονται και δεν ιεραρχούνται σε σχέση με πως θα ενισχυθεί άμεσα η παραγωγική δραστηριότητα και η αντίστοιχη απασχόληση πχ. στον τουρισμό, στη γεωργία, στη μεταποίηση κλπ με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής αλλά συνεχίζουν να αποτελούν καταλόγους έργων χωρίς εσωτερική συνοχή και ιεράρχηση, ενώ δεν λείπουν οι προτάσεις που εξυπηρετούν απλά τοπικές ανάγκες (συχνά ψηφοθηρικού χαρακτήρα) χωρίς προοπτική. Δηλαδή επαναλαμβάνουν μία από τα ίδια που μας έφεραν μέχρι εδώ, αφού η υλοποίηση των έργων αυτών δεν θα δώσει καμία αναπτυξιακή ώθηση, δεν θα δημιουργήσει μόνιμες θέσεις εργασίας, δεν θα φέρει νέα έσοδα από τις πωλήσεις των προϊόντων και υπηρεσιών που θα παραχθούν και θα βγουν στην αγορά. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί εδώ η δημιουργία υποδομών φέρνει άμεσα αποτελέσματα μόνο όταν δημιουργεί τις προϋποθέσεις για νέες παραγωγικές επενδύσεις και ότι απλά η ενίσχυση του κατασκευαστικού τομέα δεν οδηγεί πουθενά.
Η πρόσφατη μελέτη για τα ευρωπαϊκά νησιά έδωσε ως βασικό αναπτυξιακό άξονα τα «ποιοτικά νησιά». Αναφέρεται στην αναγκαιότητα για στροφή των νησιών στη παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών ποιότητας που μπορούν να βρουν τις κατάλληλες αγορές βασισμένων στα ιδιαίτερα ξεχωριστά χαρακτηριστικά κάθε νησιού. Για παράδειγμα η παραγωγή προϊόντων με βάση το λάδι και το γάλα στη Λέσβο πρέπει να βασιστούν σε υψηλής ποιότητας πρώτη ύλη που σε συνδυασμό με παραδοσιακές συνταγές αλλά και νέα προϊόντα που υιοθετούν σύγχρονη τυποποίηση και προώθηση θα ανοίξουν νέες αγορές. Η περίπτωση της χιώτικης μαστίχας δείχνει το δρόμο.
Έναν αντίστοιχο δρόμο πρέπει να τραβήξει ο τουρισμός βασισμένος στο πλούσιο πολιτιστικό και φυσικό κεφάλαιο του νησιού. Είναι πρακτικά αδιανόητο το BBC να προβάλει ανέξοδα για μας στη ζώνη πρώτης ακροαματικότητας τη Λέσβο ως πατρίδα του Αριστοτέλη σε συνδυασμό με το φυσικό περιβάλλον, αλλά εδώ να γίνονται εισηγήσεις για δημιουργία ακτών ή να δαπανώνται πολλά χρήματα για τουριστική προβολή …. σε τοπικά ΜΜΕ για εκλογικούς λόγους. Δεν μπορεί η Λέσβος να είναι γνωστή ως πατρίδα της Σαπφώς, του Ελύτη αλλά και του Θεόφραστου, ως βασικός προορισμός μεταναστευτικών πουλιών, ως πατρίδα του Θεόφιλου και του Teriade με μοναδικά μουσεία, να μας προτείνουν από την Ουνέσκο να την αναδείξουμε ως μοναδικό παγκόσμιο γεωλογικό μνημείο κλπ και να προωθούνται έργα που όχι μόνο αγνοούν αλλά και υποβαθμίζουν αυτό το πλούτο με κατασκευές που παραβιάζουν τον νόμο και την αισθητική, ενώ είναι αναπτυξιακά «άχρηστες».
Ακόμη η ποιότητα στις βασικές υπηρεσίες όπως το κατάλυμα και η διατροφή πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο συστηματικής δουλειάς με όλους τους εμπλεκόμενους, ώστε να επαναφέρουμε την ελληνική φιλοξενία και την αυθεντικότητα στο κέντρο της υποδοχής στα μικρά οικογενειακά καταλύματα και εστιατόρια.
Το πρόβλημα των σκουπιδιών που υποβαθμίζει τον τουρισμό αλλά και τη ποιότητα ζωής όλων μας δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο πολιτικής διαμάχης υπεράσπισης συμφερόντων, αλλά θα πρέπει να οδηγήσει στην κινητοποίηση και της τελευταίας λεσβιακής οικογένειας για διαχωρισμό στη πηγή και ανακύκλωση των υπολειμμάτων.
Ενας πρέπει να είναι ο στόχος: ο νέος στρατηγικός αναπτυξιακός της Λέσβου που επιβάλλεται από τον Καλλικράτη πρέπει να αποτελέσει την αρχή μιας «επανάστασης» που θα ανατρέψει παγιωμένες ιδέες και συμφέροντα. Η λεσβιακή κοινωνία δεν αντέχει άλλη κρίση, ούτε άλλη οπισθοδρόμηση. Η σωστή αξιοποίηση των ευκαιριών με σωστή χρήση των περιορισμένων πόρων είναι μονόδρομος.
Γιάννης Σπιλάνης